“We moeten banden smeden met de vakbonden om tot een algemene staking te komen die de economie platlegt”
Het protest tegen Macron en zijn regering blijft maar aanhouden. De stijgende brandstofprijzen waren de directe aanleiding voor de acties van de gele hesjes. Maar ondertussen is dit uitgegroeid tot een algemene opstand tegen de levenskost, de lage lonen en uitkeringen, de privileges van de superrijken en de parlementairen, de manipulatie van het nieuws door de gevestigde media, het politiegeweld, de arrogantie van de elite en de democratische tekortkomingen. We spraken hierover met Rachel. Zij is actief in de beweging van de gele hesjes: ze organiseerde verschillende blokkades en betogingen in Montélimar (Drôme, zuidoosten). Rachel is lid van Gauche Révolutionnaire, onze Franse zusterorganisatie.
Artikel door Stéphane Delcros uit maandblad ‘De Linkse Socialist’
“De beweging verrast iedereen omwille van de duur ervan, de vastberadenheid van de mensen en de omvang van de mobilisatie,” legt Rachel uit. Na verschillende maanden en tal van pogingen om het protest te discrediteren of af te leiden, geniet de beweging nog steeds veel steun. De regering moest toegevingen doen. Het blijft heel beperkt, maar toch kwamen er maatregelen rond de taksen op brandstof en komt er een kleine bonus voor het minimumloon. “Macron bevindt zich op een mijnenveld. Het economisch programma van de regering is hierdoor verlamd. Dat is op zich al een overwinning.”
President Macron schreef een “brief aan de Fransen” om een ‘Groot nationaal debat’ te starten. “Dat is een poging om verdeeldheid te zaaien. Eerst en vooral over de vraag of we al dan niet op die vraag moeten ingaan. Maar daarnaast ook door het debat te laten gaan over kwesties als het homohuwelijk of migratie. Macron wil een sterke en voor hem en zijn systeem gevaarlijke beweging verdelen.”
Het debat over migratie en secularisme was sinds de ontwikkeling van de beweging van de gele hesjes wat naar de achtergrond verdreven. Macron wil dat terug centraal plaatsen. “Extreemrechts is erg aanwezig in de gevestigde media en op de sociale netwerken, maar op het terrein doet het niet veel. Er zijn wel veel kiezers van extreemrechts aanwezig, maar die durven niet openlijk voor hun ideeën opkomen.”
“France Insoumise van Jean-Luc Mélenchon is de linkse organisatie die van bij het begin van de beweging de meest correcte benadering had.” Verschillende eisen van de gele hesjes stonden al in het programma van France Insoumise (FI) in 2017. Het is trouwens FI, veel meer dan het Rassemblement National van Le Pen, dat een reëel gevaar vormt voor Macron en de elite.
Eisen en structuur
Macron zei dat er voor zijn ‘nationaal debat’ geen enkel taboe is. “Hij voegde er echter meteen aan toe dat hij het niet wil hebben over economische en sociale kwesties.”
Het platform van 42 eisen dat door de gele hesjes is opgemaakt, bevat veel sociaaleconomische eisen. “Naast de eis rond referenda en die voor het ontslag van Macron, springen enkele eisen er uit zoals de verhoging van het minimumloon, herinvoering van de vermogensbelasting, afschaffing van de 40 miljard euro aan fiscale cadeaus voor de grote bedrijven, afschaffing van de privileges van parlementairen.” De media benadrukken vooral de eis voor referenda. Dat is de goedkoopste en minste verregaande maatregel. Zo wordt geprobeerd om het debat te beperken tot het institutionele niveau.
“Referenda worden door veel gele hesjes gezien als een wonderoplossing. Er is de illusie dat we ons daar beter toe kunnen beperken omdat het effectief kan bekomen worden. Daarna zouden we referenda kunnen gebruiken om alles te veranderen. Veel anderen, waaronder zo goed als de volledige algemene vergadering van gele hesjes hier in Montélimar, willen zich niet beperken tot democratische eisen.”
“De meeste gele hesjes zien in de zwakke structurering een zwakte.” Er zijn enkele sterke punten, zoals de regelmatige algemene vergaderingen. “In Montélimar houden we twee algemene vergaderingen per week. Er is het idee om een algemene vergadering voor heel het departement te houden waarbij elke lokale groep twee vertegenwoordigers afvaardigt. Dat voorstel werd op onze algemene vergadering met grote meerderheid gestemd.”
Geweld en hoe dit door de gevestigde media wordt gebruikt
Geweld lijkt alomtegenwoordig in de beweging. Toch als we de gevestigde media mogen geloven. “Het geweld komt in de eerste plaats van de autoriteiten en hun beleid. Zo wordt het toch gezien binnen de beweging. Daarnaast leidt de politierepressie tot geweld.” Traangas, rubberkogels, willekeurige arrestaties, boetes, gerechtelijke procedures, … Dat is er allemaal op gericht om een gewelddadig antwoord uit te lokken om de beweging te discrediteren en om potentiële activisten af te schrikken. De boodschap is dat je beter thuis blijft en niets doet. “Veel mensen trappen in die val. Ondanks een erg grote steun, zorgt die voorstelling van de beweging toch voor terughoudendheid onder een laag van de bevolking. Dat is natuurlijk juist het doel van de repressie.”
Geweld vanuit de beweging is in bepaalde gevallen begrijpelijk, maar wel erg contraproductief. Jean-Luc Mélenchon merkte in het nieuws van France2 op 16 januari terecht op: “Het is aangetoond dat als we met heel veel zijn, ons aantal overheerst. (…) Het verloop van een beweging vereist dat het breder wordt. Bij geweld wordt een stap terug gezet en wordt de beweging kleiner.”
Vrouwen bij de gele hesjes
Een van de sterke punten van de beweging is de grote deelname van vrouwen, ook onder de voortrekkers van de strijd. “Er was een nationale oproep om de deelname van vrouwen aan het protest in de schijnwerper te plaatsen. In Montélimar beslisten we om daartoe een betoging te organiseren. Op een dag tijd brachten we 350 mensen op straat. De vrouwen liepen vooraan, de mannen volgden achteraan met de kinderen.” Hetzelfde gebeurde met de ‘Mars van de leeuwinnen’ op 13 januari in Nice. Ook daar waren de mannen uitgenodigd. Eén van de organisatrices merkte op dat dit belangrijk was om geen element van verdeeldheid in de beweging te brengen. Eisen tegen geweld op vrouwen, voor hogere pensioenen en meer koopkracht voor alleenstaande moeders stonden centraal op die betoging.
Het economisch systeem veranderen
Er kwamen al verschillende stakingsoproepen. Omwille van haar specifieke plaats in het productieproces en omwille van haar strijdmethoden, in het bijzonder de staking, is de arbeidersbeweging essentieel om tot echte verandering te komen. Ze kan helpen om tot een echte algemene staking te komen die de economie platlegt. Dat zou de grote kapitalisten en hun politieke vrienden bijzonder veel pijn doen. Jammer genoeg “komen er vanwege de vakbondsleidingen geen pogingen tot toenadering. Er zijn veel syndicalisten actief bij de gele hesjes en die vinden het vreselijk dat hun leiding afstand houdt of zelfs op arrogante wijze kritiek levert. Nochtans kan het anders: in Toulouse bijvoorbeeld was er midden januari een erg geslaagde blokkade dankzij de steun door de transportbonden.”
“De noodzaak van banden met de vakbonden wordt vandaag beter begrepen dan enkele maanden geleden. Het idee om ons tot de bonden te richten zodat ze een oproep tot een algemene staking doen, wordt steeds meer besproken onder de gele hesjes. Het doel is om tot een staking te komen om de economie van binnenuit plat te leggen. De gele hesjes beseffen steeds meer dat het moeilijk is om dit van buitenaf te doen. Zo botst de beweging op haar grenzen.”
De arbeidersorganisaties moeten in actie gaan, met en naast de gele hesjes. De vakbondsleidingen hebben hun autoriteit onder een deel van de bevolking ondermijnd. We moeten daar rekening mee houden. “Maar als enkele bastions van de arbeidersklasse of vakbondsfederaties de strijd vervoegen, dan zou dit ongetwijfeld een nieuwe adem aan de beweging geven. Ons allemaal samen organiseren in strijdcomités is wellicht de ergste nachtmerrie voor de regering. We moeten er voor gaan, zeker nu de regering zo zwak staat!”
De afgelopen maanden werd vaak de vergelijking gemaakt met mei 1968. De combinatie van jongeren in strijd en een algemene staking door 10 miljoen werkenden deed toen het systeem wankelen. “De discussies over de eisen openen de deur om het te hebben over sociaaleconomische eisen en meer algemeen over de nood aan een andere samenleving.” We hebben een programma met socialistische maatregelen nodig, zoals de nationalisatie van de sleutelsectoren van de economie zodat we zelf kunnen beslissen over de productie en deze kunnen richten op de behoeften van iedereen. Er is een systeemverandering nodig: een democratisch socialistische samenleving is de enige manier om de legitieme eisen van de beweging te realiseren.
“Als de meeste gele hesjes slechts enkele eisen willen afdwingen, zal ik uiteraard met hen strijden om dit te bekomen. Maar ik denk dat er meer mogelijk is. We kunnen de macht grijpen: er is een revolutionair potentieel.”
