Bij een schietpartij op de school Marjory Stoneman Douglas High School in Parkland, Florida, op 14 februari vielen 17 doden. Het is niet het eerste incident: er is bijna één incident per dag in de VS waarbij meer dan vier doden en/of gewonden als gevolg van een schietpartij vallen. In 2014 vielen in de VS 33.954 doden door vuurwapens, waaronder een groot aantal zelfdodingen. Het probleem van schietpartijen op scholen kwam jaren geleden al aan bod in de documentaire ‘Bowling for Columbine’ van Michael Moore uit 2002.
Wel nieuw is de reactie van scholieren die zich organiseren tegen het geweld. Jongeren aarzelden niet om zich in de media uit te spreken tegen het geweld en tegen de politici die gefinancierd worden door de wapenindustrie en bijhorende lobby. Op 21 februari waren er lokale betogingen en er volgen nog acties: scholierenbetogingen op 14 maart en een nationale mars tegen geweld op school in Washington DC op 24 maart. Het effect van het massaprotest tegen Trump is duidelijk niet verdwenen en vestigt een traditie van politiek jongerenprotest.
De wapenindustrie is belangrijk in de VS. Er zijn naar schatting meer dan 300 miljoen wapens in de VS in omloop op een bevolking van 320 miljoen. De afgelopen jaren kende de sector een sterke groei: op tien jaar tijd is de productie met 158% toegenomen en ook het aantal banen in de sector verdubbelde tot meer dan 300.000. Het is belangrijk dat jongeren zich organiseren. Dit moet gekoppeld worden aan eisen die antwoorden bieden op de enorme verspreiding van wapens, en op oorzaken van de toenemende maatschappelijke problemen die leiden tot dodelijke drama’s. De enorme ongelijkheid, het breed verspreide racisme, sociale afbraak, … leiden tot een gewelddadige samenleving, zeker als de toegang tot wapens zo gemakkelijk is als in de VS. Dat moet aangepakt worden. Er is nood aan democratische controle op de wapenindustrie waarbij deze in publieke handen komt en met behoud van alle jobs omgevormd wordt tot maatschappelijk nuttige productie.
Hieronder een analyse door Stephen Edwards van Socialist Alternative (VS)
De voorbije weken zijn de overlevenden in actie gegaan tegen de wapenindustrie en de politici die door deze sector gecontroleerd worden. Ze eisen het einde van het beleid dat massamoorden mogelijk maakt. Vijf jaar en 239 schietpartijen op scholen na het bloedbad van Sandy Hook nemen de woedende jongeren geen genoegen meer met het “medeleven” van de politici die elke ernstige discussie over de waanzin van een samenleving die overspoeld is door wapens uit de weg gaan.
Protest verspreidt zich nationaal
Het voorbeeld van het protest in Florida kreeg al gauw navolging in heel het land. Er waren tal van betogingen, waaronder aan het hoofdkwartier van de nationale wapenlobby, de National Rifle Association (NRA).
Een betoging in Chicago, die op enkele dagen tijd georganiseerd werd, bracht zowat 3.000 mensen op de been op 18 februari. Er waren veel vrouwen op deze actie. Er werd vanop het podium opgeroepen om de door de NRA gesteunde politici “weg te stemmen.” Onder de gewone betogers werd dat: “Smijt ze buiten.” Het is veelzeggend voor de sfeer in de samenleving: velen willen niet op de verkiezingen van november wachten. De jongeren staan vooraan. Scholieren van 16-17 jaar waren ten tijde van Sandy Hook in december 2012 amper 10-12 jaar. Ze werden groot met schietoefeningen maar dit kon hen niet redden.
Er zijn nieuwe acties gepland. Zo is er voor 14 maart een oproep van de organisatoren van de Vrouwenmarsen. Zij roepen op tot een nationale scholieren- en studentenstaking. Er zijn ook plannen voor een nationale actiedag op 20 april, de verjaardag van de schietpartij in de school Columbine. Tenslotte is er een mars op Washington DC op 24 maart.
Onderwijsbonden en andere vakbonden die personeel uit de sector organiseren moeten deze oproepen ondersteunen en de leden mobiliseren om samen met de jongeren in actie te gaan, waar mogelijk met stakingsacties. De mobilisaties moeten opbouwen en concrete eisen naar voor schuiven zoals een verbod om semi-automatische wapens en andere basismaatregelen rond veiligheid, meer middelen voor onderwijs om jongeren in crisissituaties te helpen en de demilitarisering van onze gemeenschappen.
Wapengeweld
Schietpartijen op school zijn de meest verschrikkelijke uitdrukking van het enorme wapengeweld in de VS. Dit geweld is in de VS een pak sterker verspreid dan in gelijk welke andere rijke samenleving. Er zijn veel redenen voor de omvang van dit geweld die wijzen op de brutale geschiedenis van het Amerikaanse kapitalisme en de enorme vervreemding en ongelijkheid die het vandaag opwekt. De afgelopen 40 jaar van neoliberaal beleid vormden een eindeloze aanval op historische verworvenheden van werkenden, vrouwen en zwarten. Deze aanvallen werden door zowel Republikeinse als Democratische regeringen doorgevoerd. De verzwakking van de arbeidersbeweging en de scherpe toename van de ongelijkheid hebben geleid tot het verdwijnen van heel wat tradities van collectieve acties en solidariteit, nochtans essentiële vereisten om in te gaan tegen de donkere krachten die ons sociaal weefsel uiteen trekken.
Socialist Alternative erkent dat er veel legitieme redenen zijn waarom mensen in deze samenleving een eigen wapen willen bezitten, onder meer voor persoonlijke bescherming. Maar we stellen meteen ook de vraag of de huidige situatie op enige manier in het belang van de werkende klasse is. De geschiedenis van schietpartijen toont voldoende aan dat de grote aanwezigheid van wapens in de Amerikaanse samenleving niet positief is voor de meerderheid van de bevolking.
We verwerpen het idee dat enkel de staat te vertrouwen is om met wapens om te gaan. De geschiedenis van politie- en legerinterventies is er ook een van aanvallen op de vakbonden, burgerrechtenorganisaties, spionage, provocaties, … We zagen hoe de politie ongewapende verdachten neerschoot, in het bijzonder jongeren met een donkere huidskleur, en daarmee wegkwam zonder gevolgen. Vreedzaam politiek protest zoals Occupy of betogingen tegen het gevestigde beleid werden aangevallen door de politie en op ondemocratische wijze geïnfiltreerd door agenten en provocateurs.
Als gemeenschappen in actie komen tegen politiegeweld zoals in Ferguson of Baltimore, wordt militair gereedschap ingezet dat doorgaans enkel in oorlogssituaties wordt gebruikt met dat verschil, zoals opgemerkt wordt door veteranen uit Irak en Afghanistan, dat er in oorlogssituaties duidelijker regels zijn. Zowel volledig vreedzame betogingen als acties waar er eigendommen werden vernield, kregen te maken met aanvallen, pepperspray en juridische vervolging die ingaat tegen het recht op protest.
Het enorme aantal militaire wapens in de VS vormt een duidelijk en onmiddellijk gevaar voor de werkenden en jongeren. Een meerderheid van de jongeren en werkenden is het ermee eens dat er redelijke beperkingen moeten opgelegd worden voor vuurwapens en dat er beperkingen op de toegang tot wapens moeten komen voor mensen die een geschiedenis van geweld of dreigingen van geweld kennen.
Socialisten steunen beperkingen op toegang tot wapens en op het soort wapens dat beschikbaar is als onderdeel van maatregelen rond de publieke gezondheid en veiligheid. Maar controles op wapens zullen niet volstaan om de problemen van armoede, ongelijkheid en vervreemding aan te pakken. Deze problemen leiden mee tot wapengeweld. Vandaag een scherpe beperking van wapens die al in omloop zijn opleggen, zou een massale politie-interventie vergen waar weinigen op zitten te wachten.
De rol van de NRA
De beweging van jongeren en onderwijspersoneel eist niet alleen beperkingen op types van wapens die beschikbaar zijn en de verspreiding van vuurwapens. Het protest richt zich ook duidelijk tegen de wapenlobby, in het bijzonder de NRA, de wapenproducenten en de rechtse politici die hen steunen. Er kwam scherpe kritiek op president Trump. Die werd enthousiast ondersteund door de NRA en stimuleert haat, ook al leidt dit tot geweld. De toon van deze regering is gericht op het rechtvaardigen van geweld. Tijdens zijn meetings moedigde Trump geweld aan tegen al wie hem in de rede viel.
De NRA is een multimiljonaire lobby voor een industrie die net als vervuilende en gevaarlijke sectoren (zoals tabak, asbest, olie, kool, gas, agro-chemicaliën, …) elke beperkende wetgeving tegenwerkt en ingaat tegen onderzoek dat gericht is op de bescherming van mens en milieu tegen de producten waar zoveel winsten mee gemaakt worden. We aanvaarden niet dat er een organisatie bestaat om de wapenrechten te beschermen. De NRA heeft een lange geschiedenis van verdediging van de wapensector als onderdeel van de onderdrukking van de zwarte bevrijdingsbeweging.
De NRA heeft naar eigen zeggen meer dan vier miljoen leden en wordt gekenmerkt door een rechtse libertaire ideologie die voor een bijzonder reactionaire versie van het individualisme staat. De NRA wordt gebruikt in het belang van de wapenindustrie en om te mobiliseren voor het ‘recht op wapens’. Dit is onderdeel van de rechterzijde van het establishment die een asociale agenda probeert door te voeren (naast verzet tegen abortus, migratie, …). We moeten duidelijk zijn: de NRA verdedigt vandaag het idee van gewapende burgers en niet van milities, maar op een bepaald ogenblik kan een deel van de sterk bewapende basis van de NRA overgaan in openlijke contrarevolutionaire troepen die linkse activisten, werkenden in strijd, migranten en LGBTQI mensen terroriseren als hulptroepen van de kapitalistische staat.
Een van de typische antwoorden van de NRA op bloedbaden zoals in Las Vegas, de First Baptist Church in Sutherland, Texas of de schietpartijen op school, is dat het antwoord op gewapende ‘slechteriken’ bestaat uit gewapende ‘goede mensen.’ In een samenleving waar het idee van collectieve solidariteit zo sterk ondermijnd is en individuen zich hopeloos voelen, kan dit een zeker effect hebben. In Florida is er nu ernstige discussie over de bewapening van leerkrachten. Wij verwerpen die benadering omdat het enkel zal bijdragen tot het opvoeren van het klimaat van angst en geweld.
Een breder programma
De jongeren wijzen terecht naar Trump en de NRA met de stelling: ‘Als jullie dit niet kunnen oplossen, dan maak je je beter weg.” Ze wijzen terecht op de corrupte invloed van de financiële middelen van de grote bedrijven. Dit geldt niet alleen voor de Republikeinen, het is ook zo bij de Democraten. De Democraten en hun bondgenoten zullen deze gebeurtenissen proberen uit te spelen voor de verkiezingen van november. We moeten echter benadrukken dat de enige manier om Trump en rechts te verslaan moet gezocht worden bij de opbouw van een massabeweging op een programma dat vertrekt van de noden van de gewone bevolking. De revolte van de jongeren tegen geweld en politieke corruptie kan de vonk zijn die de beweging terug op gang brengt.
De Vrouwenmarsen roepen op tot een nationale actie op 14 maart, een staking van 17 minuten om de 17 slachtoffers te herdenken. De groep stelde: “Het parlement moet ernstige maatregelen nemen om onze veiligheid te garanderen. Er moet een federale wet rond wapens komen waarmee een antwoord wordt geboden op de publieke gezondheidscrisis als gevolg van wapengeweld.” Dit is een goede formulering die verdergaat dan enkel controle op wapens: er wordt aangegeven dat er meer middelen moeten komen voor de scholen.
Er zijn ook steeds meer gegevens over het falen van de sociale diensten en de mentale gezondheidszorg waardoor de schutter in Florida niet de hulp kreeg die hij nodig had. Toen hij vier jaar oud was, kreeg hij de diagnose van achteroplopende ontwikkeling en hij werd meermaals door de scholen en instanties van welzijn voor kinderen geïdentificeerd als iemand die hulp nodig had. Dit wijst op het falen van de Amerikaanse samenleving om voor mensen te zorgen. De winstbelangen dringen een ideologie van ‘elk voor zich’ op, los van de maatschappelijke kost hiervan.
Jongeren en hun ouders hebben het recht om te eisen dat ze veilig naar school kunnen gaan. Jonge migranten hebben het recht om niet gedeporteerd te worden. Jonge vrouwen hebben het recht op veiligheid zonder seksueel geweld. Jonge zwarten hebben het recht om veilig te zijn zonder politiegeweld. Collectieve massastrijd kan het regime van Trump neerhalen en echte hervormingen bekomen. Maar we moeten verder gaan en het kapitalistische systeem bestrijden.
- Voor de opbouw en verspreiding van de beweging met massale betogingen, protestacties, bezettingen en stakingen.
- Voor het uitbreiden van het bestaande verbod op volledig automatische wapens tot de semi-automatische wapens zoals de AR-15 die gebruikt werd in Columbine, Sandy Hook, San Bernadino, Las Vegas, Parkland en tal van andere schietpartijen. (deze wapens werden in 1994 verboden maar slechts voor tien jaar waarna het parlement instemde met het uitdoven van het verbod erop).
- Voor het herstel van het verbod op laders met een grote capaciteit en andere aanpassingen aan wapens.
- Een controle op de achtergrond en een wachttijd bij de verkoop van alle wapens, sluiten van het achterpoortje van wapenshows. Controles op achtergrond moeten aan democratische controle en de mogelijkheid van beroep onderworpen worden. Al wie veroordeeld werd uitsluiten, betekent in de praktijk dat een significant deel van de zwarte werkende klasse wordt uitgesloten. Er moet minstens een beroepsmogelijkheid zijn bij de controle op de achtergrond van wie een wapen wil kopen.
- De demilitarisering van de politie en de publieke scholen. Scholen moeten democratisch verkozen comités hebben die instaan voor de veiligheid en het welzijn van alle werknemers, jongeren en ouders. Deze comités moeten overzicht hebben op alle maatregelen rond gezondheid en veiligheid, waaronder diensten als sociaal werk en raadgevers die voldoende middelen hebben en de bevoegdheid om beslissingen te nemen rond maatregelen om jongeren en personeel te beschermen.
- De NRA moet uit onze scholen weg! De schutter in Florida werd opgeleid in een programma dat gefinancierd werd met een subsidie van 10.000 dollar van de NRA. De lobbygroep van de wapenindustrie kan niet vertrouwd worden om programma’s over wapenveiligheid te organiseren. Zo zijn er programma’s die kinderen vertellen dat “Amerika nog nooit een oorlog verloor.” Dit kan geen onderdeel van het publiek onderwijs zijn. Programma’s over wapenveiligheid moet onder democratische controle van verkozen schoolraden of andere vormen van gemeenschapscontrole staan.
- Meer middelen voor sociale diensten in scholen, waaronder opgeleide sociaal assistenten en psychologen. Zoals kunst, muziek en bibliotheken zijn deze geen luxe maar onderdeel van het onderwijsstelsel gericht op de noden van mensen.
- Voor een massaal programma van jobcreatie, verhoging van het federaal minimumloon tot 15 dollar per uur en andere maatregelen tegen armoede. Voor een algemeen toegankelijke publieke sociale zekerheid die voorziet in mentale gezondheidszorg. Voor de beperking van de ongelijkheid in de samenleving en het aanpakken van institutioneel racisme. Dit vereist een strijd tegen het kapitalisme en de vestiging van een andere samenleving.
