Midden april vestigden zich 20 tot 30 personen in een voetgangerstunnel onder het spoor aan de Veeartsenstraat in de Brusselse gemeente Sint-Gillis. Daar werd toen niet op gereageerd. Op 8 juni werden deze daklozen door de politie ‘uitgezet.’ Het weinige wat ze hadden, werd op het stort gegooid. Infrabel liet de toegang tot de voetgangerstunnel blokkeren met tralies. Dat gebeurde op vraag van de gemeente. Een beetje later volgden bovenop de tralies blauwe dekzeilen.
Door Mario en Esméralda (Brussel)
De tunnel laat toe om het ongeveer 100 meter brede sporencomplex tussen Anderlecht en Sint-Gillis te kruisen. Het autoverkeer wordt gescheiden van het zachte verkeer (voetgangers en fietsers). Volgens de oriëntatienota van de Zuidwijk uit 2012 is deze voetgangerstunnel slecht uitgerust omwille van een gebrek aan verlichting en gebrekkig onderhoud. Het bleef voor fietsers en voetgangers echter een belangrijk alternatief op de autotunnels die in de ochtendspits goed zijn voor 470 voertuigen per uur en in de avondspits zelfs 1.010 voertuigen per uur. De beslissing van de gemeente Sint-Gillis om daklozen te verjagen, treft niet alleen deze daklozen maar leidt ook tot een gevaarlijke verkeerssituatie voor fietsers en voetgangers.
Een 14-jarige jongen die langs de tunnel fietst om rugby te gaan spelen, zei: “Wat moet ik nu doen? Er zijn hier evenveel auto’s als op een snelweg. Ik begrijp het niet, die mensen hebben me nooit lastiggevallen.” Een vader stelde: “Ik passeerde meerdere keren per week door de tunnel en had nooit een probleem met de mensen die er leefden. Integendeel, ze groeten me steeds. Het is echt een schande!”
Daklozen verjagen omdat het de netheid zou bedreigen, is een verrassende keuze voor een gemeente die zich tot ‘Gastvrije Gemeente’ liet uitroepen. Jammer genoeg is het geen alleenstaand geval in Sint-Gillis en de andere gemeenten van het Brusselse gewest. Meer en meer komt de strijd tegen dakloosheid erop neer dat daklozen uit publieke ruimtes worden verjaagd. Het is nochtans niet evident voor daklozen om een andere plaats te vinden. Het beleid om daklozen te verjagen komt op verschillende manieren tot uiting: het verwijderen van een bank die gebruikt wordt om op te slapen, andere banken die vervangen worden door individuele zitplaatsen gescheiden met een metalen afsluiting waardoor je niet kunt liggen, het plaatsen van tralies rond grasvelden om de toegang voor daklozen onmogelijk te maken (Marcel Broodthaersplein) of het plaatsen van tralies om de toegang tot een tunnel te sluiten. Zal dit een einde maken aan dakloosheid? Neen, er is al enkele jaren een forse toename. Het aantal daklozen is tussen 2008 en 2016 verdubbeld volgens verschillende tellingen. In 2017 werd helaas een verdere stijging vastgesteld.
Het is evident dat deze stijging verband houdt met de algemene verarming van de bevolking en de verschillende besparingsmaatregelen die de armsten nog meer tot onzekerheid veroordelen. Werklozen verliezen het recht op hun uitkering, mensen vinden geen betaalbare huisvesting door het ontbreken van politieke wil om sociale woningen te creëren.
Er zijn naar schatting 800 leegstaande woningen in Sint-Gillis. Speculanten laten gebouwen verloederen. Sinds 2012 werden 476 eigenaars gesanctioneerd, maar de gemeente weigert gebruik te maken van het recht toegekend door de wet-Onkelinx uit 1993 waarmee de leegstaande gebouwen kunnen opgeëist worden door de gemeente. Die 476 wooneenheden werden niet in beslag genomen om ze om te vormen tot kwaliteitsvolle sociale woningen, opvang voor daklozen, vluchthuizen voor vrouwen of LGBTQI+ jongeren die uit huis gejaagd zijn, of zelfs om een gebouw ter beschikking te stellen van mensen-zonder-papieren zodat de gemeente niet alleen in woorden maar ook in daden gastvrij is.
Er moeten dringend concrete maatregelen genomen worden om de toegang tot huisvesting mogelijk te maken. Het volstaat niet om slechts hier en daar een kleine maatregel door te voeren bij een acuut probleem en dakloosheid zal helemaal niet bestreden worden door de daklozen uit de publieke ruimte te verjagen. De hoge huurprijzen moeten verdwijnen. Dat kan door een radicaal publiek investeringsplan om in Sint-Gillis alleen al 3.000 nieuwe sociale wooneenheden te creëren en zo een einde te maken aan de eindeloze wachtlijsten.
