De voorbije maanden was er een hernieuwde massastrijd voor vrouwenrechten. De acties in de Spaanse staat vielen op door hun omvang: op 8 maart staakten miljoenen vrouwen én mannen. Nadien was er massaal protest tegen de lichte bestraffing van een groep verkrachters, ‘la manada’ (de meute). De rechter oordeelde begin mei dat er geen verkrachting was omdat het slachtoffer verlamd door angst zich niet verzette. Eind juni werden de daders al vrijgelaten, wat opnieuw tot protest leidde. We spraken met Ana Garcia van Libres y Combativas, de tegenhanger van ROSA in de Spaanse staat.
Waarom is er zoveel protest tegen een gerechtelijke uitspraak?
“Er was een duizelingwekkende beweging van werkenden en jongeren tegen de schandalige uitspraak in de zaak van ‘de meute’: een gerechtelijke beslissing om daders van een groepsverkrachting de lichtst mogelijke straf op te leggen. Onder de daders leden van Guardia Civil (rijkswacht, een politiedienst met militair statuut) en een soldaat. Het ergste is dat deze uitspraak in de praktijk een verkrachting wettelijk mogelijk maakt door het misdrijf juridisch te beperken tot louter ‘misbruik’ waar de daders van seksueel geweld mee wegkomen.
“Er kwam meteen protest. Op de dag van de uitspraak waren er spontane betogingen in heel het land. De betogers gaven aan dat de kapitalistische justitie geen garantie biedt om vrouwenrechten te verdedigen. Strijd op straat is het enige middel waarover we beschikken om geweld op vrouwen te veroordelen en te bestrijden.
“Libres y Combativas, het socialistisch feministisch platform van Izquierda Revolucionaria, speelde een grote rol in de massamobilisaties: we riepen op tot jongerenbetogingen op 10 mei. Het onderwijs lag plat en er waren meer dan 60 grote betogingen. Dit was een erg sterk antwoord op een uitspraak die een slag was in het gezicht van de miljoenen vrouwen die op 8 maart protesteerden.”
Hoe verklaar je dat de protestbeweging tegen vrouwenonderdrukking zo lang standhoudt?
“Die hernieuwde opmars van feministische strijd is nauw verbonden met de effecten van de crisis en de sociale revolte die de Spaanse staat de afgelopen jaren schokten. De werkenden, werklozen, gepensioneerden, migranten en jonge vrouwen lijden het hardst onder de besparingen en voelen de gevolgen ervan in alle aspecten van hun dagelijks leven. Die realiteit toont nogmaals aan hoe het kapitalisme een fundamentele rol speelt in de onderdrukking van vrouwen. De keerzijde van de medaille is dat duizenden vrouwen bereid zijn om de strijd aan te gaan en zich politiek organiseren.
“Bij strijd tegen uithuiszettingen, tegen de enorme precariteit in sterk vrouwelijke sectoren (zoals de schoonmaak) of voor de verdediging van openbare diensten staan vrouwen vooraan. De nieuwe dynamiek van de feministische beweging komt voort uit die mobilisaties waarin de meest onderdrukte vrouwen aantoonden dat ze zich niet bij de huidige situatie neerleggen en dat emancipatie afgedwongen wordt door onze strijd en organisaties.”
Hoe groot waren de acties en welke eisen werden naar voren gebracht?
“Vorig jaar was er een internationale oproep onder de noemer ‘Ni una menos’ (‘niet één minder’: een beweging tegen feminicide, gestart in Argentinië). Er was een oproep om gedurende een uur het werk neer te leggen en te betogen op 8 maart. Dit jaar werd een stap verder gegaan met een oproep tot een historische algemene stakingsdag. Jongeren speelden daar een erg dynamische rol in: klaslokalen en campussen liepen leeg na een oproep van Libres y Combativas, dat honderdduizenden pamfletten verdeelde en honderden algemene vergaderingen in de scholen en faculteiten hield.
“De eisen van de staking droegen bij tot de massale deelname. Zo werd gratis toegang tot veilige abortus geëist. Er werd ingegaan tegen de medeplichtigheid van het gerecht bij het instandhouden van de verkrachtingscultuur. Het protest richtte zich ook tegen de wijze waarop vrouwenlichamen als objecten worden gebruikt. Tenslotte werd ingegaan tegen het gewicht van huishoudelijk werk, wat versterkt wordt door het besparingsbeleid.
“Libres y Combativas benadrukt de materiële, economische en ideologische aspecten waarop onze onderdrukking gebaseerd is. We moeten een einde maken aan het patriarchale gerecht en investeren in bescherming en opvang van slachtoffers van geweld en hun kinderen. Elke vorm van uitbuiting van ons lichaam moet stoppen: wij zijn geen lustobject. Er zijn degelijke levensvoorwaarden nodig, zonder precariteit en zonder het loden gewicht van huishoudelijk werk. Enkel dan kunnen vrouwen helemaal onafhankelijk zijn. De ketenen waarmee we vastgehouden worden in onze uitbuiting zijn erg concreet. De strijd van de feministische beweging vereist een verzet tegen het kapitalisme, de burgerlijke regeringen en gevestigde instanties.
“In deze beweging stelt Libres y Combativas dat het feminisme in de strijd voor echte bevrijding nood heeft aan een klassenbenadering die revolutionair en antikapitalistisch is.”
