Het conflict tussen de regering van Myanmar (Birma) en de Rohingyabevolking van Rakhine is de voorbije maanden geëscaleerd tot een grote humanitaire crisis. Meer dan 400.000 mensen zijn gevlucht naar buurland Bangladesh. Tienduizenden proberen te overleven in vluchtelingenkampen.
Artikel door Clare Doyle uit maandblad ‘De Linkse Socialist’
De premier van Bangladesh, Sheikh Hasina, zei dat de vluchtelingen moeten terugkeren. Er is een groot tijdelijk kamp opgezet dat meer weg heeft van een gevangenis. Lokale mensen wordt het verboden om de vluchtelingen onderdak of hulp te geven, zelfs als het om familie gaat. Voor deze nieuwe escalatie waren er al 400.000 Rohingya naar Bangladesh gevlucht.
De regering van Myanmar verbiedt humanitaire operaties door hulporganisaties. De VN-Veiligheidsraad heeft het geweld formeel veroordeeld. Secretaris-generaal Antonio Guterres had het over etnische zuiveringen.
Aung San Suu Kyi
Aung San Suu Kyi is wereldwijd bekend als de politieke leidster van Myanmar nadat haar partij, de Nationale Liga voor Democratie (NLD), 60% van de stemmen haalde in 2015. Dat waren de eerste ‘vrije’ verkiezingen na 50 jaar van repressief militair bewind. Maar nu is er wereldwijd kritiek op Aung San Suu Kyi omdat ze zich niet uitspreekt tegen het geweld op de Rohingya.
Toen ze na twee weken in de crisis de stilte doorbrak, kwam ze niet verder dan de stelling dat er “veel desinformatie” is over de gebeurtenissen. Het deed aan Trump denken: een totale ontkenning van de realiteit. Het kwam op een ogenblik dat de wereldmedia sluitende bewijzen van misdaden en massaslachtingen van onschuldige burgers brachten.
De toespraak van Aung San Suu Kyi voor het parlement van Myanmar op 19 september werd door Amnesty International omschreven als “een mengeling van onwaarheden en victim blaming.” Ze ging niet in op het door de overheid gesteunde militaire geweld en beweerde dat de regering de voorwaarden voor de moslims in Rakhine had verbeterd.
Verschillende mensenrechtenactivisten en academische instellingen eisen de intrekking van de Nobelprijs voor de Vrede van Aung San Suu Kyi. Ze kreeg die prijs ironisch genoeg voor haar verzet tegen het militaire bewind dat haar 15 jaar onder huisarrest plaatste.
Wij hebben steeds gesteld dat het passieve verzet van Aung San Suu Kyi niet sterk genoeg zou zijn om decennia van militair bewind te stoppen, maar dat ze de massa’s moest mobiliseren. Aung San Suu Kyi heeft zich lang opgeworpen als een interessante partner voor het westerse kapitalisme. Ze opende het land voor handel en investeringen. Maar nu lijkt het erop dat het beleid van Myanmar veel meer bepaald wordt door de groeiende invloed van het Chinese militair-industriële complex.
Excuus voor massamoord
Het leger van Myanmar houdt de macht in de samenleving en de industrie van het land stevig in handen. Het optreden tegen de Rohingyabevolking (meer dan een miljoen mensen in het land) wordt voorgesteld als een operatie tegen terrorisme. Het is echter de terreurcampagne van het leger, ondersteund door chauvinistische boeddhistische extremisten, die een laag jongeren in deze richting duwt.
Op 25 augustus vielen strijders van het ‘Arakan Rohingya Reddingsleger’ 30 politieposten en legerbasissen aan waarbij verschillende doden vielen. Het leger zei dat ze mensen ook aangezet hadden tot ‘rellen.’ Een onderdrukt volk heeft het recht om zich te verdedigen, gewapend indien nodig, maar zonder massabeweging kan een dergelijke tactiek op zich geen oplossing op lange termijn bieden voor een onderdrukt volk. De staat gebruikt het als excuus om een volledige bevolking aan te pakken.
Het antwoord van het leger op de aanvallen in augustus bestond uit een nooit geziene en bloedige wraakcampagne. Honderden burgers werden vermoord, minstens 500 dorpen platgebrand en honderdduizenden – waaronder ook niet-Rohingya – moesten op de vlucht.
Rohingya
De Rohingya leven sinds de 12e eeuw in dit deel van wat Birma werd. Het Britse kolonialisme werkte etnische spanningen in de hand.
Strijders als de vader van Aung San Suu Kyi speelden een cruciale rol in het stoppen van het Britse koloniale bewind en het afdwingen van de onafhankelijkheid die er in 1948 kwam. Kort voor de onafhankelijkheid werden Aung San en zijn medestrijders vermoord. In 1962 gingen de generaals die de macht hadden gegrepen over tot nationalisaties, maar er waren geen democratische rechten of controle door de bevolking.
Decennia later, in augustus 1988, was er een heldhaftige opstand van werkenden en studenten waarmee de dictatuur bijna omvergeworpen werd. Het ontbrak aan de nodige ervaring en een theoretisch uitgeruste partij die de revolutie kon doorzetten. De opstand werd de kop ingedrukt en er volgde een periode van intensieve repressie die slechts tijdelijk doorbroken werd door een nieuwe beweging in 2007.
Rechten van minderheden
Birma kent een boeddhistische meerderheid. De Rohingya worden al lang vervolgd als minderheid. Er zijn 135 erkende etnische groepen in het land, de Rohingya behoren daar niet toe. Sinds 1982 worden ze niet langer erkend als inwoners van het land. Bij de verkiezingen in 2015 had de partij van Aung San Suu Kyi geen enkele moslim op de kandidatenlijst.
Toch stemden veel mensen van etnische minderheden voor Aung San Suu Kyi in de hoop dat dit tot meer lokale autonomie en een federaal systeem zou leiden. Het leger heeft de nationale grondstoffen geplunderd in delen van het land waar etnische minderheden wonen. Aung San Suu Kyi is niet geïnteresseerd in het lot van de Rohingya en andere minderheden.
Verschillende landen in Zuidoost-Azië hebben een moslimmeerderheid, ook het relatief rijke Maleisië. Maar alle landen in de regio blijven de deuren sluiten voor de Rohingya.
Nachtmerrie stoppen
Velen vragen zich af hoe een einde kan komen aan het lijden van de Rohingya. Er zijn in Myanmar zelf solidariteitsacties door mensen van andere gemeenschappen. Er waren ook acties in Bangladesh, Indonesië en elders.
De strijd om vervolgde minderheden te verdedigen, kan niet los gezien worden van de nood aan eengemaakte strijd van alle werkenden tegen de gemeenschappelijke vijand: de bazen en de verdedigers van dit systeem. Kapitalistische politici en internationale instellingen die beweren voor gerechtigheid op te komen, doen niets of beperken zich tot krokodillentranen. Deze politici en hun systeem leiden tot oorlog en verdeeldheid. Ze zijn bang van massale revolte door de werkenden en armen.
Socialisten zullen zich versterken in de komende sociale bewegingen. Er is nood aan een nieuwe samenleving waarin de rechten van alle minderheden erkend worden, tot en met het recht op zelfbeschikking, binnen een vrijwillige federatie van socialistische staten.
