Deze en volgende vrijdag zullen belangrijk zijn voor de sociale beweging, niet enkel in België maar internationaal. Op 8 maart, internationale vrouwendag, zullen er wereldwijd betogingen en stakingen plaatsvinden tegen seksisme. De week erna zullen er in een 60-tal landen klimaatstakingen plaatsvinden. In België hebben 3 van de 6 centrales van het ABVV een stakingsaanzegging ingediend. Seksisme en ecologie lijken twee totaal verschillende zaken, desalniettemin zien we dezelfde actiemethoden. Er zijn massabetogingen en de discussie over stakingen wordt steeds luider gevoerd.
Door Kenzo (Gent)
Tekorten in rijke samenleving zetten druk op planeet en zorgen voor verdeeldheid
Vandaag leven we in een maatschappij waar chronische tekorten aan de ene kant ontstaan en ongelooflijke rijkdom aan de andere kant. In 2017 is 82% van alle geproduceerde welvaart richting de 1% rijksten gegaan. Een wereld waar de rijkste 26 mensen evenveel bezitten als de armste helft van de wereldbevolking en waar de 100 grootste multinationals sinds 1988 verantwoordelijk zijn voor 71% van de wereldwijde uitstoot. Dit zorgt uiteraard voor een enorme sociale onvrede, langs de ene kant worden gigantische rijkdommen opgestapeld en aan de andere kant wordt een diepe put gecreëerd. Maar niet alleen grote lagen van de mensheid worden richting de armoede gedreven of blijven er hopeloos in vast zitten. Ook de natuur wordt verwoest door de winsthonger van het kapitalisme. ExxonMobil stelde recent nog dat het tegen 2025 de olie- en gasproductie met 25% wil opvoeren tegenover 2017, ondanks de gigantische klimaatprotesten.
In veel Afrikaanse landen zorgt de klimaatverandering voor afwisselingen van verschillende vormen van extreem weer. Dit zorgt ervoor dat oogsten steeds vaker mislukken met hongersnood en migratie tot gevolg. De tekorten worden hierdoor groter en daarmee samen ook sociale spanningen. In maatschappijen met grote tekorten komt discriminatie voort om het voortbestaan te garanderen. Vrouwen worden verboden om grond te bezitten vanwege de schaarste, wat ze volledig afhankelijk maken van de vader en/of de echtgenoot. Verder kunnen ze ook niet meer naar school gaan of een andere activiteit uitvoeren maar staan ze in voor de watervoorziening van de familie waardoor ze wandelingen van soms meer dan 5 uur moeten maken om vervolgens andere huishoudelijke taken af te krijgen. Dan komt er nog eens bij dat in veel gevallen vrouwen uitgehuwelijkt worden in ruil voor een bruidschat: het is interessant voor families om dochters vaak op jonge leeftijd uit te huwelijken om te overleven. De strijd tegen klimaatverandering is onderdeel van de strijd tegen alles wat fout loopt in dit systeem en zal een belangrijke rol spelen in de bevrijding van vrouwen in het zuiden. Zolang er tekorten zijn in de maatschappij, zal discriminatie blijven opsteken.
Een ander fenomeen in de neokoloniale wereld is de enorme uitbuiting door multinationals die mensen tewerkstellen aan lage lonen in slechte werkomstandigheden. Mannen verdienen er al te weinig, vrouwen nog minder. Door het bijna niet bestaan van sociale zekerheid zijn grote families belangrijk om te overleven en zoveel mogelijk lonen in een familie te krijgen. Maar ook bestaan er lakse tot nagenoeg geen reglementeringen omtrent uitstoot en vervuiling. In de neokoloniale wereld hebben de multinationals enorme macht. Corrupte regeringen worden via “ontwikkelingshulp” ondersteund om zo een cliëntelistisch netwerk op te richten van lokale ultrarijken die loyaal en afhankelijk zijn tegenover Westerse multinationals.
Opgelet voor valse vrienden!
Zowel in de strijd tegen klimaatverandering als in de strijd tegen seksisme maakt het neoliberalisme gebruik van methodes om mensen te doen geloven dat er iets wordt gedaan terwijl in realiteit het probleem zich juist verdiept. Greenwashing bijvoorbeeld is een methode gebruikt door bedrijven om hun producten beter te doen verkopen door ze ecologisch te doen lijken zoals McDonald’s graag uitpakt als milieubewust bedrijf terwijl hun runderboerderijen (eventueel in onderaanneming) verantwoordelijk zijn voor enorme boskap in het Amazonewoud en de vervuiling van die regio. Anderzijds zien we ook veel pogingen om winst te maken uit duurzame consumptie. Deze producten zijn vaak duurder maar geraken verkocht doordat ze duurzamer zijn, of zo lijken; fairtrade koffie, bio-producten, etc. Maar ook zien we de ontkenning van het probleem. ExxonMobil subsidieert al sinds de jaren 50 onderzoek en denktanks om het verband tussen klimaatverandering en menselijke activiteit te verdoezelen.
Ook met seksisme is dat zo. Langs de ene kant zien we bedrijven die zich als “feministisch” opstellen door “vrouwelijke” varianten van producten te maken om meer winst te maken. Zo wordt het onderscheid tussen man en vrouw enkel verdiept. Of we hebben politici zoals Alexander de Croo die een boek schreef over feminisme, maar laat het nu juist het liberale beleid zijn dat grote aantallen vrouwen verplicht om deeltijds te werken aan magere lonen, publieke diensten afbouwt, de sociale zekerheid afbouwt, etc. Anderzijds zijn er ook weer lagen die seksisme ontkennen door te stellen dat man en vrouw vandaag gelijke rechten hebben, in België alleszins, en dat er dus van seksisme geen sprake meer kan zijn.
Onder het kapitalisme kan men voor de beide problematieken enkel ‘oplossingen’ bieden die de werkende bevolking tegen elkaar opzet en die geen structurele vooruitgang betekenen. Het invoeren van een kerosinetaks bijvoorbeeld om vliegtuigreizen duurder te maken is een typische oplossing van het establishment dat structureel weinig verandert en dat werkenden opzet tegen de betogende scholieren. Het VBO greep die taks dan nog eens aan om te pleiten voor een afschaffing van de index omdat mensen er anders toch niets van zouden voelen. Dit impliceert (volgens het establishment) dat koopkracht van werkenden in tegenstelling staat tot een duurzame economie. Niets is minder waar: dezelfde patroons die gigantische winsten maken, weigeren een echte loonopslag te geven en zijn ook dezelfde patroons die weigeren te investeren in meer ecologische productie. Ook in de strijd tegen seksisme kan het kapitalisme enkel verdeeldheid zaaien met haar oplossingen. Onder het mom van de bevrijding van de vrouwelijke seksualiteit maakte de vrije markt de vrouw tot lustobject om de verkoop van waren te verbeteren. Om de loonkloof weg te werken, wordt vaak gepleit voor een verlaging van de lonen van mannen. Dit wordt vervolgens feministisch en ‘modern’ genoemd. Dat zet mannen tegen vrouwen op en het biedt geen uitweg uit de economisch ondergeschikte positie van vrouwen.
System change
Om zowel seksisme als klimaatverandering te stoppen, hebben we een verandering van systeem nodig. Een systeem waar de private winsten niet meer centraal staan maar de behoeften van de meerderheid van de bevolking. Het kapitalisme vernietigt alle bronnen van rijkdom: mens en natuur.
Om tot een systeemverandering te komen, moeten de werkenden zich één maken als klasse. Dit betekent dat alle bewegingen die zich verzetten tegen de onderdrukking van het kapitalisme verenigd dienen te worden in een beweging tegen het systeem an sich. Bewegingen zijn instinctief geneigd dit te doen. Door eisen van elkaar over te nemen en solidariteit te tonen tussen verschillende bewegingen vormen we een sterker front tegen de oorzaken van de respectievelijke problemen: het kapitalisme. Daar plaatsen wij een socialistisch alternatief tegenover: een samenleving gericht op de noden en behoeften van de meerderheid van de bevolking op basis van een democratische planning van de economie.
Zowel de beweging tegen klimaatverandering als die tegen seksisme zijn sociale bewegingen die ingaan tegen het systeem waar we vandaag in leven. Laten we ons verenigd en internationaal van dit uitbuitende en verwoestende systeem bevrijden!
