Breng energie in publieke handen!
Er is een verband tussen de hoge energiefacturen die wij moeten betalen en het beleid van de top van Engie/Electrabel waarbij stelselmatig miljarden worden doorgesluisd naar de aandeelhouders. Eerder raakte bekend dat Electrabel in 2017 een dividend in natura van 1,641 miljard euro aan het Franse moederbedrijf uitkeerde. Nu maakte de Franse beursanalist OFG Recherche bekend dat Engie tussen 2009 en 2015 maar liefst 19,5 miljard euro aan de aandeelhouders gaf, een pak meer dan de uiteindelijke nettowinst. Het beeld is duidelijk: alles staat in het teken van de inhaligheid van de aandeelhouders.
Electrabel maakte in het eerste decennium van deze eeuw mooie winsten in ons land. In 2006 bijvoorbeeld was er sprake van een nettowinst van 3,6 miljard euro. De afgelopen jaren was dit officieel niet langer het geval. Boekhoudkundige operaties zijn daar de oorzaak van. Ondertussen stelt zich een probleem met de kost van de sluiting van de reeds lang afgeschreven kerncentrales. De regering voerde een nucleaire spaarpot in, Synatom, om die kost op te vangen. Het bedrag voor die spaarpot was echter van bij het begin betwist. Bovendien is vastgelegd dat de rest van de kosten door Electrabel zelf moet gedragen worden. Engie zal er alles aan doen om deze kosten te vermijden: het kan Electrabel proberen te verkopen of het bedrijf volledig ontmantelen zodat het niet in staat is om de kost van de kernuitstap te betalen. Dat zou passen in het fenomeen dat we ook bij de bankencrisis van 2008 zagen: de winsten waren voor de privé, de kosten achteraf voor de gemeenschap.
Nochtans is het duidelijk dat Engie/Electrabel geld genoeg heeft. Als er op zes jaar tijd 19,6 miljard euro aan de aandeelhouders kan uitgekeerd worden, dan zijn er voldoende miljarden aanwezig! De grote winsten van de afgelopen jaren werden niet geïnvesteerd in alternatieve duurzame energiebevoorrading. Er werd evenmin voldoende provisie aangelegd voor de kosten van het kernafval en de sluiting van de centrales. De aandeelhouders gingen met de winsten op basis van onze hoge energiefacturen lopen. Ondertussen bleef onze energie afhankelijk van kerncentrales met reactoren die dateren uit de jaren 1970 en 1980 die al lang moesten gesloten zijn. Wij worden kaalgeplukt door de hoge facturen en bovendien wordt onze veiligheid in het gedrang gebracht door oude kernreactoren in werking te laten en door ons op te zadelen met het probleem van het kernafval.
Als antwoord op deze situatie stelt Groen voor om sterkere garanties van Engie/Electrabel te eisen: de reserves voor de atoomspaarpot zouden bij de Nationale Bank moeten ondergebracht worden in plaats van het grotendeels in beheer van Engie zelf te laten (waarbij een groot deel door het bedrijf aan zichzelf wordt uitgeleend). Engie/Electrabel heeft de afgelopen jaren nochtans getoond dat het enkel de belangen van de aandeelhouders dient en elke poging tot strengere regelgeving weet te omzeilen. Het antwoord van Groen volstaat dan ook niet. De volledige energiesector moet in publieke handen komen, zodat de winsthonger uitgeschakeld wordt en er voldoende ruimte is voor onderzoek naar en investeringen in groene energie. Wat de gemeenschap niet bezit, kan ze niet ernstig controleren. Energie is te essentieel om het aan private bedrijven over te laten. Energie moet niet alleen in publieke handen komen om een groene transitie mogelijk te maken, maar ook om iets te doen aan de facturen die steeds zwaarder op het gezinsbudget wegen.
