De bevolking van het mijnstadje Jerada in het noordoosten van Marokko is nu al meer dan drie maanden in actie tegen ellende, economische marginalisering en staatsrepressie. Op 22 december leidde de dood van twee broers, Houcine en Jedouane, in een ongebruikte koolmijn ertoe dat de onderhuidse woede in een openlijke revolte werd omgezet. In de daaropvolgende weken stierven twee andere jongeren in gelijkaardige omstandigheden.
Artikel door Tayaar al’Amal al-Qaa’idii, het CWI in Tunisië
De regio Jerada is een van de armste van het land. Zeker sinds eind jaren 1990 en de sluiting van de steenkoolmijnen is de regio een sociaal kerkhof geworden. De wanhopige situatie heeft honderden voormalige mijnwerkers en werklozen ertoe aangezet om hun leven te riskeren in de zogenaamde ‘dodende mijnen’ waar in gevaarlijke omstandigheden steenkool wordt ontgonnen om het voor een klein beetje geld te verkopen aan handelaars die bekend staan als de ‘barons’ – vaak corrupte lokale politici of zakenlui die banden hebben met energiebedrijven in de regio.
De bevolking van Jerada stond vroeger in voor meer dan de helft van de energienoden van het land, maar vandaag kan ze de eigen elektriciteits- en waterrekeningen niet betalen. Dat leidt tot ongenoegen, wat versterkt wordt door de massale werkloosheid en de neerbuigende opstelling van de koninklijke autoriteiten.
Na een eerste golf van mobilisaties met dagelijkse betogingen en stakingen, was de heersende elite van het land bang dat de strijd zich verder zou verspreiden naar andere delen van Marokko. In februari werd een ‘noodplan’ voor de stad aangekondigd.
De lokale bevolking besefte snel dat de beloften van de regering slechts een rookgordijn waren die vooral tot doel hadden om de bevolking rustig te krijgen en niet om de eisen in te willigen. Het leidde eind februari tot nieuwe acties waarop de regering enkel met brutale repressie antwoordde. Zo was er aan massale arrestatie van activisten waarbij de leiders van de beweging er werden uitgepikt. Sinds het begin van de acties in Jarada werden meer dan 300 mensen opgepakt, waaronder minstens 17 minderjarigen.
Na een goed opgevolgde algemene staking in de stad op 12 maart kondigde het ministerie van Binnenlandse Zaken een verbod op lokale betogingen aan. Videobeelden op sociale media toonden hoe politievoertuigen inreden op betogers die het willekeurige verbod op protest trotseerden. Een aantal gewonden door dit politiegeweld moesten zich thuis verzorgen, ze waren bang om in het ziekenhuis opgepakt te worden.
De stad wordt nu in de praktijk belegerd met politie-aanwezigheid op elke straathoek. Maar ondanks deze maatregelen is de lokale bevolking niet van plan om de mobilisatie te stoppen. Er wordt gediscussieerd over nieuwe algemene stakingen en een mars naar Rabat, de hoofdstad van Marokko.
Ondertussen zijn er nog honderden activisten die in de gevangenissen van het koninkrijk zitten na deelname aan de sociale beweging in El-Hoceima, in de naburige regio Rif, vorig jaar. Wat nu in Jerada gebeurt, is slechts een nieuwe uitdrukking van terugkerend sociaal protest met gelijkaardige eisen: recht op werk voor jongeren, degelijke publieke infrastructuur, een waardig leven. In oktober vorig jaar waren er ook ‘dorstprotesten’ tegen de besparingen op water in Zagora in het zuiden. Daar worden de watervoorraden geplunderd door de grote boerderijen. Het regime antwoordde ook op deze beweging met geweld.
De beweging in Jerada nam de naam ‘Hirak van Jerada’ aan (de ‘beweging van Jerada’): een directe verwijzing naar de gebeurtenissen in El-Hoceima vorig jaar. Het toont ook aan hoe de belangen van deze strijdbewegingen gelijklopend zijn.
Het is nu een uitdaging om dit gevoel om te zetten in een gezamenlijke strijd. Door zich te verenigen, hebben deze bewegingen een kans om vooruit te gaan en het beleid van isolement door het regime te breken. Een aantal vakbonden en organisaties roepen terecht op tot een nationale mobilisatie in solidariteit met de ‘Hirak van Jerada.’ Dit was op 2 april. Het is een nuttige stap om de strijd uit te breiden en doorheen het land te mobiliseren rond bredere eisen tegen het beleid van het regime dat de armen zo hard treft. Een 24-urenstaking in solidariteit met Jerada en de vrijlating van alle politieke gevangenen, maar ook duidelijke eisen voor werk, loonsverhogingen, tegen de privatiseringen en tegen de aanvallen op de subsidies, zijn belangrijk om een dynamiek op gang te brengen.
De eisen van de bewoners van Jerada hebben een nationale impact. Het is enkel door in te gaan tegen het hart van de economische en politieke macht in het land dat de eisen van gemarginaliseerde gemeenschappen kunnen ingelost worden en dat de eis van een “economisch alternatief” zoals door betogers in Jerada naar voor gebracht wordt effectief betekenis kan krijgen. Waarom moeten de werklozen, werkenden en armen de ellende aanvaarden en hun leven riskeren om hun gezin te voeden, terwijl de Makhzen (de koning en de heersende instellingen) samen met een handvol maffiose bedrijven en zakenlui rijk worden op de kap van de bevolking?
Een massastrijd van werkenden en jongeren doorheen het land is noodzakelijk om de monarchie en de grote bedrijven te onteigenen. Het gaat zowel om Marokkaanse als buitenlandse bedrijven die de economie van het land plunderen. Deze onteigening is nodig om het economisch leven te herorganiseren op basis van de noden van de bevolking. Het alternatief bestaat uit socialisme, een antwoord op ellende, onrechtvaardigheid en de barbarij van het wereldwijde kapitalistische systeem.
Wij zijn solidair met de beweging in Jerada en eisen:
- Stop de staatsrepressie en de criminalisering van sociale bewegingen in Jerada en de rest van Marokko. Voor de onmiddellijke vrijlating van alle politieke gevangenen en het einde van strafrechtelijke vervolging van hen.
- Voor de ontwikkeling van lokale actiecomités die op democratische wijze de strijd coördineren en de verdediging van de beweging organiseren tegen de politierepressie.
- De voorbereiding van een 24-urenstaking doorheen Marokko uit solidariteit met Jerada in de strijd voor jobs, tegen de repressie van sociale bewegingen, tegen het neoliberale beleid van de regering.
- Degelijke en goed betaalde jobs voor iedereen. Een uitgebreid programma van bouw en renovatie van infrastructuur in gemarginaliseerde regio’s. Dit programma moet publiek gefinancierd worden en democratische gecoördineerd door de betrokken bevolking.
- Voor degelijke openbare diensten die voor iedereen toegankelijk zijn – stop de privatiseringen, behoud de subsidies op basisproducten.
- Nationalisatie onder democratische controle van de werkenden en de bevolking van de sleutelsectoren van de economie met het oog op een plan om de beschikbare middelen in te zetten voor de sociale behoeften.
- Steun de strijd van de werkenden en jongeren in Marokko, Tunesië, Algerije, … voor een socialistische, democratische en vrijwillige federatie van de bevolking van de Maghreb.
