Op woensdag 3 maart gingen alle buschauffeurs in Bolivia in staking. Door de solidariteit van de taxichauffeurs, blokkades van hoofdwegen en het geringe aantal Bolivianen met een privéwagen betekent dit een volledige verlamming van het land. De mogelijkheid bestaat dat er in de nabije toekomst verdere acties zullen volgen.
Hannes in Bolivia
LSP-lid Hannes (Antwerpen) verblijft enkele maanden als uitwisselingsstudent in Bolivia. Hij zal regelmatig verslag uitbrengen van de politieke en sociale situatie in dit Latijns-Amerikaanse land dat de afgelopen jaren woelige tijden kende met massabewegingen en het aan de macht komen van een links regime onder president Morales en de MAS (Beweging naar het Socialisme).
> Archief van deze artikels
Naar aanleiding van een groot aantal dodelijke busongevallen in januari 2010, besliste de regering Morales op 3 februari om een nieuw decreet in te voeren. Dit decreet houdt in dat buschauffeurs die betrapt worden op het rijden onder invloed levenslang hun rijbewijs verliezen. Het decreet werd ingesteld zonder overleg met La Confederación de Choferes de Bolivia (de nationale overkoepelende vakbond). De regering bleek ook niet bereid te zijn om nog overleg te plegen, waarop de vakbonden op 9 en 10 februari een nationale 48-uren staking aankondigden. Door ervaringen uit het verleden weet men maar al te goed wat dit zou inhouden: een verlamming van het land gedurende twee dagen. Het was dan ook opvallend hoe snel de regering een bocht van 180° maakte en aankondigde om toch rond de tafel te willen gaan zitten. Afgelopen weekend bleken deze onderhandelingen echter op niets uit te draaien waarop de vakbonden op woensdag alsnog in staking gingen.
Op dit moment is de publieke opinie nog tegen de stakers gericht. Zij gaan mee in het verhaal van de regering en vinden dat er drastische maatregelen moeten worden genomen. 72 doden en 196 gewonden op 1 maand tijd is natuurlijk niet niks. Toch is het schandalig dat deze cijfers in de schoenen van de chauffeurs worden geschoven. Om te beginnen waren maar enkele van deze ongevallen te wijten aan dronken chauffeurs. Een veel belangrijkere oorzaak is de slechte staat van de wegen. Verder is het hier heel gemakkelijk voor de grote busbedrijven om de politie om te kopen. Zo kunnen zij goedkopere buschauffeurs zonder rijbewijs tewerkstellen, afgekeurde bussen laten rijden en voor lange afstanden slechts één buschauffeur betalen terwijl dit er minstens twee zouden moeten zijn. Als chauffeurs onder deze omstandigheden moeten werken, is dat natuurlijk om problemen vragen. Er moeten dus inderdaad drastische maatregelen genomen worden. Maar de regering zou beter investeren in betere wegen, de corruptie tegengaan (de politie voldoende betalen zodat corruptie niet nodig is) en de busbedrijven fatsoenlijk controleren in plaats van de arbeiders, die samen met de passagiers het slachtoffer zijn, aan te pakken.
Het valt niet te ontkennen dat ook dronken chauffeurs een niet te onderschatten factor zijn. Maar ga je deze mensen van hun verslaving afhelpen door hun enige bron van inkomsten levenslang af te pakken? Zou het niet beter zijn om de oorzaak van hun verslaving namelijk de kapitalistische uitbuiting met harde werkomstandigheden te bestrijden? Een buschauffeur krijgt maandelijks het armzalige bedrag van 1400 Bs. (140 €). Hiermee kom je zelfs in het goedkope Bolivia niet ver. Om nog maar te zwijgen over het onmenselijk aantal (nacht)uren die de chauffeurs hiervoor moeten kloppen. Dat velen onder hen in deze omstandigheden naar de fles grijpen, is dan niet verwonderlijk. Verder zijn het uiteraard niet enkel de buschauffeurs die een alcoholprobleem hebben. Door de extreme armoede van het land zijn verslavingen een wijdverspreid fenomeen.
Het valt moeilijk te voorspellen waar deze beweging gaat belanden. De verlenging van de staking zit er zeker in, maar is niet evident. Twee dagen niet werken, is voor een Boliviaanse arbeider een serieuze hap uit het budget. Op stakingsvergoedingen moet ze hier niet rekenen en veel reserves hebben ze uiteraard ook niet. De vraag die zich nu stelt, is hoe lang de regering er nog zal in slagen om de arbeiders te verdelen door de schuld bij dronken chauffeurs te leggen. Als de rest van de arbeidersklasse gaat inzien dat de strijd van de chauffeurs voor degelijke lonen, betere werkomstandigheden, veiligheid, opleidingen enz. ook hun strijd is, zouden ze wel eens mee de beweging kunnen uitbreiden en versterken. Dergelijke solidariteit zien we nu al bij de taxichauffeurs voor wie het nieuwe decreet niet van toepassing is. Het potentieel dat dit soort uitgebreide beweging in zich draagt is enorm en zou heel het huidige systeem op zijn grondvesten kunnen doen daveren.
Pittig detail: volgens sommige bronnen zou het hoofd van La Confederación de Choferes de Bolivia toegegeven hebben dat zijn rijbewijs reeds is ingetrokken wegens het rijden onder invloed. Dit zegt wel iets over hoe een vakbondsleiding een beweging kan stimuleren (in plaats van controleren en belemmeren) wanneer ze zelf het slachtoffer is van een bepaalde maatregel.
