Op de zomerschool van het CWI eind juli in Barcelona waren er verschillende plenaire meetings en ook kleinere commissies. Er werd gediscussieerd over de belangrijkste politieke ontwikkelingen van het voorbije jaar, maar ook over wat de komende maanden zullen brengen. De discussies lieten toe om ervaringen uit te wisselen en een beter inzicht te verwerven rond de organisatie van strijd. Een van de commissies ging over de strijd voor het recht op abortus in Ierland.
Verslag door Brune (Brussel)
De Socialist Party en de socialistisch feministische campagne ROSA speelden een belangrijke rol in de strijd voor de intrekking van het 8ste amendement op de grondwet waarmee een verbod op abortus bestond. Met dit verbod was het voor Ierse vrouwen decennialang niet mogelijk om een fundamenteel recht uit te oefenen, met name het recht om over het eigen lichaam te beschikken.
Laura Fitzgerald leidde de discussie in en bracht verschillende elementen aan over hoe de campagne uiteindelijk tot het overweldigende resultaat in het referendum eind mei kon leiden. Ze had het over de acties van ROSA, onder meer met een trein en een bus om abortuspillen te verspreiden, waarmee het bewustzijn rond abortuspillen werd versterkt. Er was bovendien een actieve campagne die meermaals betogingen hield en op straat actie bleef voeren. De duizenden affiches met de afbeelding van Savita (een jonge vrouw die overleed na een miskraam na een geweigerde abortus) maakten duidelijk hoe het 8ste amendement een directe en gevaarlijke impact heeft op vrouwen en hun lichaam.
Na de historische overwinning in het abortusreferendum in het zuiden van Ierland, met een even historische opkomst, is de druk erg groot om vrouwen ook Noord-Ierland het recht toe te kennen om te beslissen over eigen lichaam.
Het Britse Hooggerechtshof moest erkennen dat het ontzeggen van het recht op abortus in het geval van dodelijke afwijkingen bij de foetus en bij verkrachting een inbreuk is op de mensenrechten. Het Britse parlement hield een debat over het ontbreken van een recht op abortus in Noord-Ierland. Dit gebeurde 50 jaar nadat het recht op keuze werd afgedwongen in Groot-Brittannië. Nu pas wordt het als een dringende kwestie gezien.
Er werden daarnaast ook amendementen ingediend op het wetsvoorstel rond huiselijk geweld. Deze amendementen zijn gericht op het decriminaliseren van abortus in heel Groot-Brittannië door de artikels 58 en 59 van de wet op inbreuken op de persoon af te schaffen. De huidige wet voorziet een gevangenisstraf voor wie buiten de wettelijke regels een abortus ondergaat en een straf tot 5 jaar voor wie daarbij helpt. Zelfs prominente conservatieven moesten het voorstel tot aanpassing van de wet ondersteunen.
Lokale partijen onder druk
Ook de lokale partijen staan onder druk. De DUP (Democratic Unionist Party) heeft een bijzonder schandalige opstelling rond deze kwestie. Zo hield Sammy Wilson van de DUP een vreselijke toespraak in het Britse parlement vol haat en misprijzen tegenover vrouwen die een abortus ondergingen. Nochtans is hij verkozen in een district waar volgens een peiling 73% voorstander is van onbeperkte toegang tot abortus tot 12 weken. Tot enkele weken geleden verklaarde Michelle O’Neill nog dat Sinn Fein ‘geen voorstander van abortus’ is. Nu moet ze de partij voorstellen als de grootste pleitbezorger van het recht op abortus.
Sinn Fein heeft de verandering niet geleid, maar werd wel door de beweging meegetrokken. In juni hield de partij een conferentie waar het besliste om voortaan steun te geven aan onbeperkte toegang tot abortus tot 12 weken. In december weigerden de verkozenen van Sinn Fein echter nog om dit standpunt te steunen in het parlementaire comité dat in het zuiden van Ierland de kwestie onderzocht. Toen nam de partij een meer conservatief standpunt in dan vertegenwoordigers van de belangrijkste gevestigde partijen. Sinn Fein blijft zich verzetten tegen een aanpassing van de toegang tot abortus in Noord-Ierland door het Britse parlement. Sinn Fein stelt dat het Noord-Ierse parlement deze kwestie moet regelen. Moeten vrouwen dan maar wachten? Rond het homohuwelijk eist Sinn Fein overigens net van het Brits parlement dat de regelgeving in Noord-Ierland soepeler wordt. Vanwaar dit verschil?
Een recente conferentie van de nationalistische SDLP bevestigde het ‘pro leven’ standpunt, maar laat verkozenen toe om vrij te stemmen naargelang hun geweten. De unionistische UUP nam een gelijkaardig standpunt in. Dit volstaat niet. De enige persoon die de keuze moet hebben rond abortus, is de zwangere vrouw zelf. De pro-keuzebeweging kan geen vertrouwen stellen in politici die zelf decennialang een gebrek aan vertrouwen in vrouwen aan de dag legden.
Massabewegingen: de sleutel tot verandering
In de nasleep van het referendum in Zuid-Ierland moet de campagne ook in het noorden opgevoerd worden. Dat is waarom ROSA en Women on Web de Bus4Choice organiseerden met activisten die abortuspillen namen om de veiligheid ervan aan te tonen. Er is nood aan een massabeweging met stakingen en burgerlijke ongehoorzaamheid. Massastrijd vormde de sleutel tot verandering in de Ierse republiek en het deed daar het debat kantelen.
Militanten die voor vrije keuze opkomen en syndicalisten moeten zo sterk mogelijk mobiliseren voor elke stemming rond de depenalisering. Er moet ook solidariteit gezocht worden in de Britse vakbonden. We moeten het de politici duidelijk maken: als de rechten in Noord-Ierland met de voeten blijven getreden worden, dan komt er een campagne van burgerlijke ongehoorzaamheid waarmee de toepassing van hun wetten onmogelijk wordt.
Ondanks de verdeeldheid die er nog is tussen de werkenden van het noorden en het zuiden van Ierland en tussen katholieken en protestanten, kan de strijd voor het recht op abortus tegelijk toelaten om een brug te slaan. Er is immers een gezamenlijk belang: de strijd voor een fundamenteel recht. De depenalisering in de Ierse republiek zorgt al voor een toename van strijd in Noord-Ierland. Het is niet uitgesloten dat solidariteitsbewegingen vanuit de Ierse Republiek en vanuit Engeland, Schotland en Wales de druk op het establishment verder opvoeren.
We voeren binnen de vakbonden campagne om het recht op abortus op te nemen en daar offensief voor op te komen. Het Ierse referendum dwingt bovendien politici in Groot-Brittannië om standpunt in te nemen over abortus in Noord-Ierland. De Socialist Party is voor een volledige depenalisering van abortus. We zullen daartoe verder moeten bouwen aan massabewegingen voor gratis toegang tot abortus, maar ook voor het recht om kinderen te krijgen zonder in armoede te vervallen.
