Iers abortusreferendum: “Dit was geen stille revolutie”

Het Ierse referendum eind mei was historisch: 66% stemde voor het afschaffen van het grondwettelijk verbod op abortus. Premier Varadkar had het over een ‘stille revolutie’. Daarmee suggereerde hij dat de verandering er gekomen was zonder sociale strijd. Premier Varadkar houdt immers niet van protest en strijd… Socialistisch parlementslid Ruth Coppinger merkte op: “De werkelijkheid was dat de beweging tegen het verbod op abortus jarenlang actief campagne gevoerd heeft en daarbij moest opboksen tegen een conservatief parlement en vijandige media.”

Artikel door Sander (Dendermonde) uit maandblad ‘De Linkse Socialist’

Sociale houdingen zijn de afgelopen 20 jaar ongetwijfeld opgeschoven. Maar het Ierse establishment was bijzonder terughoudend in het loslaten van de historische banden met de katholieke kerk. Dat gebeurde enkel toen er geen alternatief meer was. Het oude katholieke, conservatieve establishment werd een grote slag toegebracht door de inzet van duizenden activisten die inzagen dat lobbywerk niet volstond om tot verandering te komen. De actieve campagne die jarenlang geduurd heeft, zorgde voor een fenomenaal resultaat in het referendum. Bij de min 25-jarigen stemde 87% ja, onder vrouwen jonger dan 25 jaar was dat zelfs 90%. In vergelijking met de parlementsverkiezingen van 2016 was er bijna een verdubbeling van de opkomst onder jonge vrouwen.

Er waait een nieuwe wind door Ierland: de wind van collectieve actie om maatschappelijke problemen het hoofd te bieden. Tienduizenden mensen, vooral jongeren en vrouwen, voerden de afgelopen vijf jaar actief campagne na de dood van Savita Halappanavar, een jonge vrouw die overleed na de weigering van een levensreddende abortus. Er waren tal van betogingen en de actiegroepen schoten uit de grond. Ruth Coppinger, het linkse parlementslid van onze Ierse zusterpartij: “Het was niet dat het stil was, alleen wilden de meeste politici niet horen wat er gebeurde.”

Het establishment en de gevestigde media proberen nu het verloop van de strijd te herschrijven vanuit een angst dat mensen er zelfvertrouwen uit putten en beseffen dat ze ook rond andere eisen de strijd kunnen aangaan. Er wordt verder voorbijgegaan aan de verschillende wetsvoorstellen die in het verleden ingediend werden door onder meer Solidarity, de formatie waarin de Socialist Party actief is en die drie verkozenen heeft (Ruth Coppinger, Paul Murphy en Mick Barry). Toen de druk te groot werd, probeerde het establishment de discussie op een zijspoor te zetten door een Burgerraad op te zetten die een advies moest brengen. Onder druk van acties kwam er een advies om abortus tot 12 weken te erkennen. Een referendum was hierna niet meer te vermijden.

Een belangrijk punt voor het succes van de campagne waren de abortuspillen. De in 2014 opgezette socialistisch-feministische campagne ROSA organiseerde acties waarbij de mogelijkheid van abortuspillen werd gepopulariseerd. De pillen waren dan wel illegaal, maar raakten al snel ingeburgerd. ROSA trok met de trein en de bus naar Noord-Ierland om de pillen te kopen en vervolgens in heel de Ierse Republiek te verspreiden tijdens protestacties die getuigden van burgerlijke ongehoorzaamheid. De verspreiding van abortuspillen verdriedubbelde en had een doorslaggevend effect om tot het voorstel te komen van abortus in de eerste 12 weken van de zwangerschap.

Doorheen de jarenlange campagne werd de steun voor het recht op abortus opgebouwd. Het maakte ook dat tienduizenden actief werden en de campagne populariseerden, ook doorheen kunst en cultuur. Ruth Coppinger merkte op: “Dokters en politici van gevestigde partijen waren dominant in de officiële debatten, maar de overwinning werd behaald door de actieve betrokkenheid van tienduizenden mensen. Zij vormden een sociale en politieke beweging op zich.”

Tenslotte stelde het linkse parlementslid: “Door te doen alsof alles rustig bekomen werd, wil het establishment vermijden dat er lessen getrokken worden over het feit dat protest, een militante opstelling en betrokkenheid van onderuit resultaat kunnen bereiken en dat deze methoden ook kunnen toegepast worden tegen andere vormen van discriminatie en ongelijkheid. Dit kan rond eisen zoals een volledige scheiding tussen kerk en staat in onderwijs, zorg en andere domeinen; het stoppen van een seksistische cultuur waarin vrouwen minder verdienen en als lustobjecten worden voorgesteld; en het stoppen van een economisch stelsel waarin de 1% rijksten de rijkdom en politieke macht controleren.”

Delen:
Printen:
Voorpagina van De Linkse Socialist