Een boemeltrein kan een sneltrein nooit inhalen. Terwijl de opwarming van de planeet aan rasse schreden steeds onrustwekkender gevolgen met zich meebrengt, sjokken de diplomaten en regeringsleiders van klimaattop naar klimaattop. De laatste van die VN-bijeenkomsten in Bonn in november had tot doel om het klimaatakkoord van Parijs te concretiseren. Het is geen verrassing dat het bij mooie woorden bleef.
door Michael Bouchez
Ondanks de beloftes op de klimaattop in Parijs in 2015, nam de CO2-uitstoot wereldwijd toe. In 2017 zou die opnieuw met ongeveer 2% stijgen. (1) De tot voor kort bejubelde “koolstofarme draai” van China blijkt toch niet zo betrouwbaar en de uitstap van de VS uit het klimaatakkoord is tekenend voor het reactionaire beleid van Trump en de fragiliteit van zulke akkoorden. Andere regeringsleiders moeten echter niet onderdoen en dat ze zich wegsteken achter de politiek van Trump is een rookscherm voor hun eigen falen. Ook in België steeg in 2016 de uitstoot opnieuw en dat terwijl het jaarlijks met 8% moet dalen om de vooropgestelde daling van 35% te behalen in 2030.
Als de regeringsleiders echt bezorgd waren, gingen ze de strijd tegen klimaatverandering wel aan zonder Trump. De realiteit is dat de andere kapitalistische landen ook geen antwoord hebben. Zij hebben ons decennialang met ecotaksen, energiebelastingen en sensibiliseringscampagnes overladen om niet te hoeven spreken over de echte vervuilers. Terwijl de neoliberale logica het consumptiepatroon van individuen met de vinger wees, zijn sinds 1988 100 bedrijven verantwoordelijk geweest voor 71% van de koolstofuitstoot.(2) Dweilen met de kraan open is veel te zacht uitgedrukt.
Er zijn nochtans redenen genoeg om radicale oplossingen te zoeken. In een paper World Scientists’ Warning to Humanity: A Second Notice, verschenen op 13 november, waarschuwen 15.364 wetenschappers uit 184 landen voor alarmerende gevolgen. De data die de wetenschappers verwerkten, laten zien dat er vergeleken met 25 jaar geleden 26% minder zoet water beschikbaar is per persoon, dode gebieden in oceanen met 75% zijn toegenomen en bijna 300 miljoen hectare bosgebied verloren is gegaan. Ze benadrukken dat die afbraak van de biodiversiteit de trends ten gevolge van klimaatopwarming nog zullen versnellen.
In België ondertekenden 96 artsen de oproep Uw bevolking leeft in gevaarlijke en ongezonde lucht, die waarschuwt voor de gevolgen van luchtvervuiling in Brussel. Ze halen een hele reeks nefaste gevolgen aan die veroorzaakt worden door de kankerverwekkende stoffen in de lucht: van longkanker en vaatziekten tot vermindering van de longcapaciteit bij pasgeborenen. Ze wijzen op het lakse beleid van de regering die de levenskwaliteit van een jonge generatie op het spel zet.
Het groeiende bewijs van extreme weersomstandigheden verbonden met de huidige temperatuurstijging (van 0,9°C tot 1,3°C in vergelijking met het pre-industriële tijdperk) heeft wetenschappers de maximumstijging doen herzien naar 1,5°. In het meest positieve scenario is er 20 jaar tijd om de temperatuurstijging te beperken tot die 1,5°. Dat is echter het meest positieve model, en zelfs in dat geval is de actie die daarvoor nodig is, onuitvoerbaar op basis van de vrije markt en de business as usual-mentaliteit van de politici. Op het spervuur aan waarschuwingen voor meer klimaatrampen, op de bewijzen dat intensere natuurfenomenen een gevolg zijn van klimaatopwarming, oproepen en data van de wetenschappelijke wereld, reageerden de regeringsleiders van de grote kapitalistische spelers in Bonn met misselijkmakende apathie en beloftes die zoals elke keer niet alleen weinig ambitieus zijn, maar onuitvoerbaar in een systeem dat niet ingaat tegen de winsten van de grote bedrijven.
Hogere streefdoelen met betrekking tot uitstootreductie en het percentage hernieuwbare energie zijn nodig, maar ze zullen niet behaald worden zonder een fundamentele systeemverandering. De klimaatbeweging begon de laatste jaren ook meer en meer met de vinger te wijzen naar het systeem. Het is belangrijk dat systeem te benoemen en een alternatief uit te bouwen. Het systeem is het kapitalisme en de economie die gebaseerd is op winst in plaats van op de belangen van de meerderheid van de bevolking. Het alternatief is een maatschappij die produceert onder democratische controle van de meerderheid, waardoor onmiddellijke investeringen in echte groene energie, massale investering in groen openbaar vervoer en geplande aanpak van de gevolgen van klimaatverandering mogelijk zijn. Zo’n maatschappij verdedigen in de klimaatbeweging die de actieve participatie van de arbeidersklasse opzoekt, kan het kapitalisme ten val brengen en democratisch socialisme op de agenda zetten.
(1) www.globalcarbonproject.org
(2) CDP Carbon Majors Report 2017
