De Catalaanse verkiezingen van 21 december waren een zware nederlaag voor het Spaans-nationalistische “blok van artikel 155” en vooral voor de belangrijkste kracht van dit blok: de conservatieve Partido Popular (PP). De gevestigde media proberen de omvang van deze nederlaag te minimaliseren door te spreken over de ‘overwinning’ van het rechtse Ciudadanos. Maar de realiteit ziet er anders uit. Zelfs indien we enkel de stemmen van Junts per Catalunya (JuntsxCat, de lijst geleid door de Catalaanse president Puigdemont) en ERC samen nemen, halen ze 800.000 stemmen meer dan Ciudadadanos.
Verklaring door Esquerra Revolucionaria (onze Catalaanse zusterorganisatie)
Dit resultaat is des te belangrijker als we rekening houden met het feit dat de verkiezingscampagne vol onregelmatigheden zat, bedreigingen en wanhopige pogingen van de Spaanse en Catalaanse heersende klassen om te verhinderen dat de massale steun voor een Catalaanse republiek tot uiting zou komen.
Sinds het uitroepen van de verkiezingen heeft de PP-regering er alles aan gedaan om de stemmen voor een Catalaanse republiek te demobiliseren. Er werd zelfs gesteld dat een overwinning van deze partijen enkel zou leiden tot het behoud van artikel 155 en meer repressie. Er zijn nieuwe gerechtelijke procedures opgestart tegen de leiders die deelnamen aan het referendum van 1 oktober, zoals Marta Rovira, Artur Mas, Ana Gabriel en anderen. De angstcampagne van de Spaanse en Catalaanse kapitalisten sinds 1 en 3 oktober (met de terugtrekking van Catalaanse bedrijven, dreigingen rond economische ineenstorting en zelfs apocalyptische retoriek over doden en een burgeroorlog) is doorgezet en werd in de dagen voor de verkiezingen opgevoerd. JuntsxCat en ERC waren bovendien verplicht om hun campagnes te voeren zonder aanwezigheid van de centrale kandidaten die in de gevangenis of in ballingschap zitten.
Dit alles heeft miljoenen Catalanen niet tegengehouden om ervoor op te komen dat hun democratische wil wordt toegepast. We zagen dit al op 1 oktober tegen de achtergrond van brutale repressie. Het verkiezingsresultaat nu is geen uitdrukking van een bocht naar rechts, zoals het voorgesteld wordt door Pablo Iglesias en andere leiders van Unidos Podemos. Het is een uitdrukking van een nieuwe indrukwekkende mobilisatie van dezelfde massa’s die de matrakken en rubberkogels op 1 oktober trotseerden. Meer dan 2 miljoen mensen hebben opnieuw luid en duidelijk gezegd dat ze niet zullen zwijgen uit angst of uit parlementair cretinisme, maar dat ze het repressief regime van 1978 willen breken en niet zullen toelaten dat hun strijd voor een Catalaanse republiek die zorgt voor echte verandering en sociale verbetering gestopt wordt.
PP: de grote verliezer
Soraya Sainz de Santamaría, de Spaanse vicepresident die de rol van gezant in het door toepassing van artikel 155 veroverde gebied van Catalonië opneemt, verklaarde enkele dagen voor de verkiezingen dat de onafhankelijkheidsbeweging onthoofd was. Maar in deze verkiezingen was het de Partido Popular die onthoofd en gebroken werd. De PP is de erfgenaam van het Franquisme en kampioen inzake repressie en censuur. De PP verloor sinds 2015 bijna de helft van zijn kiezers en gaat van 11 naar 3 zetels, waardoor het zelfs geen parlementaire fractie kan vormen.
De Spaanse en Catalaanse kapitalisten waren zich bewust dat er een massale afwijzing van de PP is in Catalonië. Er werd geen geld en propaganda geschuwd om de stem van meer verwarde en achtergebleven lagen in de Catalaanse samenleving, diegenen die het meest geraakt werden door de angstcampagne, in de richting te duwen van Ciudadanos onder leiding van Ines Arrimadas. Het plan om zo een meerderheid voor de republiek af te blokken en een regering te vormen die gecontroleerd wordt door een reactionair monarchistisch blok. Dit plan is mislukt. Ciudadanos haalde 300.000 nieuwe stemmen, maar die kwamen vooral van directe rivalen zoals de traditionele kiezers van de sociaaldemocratische partij PSC. Deze kiezers verkozen Ciudadanos (dat nog geen regeerervaring heeft) boven de belofte van een “vernieuwing” van de PSC die steeds meer gediscrediteerd is. Er trokken ook 165.000 PP-kiezers naar Ciudadanos.
De campagne van Ciudadanos werd gekenmerkt door de afwezigheid van een concreet programma (het eigenlijke programma is dat van de grote bedrijven, hetzelfde als wat de PP in de praktijk brengt). Arrimadas kwam steevast met demagogische verklaringen, riep op om aandacht te hebben voor sociale problemen in plaats van voor het onafhankelijkheidsproces en ze gebruikte de dreiging van het vertrek van bedrijven en kapitaal om een nachtmerriescenario te schetsen voor het geval de onafhankelijkheid zou uitgeroepen worden. Dit werd opgesmukt met leugens die moesten inspelen op de gevoelens van brede lagen van de Catalaanse bevolking die oorspronkelijk uit andere delen van de Spaanse staat komen. Deze demagogische campagne liet Ciudadanos toe om stemmen te halen van delen van de rechterzijde en extreemrechts, maar ook van een laag werkenden uit de industriële buurten in de “rode gordel” van Barcelona en Tarragona. Die buurten zijn hard geraakt door de crisis en er was een jarenlang een demobilisatie door het beleid van de leiders van de grote vakbonden (CCOO en UGT) die niets ondernomen hebben en door ontgoocheling in de afwezigheid van een sterk links alternatief.
De grote fouten van Podemos en Catalunya en Comu
Het is ongelofelijk dat de leiders van Catalunya en Comu (de verkiezingslijst ondersteund door Podemos en IU) en Unidos Podemos weigerden om de strijd tegen het reactionaire monarchistische blok en artikel 155 centraal te stellen in hun campagne, waarbij het resultaat van het referendum van 1 oktober gekoppeld werd aan mobilisaties voor sociale eisen. In plaats daarvan plaatsen ze de reactionairen die activisten en politici opgesloten hebben wegens hun ideeën op dezelfde hoogte als de leiders van de massabeweging die de monarchie en het regime van 1978 op de meest directe wijze sinds 40 jaar bedreigd heeft. Ze weigerden zelfs om zich duidelijk uit te spreken tegen het bestaan van politieke gevangenen of om hun vrijlating te eisen. De retoriek van de leiding van Unidos Podemos en Catalunya en Comu herhaalde de valse argumenten van de rechterzijde zoals Ciudadanos, zo werd gezegd dat het referendum niet legitiem was of nog dat de strijd voor de republiek verantwoordelijk is voor de dreiging van fascisme. Sommige leiders zoals Monedero hebben zelfs artikel 155 gerechtvaardigd. Dit heeft de reactie versterkt en het maakte het voor Ciudadanos makkelijker om toegang te krijgen tot een laag van kiezers die gedemoraliseerd was en geraakt door de angstcampagne.
De realiteit ziet er anders uit dan wat Alberto Garzon en Pablo Iglesias zeggen. Het repressieve karakter van het regime van 1978 maakt dat miljoenen mensen ermee willen breken en voor een Catalaanse republiek opkomen als eerste stap op de problemen op te lossen. Als Unidos Podemos en Catalunya en Comu de strijd voor een Catalaanse republiek hadden gesteund en verbonden met de strijd tegen de PP-corruptie en in verdediging van een socialistisch programma, dan was het mogelijk geweest om een einde te maken aan de regering-Rajoy en om een beslissende slag toe te brengen tegen het gediscrediteerde systeem, wat de weg zou openen voor de strijd voor een republiek in de rest van de Spaanse staat.
Voor een verenigd front van de strijdbare linkerzijde in de strijd voor een arbeidersrepubliek
Een van de resultaten die veel linkse activisten wellicht verbaasd heeft, was het feit dat JuntsxCat meer stemmen haalde dan de ERC en dat de CUP stemmen en zetels verloor. Het zou verkeerd zijn om de stemmen voor JuntsxCat te zien als politieke steun voor de rechtse PdeCat. Honderdduizenden jongeren, mensen uit de middenklasse en zelfs arbeiders die in het verleden tegen PdeCat (en de voorloper ervan) in actie kwamen, stemden voor JuntsxCat omdat ze Puigdemont zagen als iemand die tegen de staat inging en zich uitsprak tegen de repressie waarbij hij een strijd vanuit ballingschap organiseert. Velen zagen de lijst JuntsxCat als verbonden met de belangrijkste sociale beweging die voor onafhankelijkheid is, de ANC. De campagne was duidelijker in de verwerping van de repressie dan wat het geval was bij ERC-leiders als Forcadell, Rovira en Junqueras die stelden dat ze artikel 155 en de grondwet zouden aanvaarden. Bij de dreiging van een meerderheid voor de partijen die artikel 155 steunen, besloten veel kiezers om hun stem bij ERC en JuntsxCat te concentreren om een meerderheid voor de pro-onafhankelijkheidspartijen te garanderen.
Het resultaat van de CUP toont ook aan dat het niet volstaat om enkel op verkiezingsmeetings te verklaren dat de republiek een sociale inhoud moet krijgen. Zoals we eerder uitlegden, hebben de kameraden van de CUP een belangrijke rol gespeeld in het referendum van1 oktober en in de strijd om het resultaat ervan te erkennen met de CDR comités (Comités in verdediging van de republiek) en op straat in het verzet tegen de repressie van PP, Ciudadanos en PSOE. Maar de CUP betaalt een prijs voor de fouten van de leiders die besloten om de PdeCat in de regering te steunen, voor besparingen te stemmen en doorgaans gewoon de andere pro-onafhankelijkheidspartijen achterna te lopen. Die koers werd ook op straat gevold in de weigering om een onafhankelijke strategie van strijd te ontwikkelen die hen zou losmaken van de PdeCAT en de strijd kan opnemen voor een arbeidersrepubliek in Catalonië. Onder druk van de basis werd een duidelijker bocht naar links genomen (zoals met de weigering om een verkiezingskartel met PdeCat te vormen), maar dit kwam te laat.
Het scenario na de verkiezingen is een nachtmerrie voor de Spaanse en Catalaanse burgerij die dreigen met meer repressie en in de praktijk het resultaat van de verkiezingen niet erkennen. Ze behouden de dreiging om Puigdemont en andere ballingen te arresteren en de huidige politieke gevangenen blijven ook gewoon zitten. Artikel 155 is nog niet opgeheven. We moeten terug op straat komen en mobiliseren. De kracht hiervan werd op 11 november nog aangetoond. We hadden de straten nooit mogen verlaten. We moeten massaal mobiliseren en ondertussen eisen dat de ERC en JuntsxCat de strijd voor een Catalaanse republiek doorzetten en een reële sociale inhoud geven om de volledige Catalaanse arbeidersklasse over te winnen en om te vermijden dat de heersende klasse de werkenden kan verdelen met de demagogie van Arrimadas en Ciudadanos.
De belangrijkste conclusie die uit deze verkiezingen kan getrokken worden, is dat de heersende klasse niet in staat was om de revolutionaire crisis te stoppen die begon met de overwinning van de massa’s tegen de repressie op 1 en 3 oktober. Dit verklaart waarom hun begrafenisgezichten op de verkiezingsavond, ondanks alle propaganda over Ciudadanos. Zelfs de Catalaanse leider Albiol moest de nederlaag erkennen toen hij stelde: “ze moeten hun overwinning snel vieren, want het zal maar vijf minuten duren.” Het reactionaire blok heeft een nederlaag geleden. De vraag is nu hoe de linkerzijde de strijd op straat zal organiseren voor een Catalaanse republiek die beantwoord aan de noden van de bevolking.
Som Alternative (de fromatie rond Alberto Dante Fachin die uit Podemos werd geduwd wegens zijn steun aan de beweging) en de CUP kunnen een belangrijke rol hierin spelen. Een verenigd antikapitalistisch front van de linkerzijde is nodig met een oproep aan de basis van Catalunya en Comu om te breken met de politiek van de leiding in deze campagne en een programma te verdedigen dat de strijd voor nationale bevrijding verbindt met socialistische maatschappijverandering.
Voor een arbeidersrepubliek Catalonië!
