België staat internationaal bekend als een land dat het goed doet op vlak van LGBTQI+ welzijn (Lesbisch, Gay, Biseksueel, Transgender, Queer, Interseksueel, …). Als één van de eerste stelde België het huwelijk open voor LGBTQI+ personen, in 2016 haalde het de tweede plaats in de ILGA-Europe rangschikking en de (tot voor kort volledige) afwezigheid van vluchthuizen voor LGBTQI+ personen werd gezien als een bewijs dat deze in België niet nodig waren. De afgelopen maanden is echter bevestigd dat er ook hier een probleem is met het verdedigen van het welzijn van LGBTQI+ personen. Het nieuwe broodnodige vluchthuis voldoet met 4 plaatsen niet aan de reële nood aan opvang van LGBTQI+ personen. Ondanks de toenemende wettelijke gelijkheid, maken discriminatie en geweld nog steeds deel uit van het dagelijkse leven van veel LGBTQI+ personen. Homofoob geweld in Gent en Antwerpen bevestigde dit.
Artikel door Elise (Gent) uit maandblad ‘De Linkse Socialist’
Protestactie na geval van homofoob geweld in Gent
Hoewel de openheid omtrent thema’s zoals seksualiteit en genderidentiteit en -expressie verbeterd is, zien we een toename van LGTBQI+foob geweld. Dit neemt vele vormen aan. Naast verbale aanvallen die steeds sneller overgaan in fysiek geweld, is er een zeer hoog zelfdodingscijfer bij LGBTQI+ personen (onder holebi’s en transgenders onderneemt gemiddeld respectievelijk 22% en 38,7% één of meerdere zelfdodingspogingen), met een gevoel van onveiligheid op school (bij ruim 40% van de middelbare LGBTQI+ scholieren), met een hoog armoedecijfer bij LGBTQI+ personen, wat samenhangt met de discriminatie op de job- en woningenmarkt (53% van transgenders ervaart discriminatie tijdens de zoektocht naar een job).
De meest gevallen van LGBTQI+fobe discriminatie en gewelddaden worden niet aangegeven: ze zijn vaak moeilijk aantoonbaar. Bovendien hebben veel LGBTQI+ personen het gevoel dat politie en justitie er niet zijn om hun welzijn te verdedigen. Dat gevoel komt voort uit het grote aantal geseponeerde zaken, maar ook uit het feit dat het LGBTQI+fobe karakter van een misdrijf vaak in twijfel wordt getroffen of omdat de schuld bij het slachtoffer zelf gelegd wordt, wat we ook zien bij seksisme.
Er is een brede verontwaardiging over deze vormen van structureel geweld. Het uitblijven van verbetering maakt dat er een groeiende steun is voor actief verzet tegen de normalisering van LGBTQI+foob geweld. Naar aanleiding van een homofobe aanval in Gent op 6 augustus nam de campagne ROSA samen met Verkeerd Geparkeerd en Casa Rosa het initiatief voor een protestactie. Op enkele dagen werden honderden mensen gemobiliseerd. Hiermee betuigden we niet alleen onze solidariteit met de slachtoffers, het was ook een moment om in de publieke ruimte LGBTQI+foob geweld aan te klagen en om van het stadsbestuur en de regeringen concrete maatregelen te eisen tegen de discriminatie van LGBTQI+ personen.
‘Actieplan tegen LGBTQI+fobie’ volstaat niet
De regering had de afgelopen jaren de mond vol van veiligheid. Dat werd begrepen als gemilitariseerde terrorismebestrijding en investeringen in oorlogsmateriaal. Het nieuwe ‘actieplan tegen LGBTQI+fobie’ liet ondertussen vier jaar op zich wachten. Dat stond duidelijk niet bovenaan de prioriteitenlijst. De regering heeft intussen nog maar één jaar voor de volgende verkiezingen om de 115 punten uit het actieplan te realiseren. Daarbij valt echter meteen op dat het plan ontoereikend is.
Eén van de belangrijkste redenen daarvoor is de afwezigheid van zo goed als elke verwijzing naar de middelen die nodig zijn om de 115 (ontoereikende) punten uit het actieplan te realiseren. Zo werpt Çavaria op dat het als Vlaamse koepel van LGBTQI+ verenigingen vermeld wordt bij een aantal van die punten, terwijl het van de federale regering geen structurele werkingsmiddelen krijgt. Veel voorstellen zijn voornamelijk symbolisch: uitbrengen van brochures, cursussen voor personeel, één keer per jaar regenboogvlaggen aan overheidsgebouwen, … Het is even symbolisch als de aanwezigheid van de traditionele partijen op de Pride Parades. Regenboogvlaggen en –zebrapaden zullen LGBTQI+ personen niet op magische wijze beschermen wanneer ze met geweld en discriminatie geconfronteerd worden. Louter symbolische maatregelen zijn vooral een goedkoop alibi voor de regering.
Een actieplan dat geen geld mag kosten en geen structurele veranderingen beoogt, zal geen oplossing bieden voor trans- en homofobie. Er is nood aan investeringen, onder meer in onderwijs zodat degelijke (seksuele) opvoeding met voldoende aandacht voor de noden van LGBTQI+ personen mogelijk is en tegengewicht kan geboden worden voor de blijvende stereotyperingen door religieuze en politieke conservatieve krachten die LGBTQI+ personen als abnormaal, minderwaardig of zelfs gevaarlijk voorstellen. Er moet ook geïnvesteerd worden in voldoende kwaliteitsvolle sociale woningen en degelijke jobs. Er zijn meer middelen nodig voor vluchthuizen en gezondheidszorg opdat de keuze om jezelf te zijn geen ‘keuze’ voor dakloosheid, geweld of armoede inhoudt. Investeringen in publieke en sociale diensten die het tekort aan begeleiding van LGBTQI+ personen en hun omgeving tegengaan.
Een dergelijke reële verbetering van de levensomstandigheden van de meerderheid van de bevolking kunnen we enkel bekomen door er samen voor op te komen.
Racisme is geen antwoord op LGBTQI+fobie
Eenheid van alle werkenden en jongeren wordt echter tegengewerkt. Denk maar hoe LGBTQI+rechten of vrouwenrechten misbruikt worden om racisme te legitimeren. LGBTQI+fobie is nochtans niet eigen aan bepaalde culturen, maar een structureel probleem met maatschappelijke wortels. Mensen zijn van nature uit niet LGBTQI+foob, racistisch of seksistisch. De kans dat ze het worden, neemt wel toe in een context waar verdeel- en heerstactieken gebruikt worden om de aandacht af te leiden van het asociale besparingsbeleid dat de ongelijke machtsverhoudingen in de samenleving in stand helpt houden. De kans neemt toe in een samenleving waarin niet de rijkdom, maar de tekorten verdeeld worden. Daardoor wordt iedereen en elke groep elkaars concurrent in een strijd om basisbenodigdheden. Meer middelen voor LGBTQI+ welzijn betekent dan besparen op vrouwenrechten, geld voor vluchtelingenopvang zou betekenen dat LGBTQI+ personen het met minder moeten stellen.
Het is echter duidelijk: het zijn niet de vluchtelingen, evenmin de langdurig zieken, moslims of werklozen die de discriminatie van LGBTQI+ personen op de huizen- en arbeidsmarkt veroorzaken.
Strijd is nodig
Het is de chronische onderfinanciering van sociale woningen, de afwezigheid van degelijke jobs als gevolg van de besparingslogica die scenario’s mogelijk maakt waarin een (huis)baas een discriminerende keuze kan maken onder de vele kandidaten die zoeken naar een betaalbare woning of een degelijke job. Een regering die met een besparingsbeleid de voorkeur geeft aan het beschermen van de belangen van de superrijken en multinationals, eerder dan op te komen voor het welzijn van LGBTQI+ personen (maar ook van vrouwen, migranten en de hele werkende klasse), is mee verantwoordelijk voor geweld en discriminatie in de samenleving.
Alle rechten die LGBTQI+ personen vandaag hebben, zijn er gekomen door actief protest, ook in het Westen. Vandaag blijft de nood aan dergelijk verzet, tegen de openlijke aanvallen door figuren zoals Trump of Putin, maar eveneens tegen het besparingsbeleid dat ook hier in België in de praktijk de rechten en het welzijn van LGBTQI+ personen ondermijnt. Campagne ROSA wil een instrument zijn voor iedereen die wil deelnemen aan de strijd voor een ander soort samenleving waarin de winsten die geproduceerd worden niet langer verdwijnen in de zakken van de CEO’s of naar belastingparadijzen, maar geïnvesteerd worden in het welzijn van de meerderheid van de bevolking, inclusief LGBTQI+ personen. Alleen met zo’n samenleving wordt de basis gelegd voor een echt LGBTQI+ vriendelijk klimaat.
