Genoeg van dit beleid voor de rijken en de grote bedrijven!
Sinds november hebben honderdduizenden Fransen deelgenomen aan betogingen en blokkades. Het gaat vooral om werknemers met lage lonen, gepensioneerden, werklozen, zelfstandigen, kleine ondernemers, … Het gaat om een weinig gestructureerde protestgolf waarvan de doelstellingen niet altijd duidelijk zijn. Het buikgevoel dat alles duurder wordt en wij steeds meer betalen, leidde tot deze uitbarsting van woede. De concrete aanleiding waren de dure brandstofprijzen. Die stegen in Frankrijk op een jaar tijd met 15% voor benzine en 27% voor diesel. Deze prijsstijgingen komen deels door de duurdere olieprijzen, maar deels ook door de oplopende taksen. Vanaf 1 januari wil de regering-Macron daar nog eens 6,5 cent per liter diesel en 2,9 cent per liter benzine aan toevoegen.
Artikel door Stephane Delcros uit de decembereditie van ‘De Linkse Socialist’ (vandaag naar de abonnees vertrokken)
Ook in België: alles duurder, zonder dat loon volgt
De maximale dieselprijs in ons land is hoger dan in alle buurlanden. Net als in Frankrijk gaat ongeveer 60% van wat we aan de pomp betalen naar de overheid. Een tank van 40 liter diesel kost vandaag ongeveer 60 euro, waarvan dus 36 euro naar de overheid gaat. Alles samen haalde de overheid vorig jaar 5,5 miljard euro inkomsten uit taksen op brandstof.
Net als Macron gebruikt de Belgische regering het argument dat individueel autogebruik op die manier ontmoedigd wordt. Eerder werden daartoe ook de taksen op dieselwagens verhoogd. Dit is een hol argument: er wordt immers niet geïnvesteerd in alternatieven. De opbrengst van de taksen en accijnzen op brandstof gaat niet naar milieuvriendelijk transport. Terwijl de inkomsten uit brandstof stijgen, worden de overheidsbijdragen aan openbaar vervoer afgebouwd. Bij de NMBS gaat het om 663 miljoen euro op vijf jaar tijd! (zie ook pagina’s 4-5)
De overheidsbijdragen aan NMBS, De Lijn, MIVB en TEC – de aanbieders van openbaar vervoer – liggen lager dan de 5,5 miljard euro inkomsten uit taksen op brandstof. Er wordt evenmin geïnvesteerd in duurzame energieproductie. Investeringen in energie worden aan de private bedrijven overgelaten, met als resultaat een dreigend tekort aan elektriciteit. Een groot deel van onze energie- of waterfactuur bestaat uit taksen. Alles wordt duurder, maar onze lonen volgen niet.
Het besparingsbeleid van de regering leidt tot een afbouw van openbare diensten. Buiten de grote steden is een auto vaak geen overbodige luxe. Veel mensen hebben een auto nodig omdat er geen ander vervoersmiddel is om naar het werk te gaan of om kinderen naar school te brengen. Voor toegankelijke lokale openbare diensten is er geen geld, voor de aankoop van gevechtsvliegtuigen wel?!
De economische elite wordt niet enkel gespaard, maar overladen met cadeaus. En wij maar betalen onder het mom van de verdediging van het milieu… De bijkomende taksen worden gebruikt om nieuwe belastingvoordelen uit te delen aan de grote bedrijven.
Onder de winnaars van dat beleid bevinden zich de grote oliemultinationals zoals Shell of Total die vorig jaar goed waren voor respectief 4 en 5 miljard euro winst en daar amper belastingen op betaalden. Ondertussen kreunen wij bij elke tankbeurt onder de taksen. Onze strijd moet gekoppeld worden aan ecologische eisen, waarbij de factuur niet naar de werkenden en de middenklasse wordt doorgeschoven maar door de belangrijkste verantwoordelijken voor vervuiling wordt gedragen.
Beweging organiseren en tegen systeem richten
De woede is terecht. De beweging van de “gilets jaunes” vertrekt vanuit een buikgevoel en is niet van bij het begin duidelijk qua eisen en alternatieven. Sommigen zien er een rechtse of zelfs extreemrechtse beweging in. Nochtans neemt geen enkele organisatie het voortouw in het protest, dat van onderuit komt en vooral via sociale media is opgezet.
Rechts en extreemrechts nodigen zichzelf uit…
Er waren hier en daar gevallen van racisme of homofobie. Gelukkig ging het om alleenstaande incidenten, die bovendien vaak bestreden werden door actievoerders die tot eenheid opriepen. Waar de georganiseerde arbeidersbeweging afwezig blijft, probeert rechts effectief om de beweging te recupereren. Op sommige plaatsen lukt dit zelfs.
Rechts en extreemrechts bieden echter geen alternatief op het huidige beleid: ze staan niet bepaald bekend als verdedigers van openbaar vervoer, openbare diensten, publieke investeringen in duurzame energie, … Zij zijn voorstander van belastingverminderingen voor de superrijken of nog van de verhoging van de pensioenleeftijd.
Arbeidersbeweging moet rol opnemen
In november gaven peilingen aan dat 70 tot 80% van de Fransen de acties steunen. Er is dus een grote passieve steun. Dit doet denken aan de steun die er was voor de strijd tegen de aanvallen op de arbeidswet, een strijd die vooral door de vakbonden werd georganiseerd. Heel wat mensen die nu aan de blokkades deelnemen, waren eerder aanwezig op vakbondsbetogingen en stakersposten. Anderen komen nu voor het eerst in actie. We moeten bouwen aan de eenheid van al wie gebukt gaat onder het besparingsbeleid. Zo kunnen we overwinningen boeken: de ‘gilets jaunes’ van La Réunion (een eiland ten oosten van Madagaskar) bekwamen een bevriezing gedurende drie jaar van alle taksen op brandstof.
Dit neemt niet weg dat de arbeidersbeweging omwille van haar plaats in het productieproces en omwille van haar methoden, waaronder het stakingswapen, een cruciale rol te spelen heeft in de strijd voor een andere samenleving. Helaas weigeren verschillende vakbondsleiders – zowel in Frankrijk als in België – om de beweging te steunen. Na verschillende dagen van strijd kwam er nochtans steun uit syndicale hoek: CGT-chemie, FO-transport, CGT-Le Havre, … Op verschillende plaatsen was er een zichtbare vakbondsaanwezigheid op de acties. De hele arbeidersbeweging moet zich achter het protest scharen en het versterken met eisen die de strijd uitbreiden.
De woede tegen het systeem richten
Door de strijd te structureren en te richten tegen het systeem, staan we sterker tegen pogingen om het protest te verdelen en te criminaliseren. Het zou de gewelddadige repressie moeilijker maken en de frustraties van gestrande chauffeurs afzwakken. Het zou het bovendien mogelijk maken om de rol van die paar gewelddadige elementen in het protest te minimaliseren.
Net als de Thatcheriaanse regering-Michel/De Wever bij ons kwam de Franse president Macron aan de macht met als doel om de arbeidersbeweging hard aan te pakken met een ultraneoliberaal besparingsbeleid. Tot hiertoe is het gevecht daartegen – ondanks goede intenties, zoals de initiatieven van France Insoumise – nog niet echt gevoerd. De acties van de ‘gele hesjes’ ontstonden in deze context van zwak vakbondsantwoord op het beleid. Het is een uitdrukking van een algemeen ongenoegen en het toont een actiebereidheid. We moeten deze kans aangrijpen en het protest organiseren!
Gauche Révolutionnaire, onze Franse zusterorganisatie, komt in de beweging tussen met nadruk op de noodzaak om algemene vergaderingen te houden waar de strijd besproken en georganiseerd wordt, de opbouw naar een grote actiedag met blokkades en een staking die werkenden uit de publieke en private sector verenigt met jongeren en gepensioneerden in de strijd tegen Macron. Gauche Révolutionnaire verdedigt volgende eisen:
- Onmiddellijke verlaging en blokkering van de brandstof- en energieprijzen
- Neem de winsten van de multinationals in beslag om onze noden te financieren: gratis openbaar vervoer, openbare diensten, degelijke en betaalbare huisvesting.
- Verhoging van de lonen en uitkeringen, herstel van de index met inbegrip van brandstofprijzen.
- Een vermogensbelasting, strijd tegen fiscale fraude door de ultrarijken en de multinationals, indirecte belastingen (zoals BTW) vervangen door een progressieve belasting die de rijken en grote bedrijven meer laat betalen.
- Verdediging van openbare diensten en heropening van diensten die bereikbaar zijn in elke buurt (kinderopvang, scholen, postkantoren, …).
- Voor een grote openbare milieudienst gefinancierd door multinationals te belasten, om honderdduizenden jobs te creëren in de nodige ecologische transitie (ecologische landbouw, voedselsector, duurzame energie, …).
Een dergelijk programma vereist socialistische maatregelen zoals de nationalisatie van de sleutelsectoren van de economie, zodat de grote bedrijven de ecologische transitie niet kunnen blijven saboteren en zodat een democratische en ecologische planning mogelijk wordt. Zo’n planning zou vertrekken van de behoeften van de werkenden, inclusief de ecologische behoeften. Om dit te bekomen, is strijd nodig.
