Succesvolle Dag van het Socialisme
Het moet lang geleden zijn dat de Internationale, het lied van de socialistische arbeidersbeweging, met zo’n volume weerklonk in het gebouw van De Vooruit. 750 aanwezigen vulden de theaterzaal. De locatie voor de eerste Dag van het Socialisme kon niet symbolischer. De Vooruit werd ooit opgevat als de socialistische tegenhanger van wat de kerk voor de katholieken was. Een ‘tempel’ voor de arbeiders waar goedkoop kon worden gegeten en gedronken, met een theater-en filmzaal, ruimtes voor theater-en andere cultuurgroepen, drukkerij, krantenredactie,…
Naast algemeen gedeeld enthousiasme …
Voor vele aanwezigen voelde de dag aan als een verademing. Voor het eerst sinds lang werd in een uitgebreid gezelschap gediscussieerd over een alternatief op het kapitalisme. Jan Blommaert stelde dat de linkerzijde eindelijk uit haar 20-jaar winterslaap was ontwaakt. Deze winterslaap symboliseert de 20 jaar sinds de Val van de Muur in 1989. De val van de regimes die zichzelf socialistisch noemden, werd voor velen gebruikt als zogenaamd bewijs dat het socialisme niet werkbaar was. Het neoliberalisme bood zich aan als grote overwinnaar en de unieke toekomst voor de mensheid.
De 750 aanwezigen discussieerden zonder schroom over socialisme, niet als herinnering aan vervlogen tijden, maar als enige mogelijke oplossing voor de crisis van het kapitalisme. Eén van de, volgens ons, valse noten was de toespraak van Gents burgemeester Daniël Termont. Hij staat ervoor gekend dat hij zich makkelijk aanpast aan zijn publiek. Wanneer hij spreekt voor het havenpatronaat in Gent zal hij wel een andere toon aanslaan als deze die hij had uitgekozen voor de Dag van het Socialisme.
Zoals te verwachten fulmineerde hij tegen de aasgieren van het financiekapitaal, wat gezien de diepte van de crisis en de smeerlapperij van die laatste niet revolutionair te noemen valt, Obama, Sarkozy en anderen gingen hem al voor. Hij had geen schrik om op te roepen tot een vermogensbelasting en gaf toe dat zijn partij “te makkelijk” was meegegaan in het neoliberale eenheidsdenken en “te ver” was gegaan in haar privatiseringsdrang. Voor Termont was zijn passage op de Dag van het Socialisme een kans om zijn links blazoen op te poetsen. Een dag later was het voor Termont terug back to business als burgemeester en lid van het nationale partijbureau. De woorden van Termont kunnen enkel waarde krijgen indien de “vergissingen” ook worden gecorrigeerd en zijn partij bijvoorbeeld enkele privatiseringen ongedaan maakt.
Volgens ons was het fout om Termont als enige spreker van een politieke partij plenair aan het woord te laten. De illusie kon daardoor groeien dat de Ronde Tafel zijn pijlen richt op een verlinksing van de SP.a. De partijtop van de SP.a beroept zich afhankelijk van het publiek nog steeds op de term “socialisme” en eigent zich de symbolen van de socialistische arbeidersbeweging toe. Maar in de praktijk werpt ze zich op als de beste managers van het kapitalisme.
… ook nuchter realisme
Termonts passage kon evenwel niets veranderen aan de belangrijkste verdienste van de Dag, namelijk dat er ruimte werd gecreëerd voor socialisten om het debat met elkaar aan te gaan. We kunnen verstaan dat op deze eerste dag bewust rond enkele moeilijke thema’s heen werd gefietst. Daardoor bleven discussies soms abstract. Maar in de toekomst zal er moeten worden gediscussieerd over de concrete vertaling van socialistische ideeën in een programma en daar zullen wellicht een aantal meningsverschillen opduiken. Zoals de vraag of een Kiwi-model, het principe van openbare aanbesteding, al dan niet een plaats heeft in een socialistisch programma.
Ook zal men de discussie over de lessen van het socialisme in de 20 eeuw niet uit de weg kunnen gaan. We moeten erkennen dat socalisme vandaag al snel vereenzelvigd wordt met dictatuur, éénpartijstaat, bureaucratie,… Het socialisme in de 21e eeuw zal slechts succesvol kunnen zijn indien het een juiste afstand neemt tegenover die ervaringen, erkennend dat deze karikaturen waren, zonder de idee aan een geplande economie overboord te gooien.
De dag kon enkel een succes worden dankzij de samenwerking van bestaande organisaties, zoals PVDA en LSP, en vele onafhankelijken. De reden waarom verschillende vakbondscentrales de Dag ondersteunden en ervoor opriepen, waarom de vele sprekers en het publiek, zo’n enthousiasme aan de dag legden was de unieke samenwerking die zich links van SP.a en Groen voordeed.
Dit enthousiasme geeft ons zelfs een voorsmaakje van wat politiek mogelijk wordt indien zo’n samenwerking zou uitmonden in de creatie van een nieuwe politieke beweging. Een beweging die naast het organiseren van het debat, wat overduidelijk een eerste taak is, ook in staat is om concrete politieke campagnes op te starten en deze kan laten uitmonden in een verkiezingscampagne waarvan veel werkenden, jongeren en gepensioneerden terug het gevoel krijgen dat het de moeite loont om ervoor te stemmen. Zo’n dynamiek vergt een nieuwe partij waar alle verschillende stromingen deel van uit kunnen maken.
De voorwaarden om zo’n partij te kunnen lanceren zijn duidelijk nog niet gerijpt, ook dat werd duidelijk. Dat de Dag van het Socialisme een vervolg zal krijgen staat door het succes al zo goed als vast. Misschien komen er zelfs lokale initiatieven in het kader van de Ronde Tafel. Zo’n stappen die open debat mogelijk maken zullen op onze steun kunnen rekenen.
