Bijna elke dag overuren, helse werkdruk, rugpijn, stress en burn-out: het is teveel voor het postpersoneel! Gedurende bijna twee weken werd actie gevoerd voor betere arbeidsomstandigheden, voldoende collega’s en een goede openbare dienstverlening. Het voortijdig stopzetten van de acties werd beslist door de vakbondsleidingen na een ontoereikend akkoord. Dat toont waarom het belangrijk is om strijdbare militanten en delegees te ondersteunen. Onderhandelingen kunnen resultaat opleveren als ze gebaseerd zijn op een stevig actieplan waar collectief over beslist is.
door Sébastien (Luik)
Eind oktober was er een stakingsaanzegging van de vakbonden bij Bpost. Het omvatte een nationaal actieplan met vijf stakingsdagen vanaf 7 november. Elke dag zou een ander onderdeel van Bpost in staking gaan waardoor de werking vijf dagen verstoord werd, zonder dat iedereen vijf dagen moet staken. Het vakbondsfront voorzag dat de acties zouden beginnen in de sorteercentra, gevolgd door het transport en andere diensten in de daaropvolgende dagen.
Op de vierde stakingsdag kwam er plots het nieuws dat de staking voorbij was. De vakbondsleiding kondigde dit aan nog voor de basis zich kon uitspreken over het voorstel tot akkoord, dat vervolgens werd afgekeurd wegens onvoldoende. Op heel wat plaatsen werd nog dagenlang spontaan verder gestaakt, tot ongenoegen van de vakbondsleiding en de gevestigde media. De zakenkrant De Tijd meende zelfs dat deze acties het werk waren van “oprukkende marxisten” waarbij naar PVDA en LSP werd gewezen. Deze acties waren een uitdrukking van het enorme ongenoegen, maar doofden bij gebrek aan perspectief uit. Op 23 november werd een nieuw ontwerpakkoord gesloten met belangrijke beloften inzake loonsverhogingen en meer personeel. De vakbondsleiders kondigden aan dit akkoord aan de basis voor te leggen.
Afbouw van de dienstverlening
Sinds maart 2000 is ‘De Post’ een zelfstandig bedrijf. De Belgische overheid behield wel een meerderheidsbelang met 51% van de aandelen. Met het oog op de liberalisering van de postdiensten in januari 2011 werd het bedrijf omgedoopt tot Bpost. Het proces van liberalisering betekent dat Bpost steeds meer aan de voorwaarden van de privésector wordt onderworpen. Om de concurrentiepositie van het bedrijf te versterken, wordt het beheerd als een privébedrijf waar enkel de winst van tel is. Het doel is niet langer om degelijke diensten aan de bevolking te bieden.
De omzet- en winstverslaving van de directie en de aandeelhouders gaat ten koste van zowel de dienstverlening als het personeel. Jonge postbodes komen amper aan 1.200 euro netto per maand, terwijl de werkdruk steeds verder wordt opgevoerd. Het aantal voltijdse equivalenten dat actief is als postbode nam sinds 2007 met 22% af. Of het nu sneeuwt of regent, de postbodes moeten erdoor. Het personeelstekort zorgt voor een opstapeling van overuren die niet kunnen ingehaald worden. De gezondheid en het privéleven van het personeel dragen daar de gevolgen van. Het is niet uitzonderlijk dat postbodes twee tot drie uur extra nodig hebben om hun ronde af te werken.
Gedelegeerd bestuurder Koen Van Gerven had het over dit postpersoneel toen hij verklaarde dat de “postbodes hun comfortzone moeten verlaten.” De neerbuigende manager Van Gerven is zelf goed voor een vast jaarloon van 800.000 euro aangevuld met een premie van 280.000 euro wegens “de goede resultaten van het bedrijf.” Het is het postpersoneel dat voor deze resultaten zorgt. Niet alleen het management wordt rijkelijk bediend, de aandeelhouders gaan met het grootste deel van de opbrengst lopen. In 2017 werd 262 miljoen euro aan dividenden uitgekeerd.
De directie van Bpost heeft niet de bedoeling om de arbeidsvoorwaarden te verbeteren en al evenmin om de gebruikers (Van Gerven heeft het in managementtaal over ‘klanten’) een goede dienstverlening aan te bieden. Het doel is om winst te maken die vervolgens meteen uitgedeeld wordt aan de aandeelhouders. Deze logica wordt door het postpersoneel aangeklaagd.
Bij Bpost en elders: bouwen aan een strijdbaar syndicalisme
Het afgelopen jaar waren er verschillende spontane stakingen bij Bpost. Deze kregen de steun van de vakbonden, die ze echter niet organiseerden. De aankondiging van het gemeenschappelijk vakbondsfront dat er een nationale vijfdaagse staking kwam, werd dan ook enthousiast onthaald. Eindelijk kwam er een ernstige strijd. Het enthousiasme werd nog versterkt toen ACOD op de eerste stakingsdagen aankondigde dat er desnoods tien dagen zou gestaakt worden indien er geen aanvaardbaar akkoord uit de bus kwam.
Het postpersoneel wil al 20 jaar verandering. Er is irritatie over het feit dat de vakbondsleiding alle hoop op onderhandelingen vestigt en daartoe de acties heeft afgeblazen. Acties en onderhandelingen zijn niet aan elkaar tegengesteld, zoals de regering en de directie ons willen laten geloven. Ze kunnen elkaar versterken als ze bewust ingezet worden in een beweging.
De vakbonden blijven natuurlijk het beste instrument om de strijd voor onze belangen te voeren en te verenigen. Het sociaal overleg heeft beperkingen, we moeten strijdbare militanten en delegees ondersteunen. Op basis van acties is het mogelijk om de directie tot toegevingen te dwingen en overwinningen te boeken.
Over onze acties wordt best democratisch beslist op personeelsvergaderingen. Daar moeten we ook onze sterktes en zwaktes bespreken. Een collectieve organisatie en evaluatie van een staking maken het mogelijk om meer collega’s te betrekken en onze eisen te formuleren met het oog op een maximale steun van collega’s en de publieke opinie.
Enkel een dergelijke benadering kan ons goede jobs en kwaliteitsvolle openbare diensten opleveren, zowel bij Bpost als elders.