De laatste weken kwamen de protestacties van het personeel van het Agentschap Integratie en Inburgering in het nieuws, als verzet tegen 170 ontslagen. Het kabinet-Homans zet de bijl in de middelen voor integratie en inburgering, maar daar komt nu bij de lokale agentschappen reactie tegen. We spraken met een medewerker van Atlas in Antwerpen, dat ongeveer 300 werknemers telt, en waar het personeel discussieert over het vervoegen van de acties van het Agentschap EVA Vlaanderen (alle lokale centra buiten stad Gent en stad Antwerpen).
Wat zijn de plannen van het kabinet-Homans en wat hebben jullie bij Atlas in Antwerpen al gevoeld van deze besparingen?
“Je hebt verschillende Agentschappen: in Antwerpen, Gent en EVA Vlaanderen. Bij EVA Vlaanderen vallen nu 170 ontslagen. Er wordt gesproken over één op vier jobs die daar wegvallen, wat betekent dat de werkdruk enorm zal stijgen. Dat is natuurlijk heel erg voor diegenen die geacht worden te vertrekken én voor diegenen die blijven. Bij Atlas in Antwerpen zijn er op dit moment 30 ontslagen, waaronder een paar mensen die vrijwillig vertrekken. Bij het Agentschap in Gent hoorden we dat voor een twaalftal mensen hun tijdelijke contract niet zal worden verlengd.
“De 30 ontslagen in Antwerpen vielen vooral bij het deel Inburgering. Maar toen hoorden we dat er ook verschillende integratieprojecten zouden worden gestopt. Het project ‘Connect to Work’, dat vluchtelingen op weg helpt naar een job, wordt gestopt; het project Roma voor zigeuners wordt afgestoten naar een andere organisatie, …”
Wat was het gevolg van die 30 ontslagen bij jullie op het werk?
“Een eerste ontslagronde vond plaats in april-mei, toen een 14-tal mensen werd ontslagen, waaronder enkele mensen die vrijwillig vertrokken. In september was er de tweede ronde van ontslagen. Waarom werd dit gesplitst? De uitleg hiervoor was dat dit afhing van de contracten: tegen september zou de directie het aantal vluchtelingen kennen dat een beroep zou doen op onze dienst. Maar ondertussen is er ook sprake van een audit. Daarom blijft het heel onrustig. Wij weten niet wat het verslag van de audit zal opleveren, en of er nog mensen ontslagen zullen worden.
“Een deel van de mensen is hard gekant tegen die audit. Ze menen terecht dat dit door een firma gebeurt die enkel zal bezig zijn met cijfers en efficiëntie, zonder te kijken naar de inhoud. Wij zijn een organisatie van de sociale sector en moeten kwalitatief kunnen werken. De audit werd opgelegd door het kabinet-Homans, waarbij Atlas nog gedwongen werd om met eigen middelen voor die audit te betalen. Dat is verontrustend, omdat de kost van de audit zo groot is dat we wellicht over een bedrag gelijk aan het jaarloon van twee medewerkers kunnen spreken.”
Wat was de reactie bij het personeel toen die eerste ontslagen werden afgekondigd?
“Iedereen was natuurlijk bezorgd. Na de toename van het aantal vluchtelingen in 2015 kwamen er gelukkig meer middelen. Nieuwe medewerkers kregen een tijdelijk contract van een jaar, dat nadien werd omgezet in een ‘vast contract’. Maar blijkbaar stond er in de kleine lettertjes: ‘op voorwaarde dat er werk is’. En toen de instroom daalde, kregen we plots minder subsidies.”
Wat was de positie van de vakbonden tegenover deze aangekondigde ontslagen en besparingen?
“Aanvankelijk heerste er verdeeldheid. Een deel van de afgevaardigden vond dat de vakbonden een positie tegen de ontslagen moesten innemen. Andere afgevaardigden meenden dat er zo geen rekening met hen zou worden gehouden. Dit laatste deel vond dat ze tenminste de criteria moesten opstellen, samen met de directie. Uiteindelijk ging het dan om twee criteria: inzetbaarheid – kijken of er een andere functie kon worden aangeboden binnen de organisatie – en anciënniteit.
“Op basis van die criteria voelde een deel van de collega’s zich natuurlijk benadeeld. De mensen met weinig anciënniteit waren hier vanzelfsprekend zeer negatief over. De discussie over de criteria creëerde een enorme verdeeldheid. De meer recent aangeworven collega’s vonden zelfs dat de vakbonden enkel aan de kant stonden van de mensen met anciënniteit. Door velen werd er nog meegegaan in de idee dat de instroom een objectief gegeven was en dat er daardoor geen subsidies meer gegeven konden worden.
“Een belangrijke verandering vond plaats toen we, via de collega’s zelf, hoorden dat er ook bij de integratieprojecten jobs zouden sneuvelen. Het werd toen duidelijk dat dit niet enkel om de instroom ging, maar ook om besparingen op de middelen. De fusie tot Integratie en Inburgering en het dure computerprogramma Connect werden ondergefinancierd. Een deel van de afgevaardigden toonde zich bereid tot actie en bereidde een personeelsvergadering voor. Ook de eisen werden duidelijker gemaakt, onder meer rond de nood aan voldoende subsidies. Er is immers meer dan genoeg werk en de werkdruk vergroot.
“Hieruit kwam ook de eis voort: geen ontslagen meer. Als er voldoende middelen zijn, hoeven er geen afdankingen plaats te vinden. Een laatste punt op de personeelsvergadering was dat de medewerkers meer gehoord moeten worden. Wij zijn degenen die expertise hebben. Er moet naar ons geluisterd worden. Rond deze eisen werd ook een petitie gelanceerd bij het personeel. Tijdens de personeelsvergaderingen, er waren er twee, was gebleken dat een deel van het personeel bereid was tot actie. Een ander deel focuste op zogenaamde voordelen voor een laag van collega’s, in ‘functie A’. Maar de afgevaardigden trokken de grens en stelden dat we allemaal samen voor meer middelen en herfinanciering dienden op te komen. In de plaats van ons te laten verdelen volgens anciënniteit, functieniveau, enz.
“We moeten het als werknemers meer globaal bekijken. Het heeft weinig zin om enkel te kijken naar bepaalde voordelen die de directie zou hebben gekregen. Mij laat het koud dat ze een auto of gsm zouden hebben gekregen. In privébedrijven krijgen gewone medewerkers dat ook. Dat zijn kleine druppels in de zee, die kleine privileges. Zo’n benadering zal de zaak niet helpen oplossen: we moeten voor herfinanciering en voldoende middelen pleiten. Als mensen een zekere garantie hebben rond hun werk, dan zijn ze minder bezig met de buren. Dan kijken ze minder naar de vermeende voordelen van hun directe collega’s.”
Hoe sta je tegenover de idee van een ‘externe audit’? Of de audit gebeurt door het kabinet-Homans, of door een gespecialiseerde firma, maakt dat veel verschil als de analyse door neoliberale onderzoekers wordt uitgevoerd? Kunnen jullie niet beter met de vakbonden en het personeel nagaan wat er nodig is om jullie werk op een kwalitatieve manier uit te voeren? Op basis van democratische discussie?
“Dat was inderdaad onze derde eis. Dat er naar ons geluisterd moet worden, en niet alleen naar het verslag van de audit moet worden gekeken. Tegenwoordig kan je van een audit enkel verwachten dat ze willen besparen. Ik ben dus tegen een interne en een externe audit. Een auditeur gaat niets oplossen want zij krijgen een opdracht. Moest de opdracht zijn om naar de inhoud en kwaliteit van onze dienst te kijken, dan zou ik daarop ja zeggen. Maar de auditeurs krijgen enkel de opdracht om naar de cijfers en de efficiëntie te kijken. Bij Atlas is er een firma bezig met de ‘externe audit’ die normaal voor privébedrijven analyses maakt. En die wordt nu dus de sociale sector ingestuurd…”
Wat was de reactie op de petitie die werd gelanceerd, waarmee werd opgeroepen tot actie en voldoende middelen voor een kwalitatieve dienst?
“De petitie werd op een donderdag gelanceerd. Anderhalve week later waren er al 170 handtekeningen, op een 300-tal medewerkers. Een duidelijke meerderheid dus. Vorige week dinsdag zijn er ook vertegenwoordigers van Atlas naar de actie gegaan in Brussel, om de collega’s van het Agentschap EVA Vlaanderen te ondersteunen.
“De mensen zijn nu meer bereid om in actie te gaan. Een belangrijke groep steunt de petitie en de eisen volledig. Anderen steunen de idee van actie, hoewel ze nog opmerkingen hebben of twijfel bij het verzet tegen alle ontslagen. Je hebt ook mensen die de petitie steunen maar schrik hebben om hun handtekening te sturen, hoewel er werd gevraagd om anoniem te stemmen.
“De steun is in ieder geval indrukwekkend. Nu zal er moeten worden overgegaan naar een voorstel van actie. Het resultaat van de petitie kan worden overgemaakt aan de directie, schepen Duchateau (N-VA) en het kabinet-Homans. Wij moeten nu samen met de mensen van het Agentschap EVA Vlaanderen gaan naar gezamenlijke actie om de maatregelen terug te dringen en een herfinanciering te eisen die ons toelaat om fatsoenlijk ons werk te doen.”
