Interview met Yasmin Chaurau, lid van de marxistische organisatie U.T.O.P.I.A.
Door Pablo Alderete
Venezuela is rijk aan olie. Komt dat iedereen te goede? Hoe zijn de levenscondities?
We leven in een kapitalistisch systeem. 80 procent van de bevolking leeft al jaren in armoede. 5 procent van de bevolking rekent men tot de superrijken en 15 procent behoort tot de middenklasse. Dan hebben we het over academici, beter begoede arbeiders, kleine zelfstandigen,… In de hoofdstad Caracas leeft de meerderheid van de bevolking in sloppenwijken rond de stad. In veel gevallen zijn het mensen die afkomstig zijn van het platteland. De stad is verdeeld: in het westen wonen de armen, terwijl de residentiële wijken in het oosten liggen. Het land is evenzeer verdeeld. De armen steunen president Chavez terwijl de rijken een bittere vijand zijn. Dat heeft zijn oorzaken. Zo startte de regering Chavez een alfabetiseringsprogramma voor 1,5 miljoen mensen, waarmee ze bijna klaar zijn.
Hoe steunt de bevolking de regering Chavez?
Velen hebben zich op vrijwillige basis aangesloten bij de ,,misiones,, – een reeks van sociale projecten die Chavez vooropstelde. Er bestaan ook officiële structuren, de ,,asamblea ciudadanos,, waar velen in betrokken zijn om de administratie te controleren en om de beslissingen van de gekozen vertegenwoordigers na te kijken. Een van de bekendste organisaties zijn de Bolivariaanse Kringen. Veel mensen engageren zich daarin, verspreiden informatie, brengen tijdschriften uit. Anderen houden zich bezig met het inzamelen van geld. Daarnaast zijn er ook nog onafhankelijke vakbonden in ieder deel van de stad, de zogenaamde ,,esquina caliente,, (hete straathoeken), waar de aanhangers van Chavez regelmatig pamfletten verdelen.
Chavez heeft een staatsgreep (april 2002), een lock-out van de ondernemers (eind 2002/begin 2003) en recent de inval van paramilitairen die vanuit Colombia het land binnendrongen, overwonnen. Daarop heeft hij een oproep gelanceerd voor de oprichting van milities. Had deze oproep reële gevolgen?
Neen. Een aantal dagen na de oproep heeft een officier van het leger zich over dit onderwerp op TV uitgesproken. Hij zei dat Chavez het niet op die manier had gemeend. Mensen kunnen dienst nemen in het reguliere leger of ze kunnen reservist worden. Chavez heeft de woorden van deze officier niet tegengesproken. Als gevolg daarvan is de instroom in het reserveleger ongelooflijk gestegen.
Het CWI is van mening dat er nood is aan een onafhankelijke beweging van arbeiders en arme boeren om het kapitalisme te vervangen door een socialistische samenleving. Ga je daar mee akkoord?
Ja, dat is ook onze mening. We denken dat Chavez geen revolutionair is maar slechts één middel tot verandering vertegenwoordigd. We zullen hem ook bekritiseren als hij verder naar rechts opschuift.
Kan u daar iets meer over zeggen?
Laten we de Bolivariaanse beweging nemen die achter Chavez staat. Bij het opstellen van de kandidatenlijsten kiest Chavez zelf zijn favoriete kandidaten uit. Er zijn mensen die kandidaat zijn, maar eisen dat ze, integendeel, door de basis worden gekozen. Chavez spreekt hen tegen. ‘’Om de eenheid van de beweging te behouden’’ is het nodig, stelt Chavez, dat hij de mensen zelf uitkiest. Veel mensen die door Chavez werden uitgekozen hebben zich uiteindelijk aangesloten bij de oppositie. De mensen zijn vandaag echter radicaler geworden. In veel regio’s en kiesdistricten werden kandidaten die door Chavez naar voor werden geschoven eerst geweigerd. Daarna heeft de basis in de meeste gevallen toegegeven aan Chavez ‘’om de eenheid en het welzijn van de beweging niet te schaden.’’
En uw organisatie U.T.O.P.I.A, komt die in deze verkiezingen ook tussen?
Ja, in de regio Guavana hebben we een kandidaat ondersteunt: Ramon Maduca van een staalfabriek met strijdbare arbeiders. Hij is voorzitter van de vakbond SUTIS. In deze voorverkiezingen heeft hij het opgenomen tegen generaal Gomez, die door Chavez werd gesteund. Dit hoewel deze generaal Chavez tijdens de staatsgreep 2 jaar geleden niet heeft gesteund. Door kritiek te geven op Chavez krijgen we soms ook problemen. De mensen denken dan direct dat we voor de oppositie zijn gewoon omdat we kritiek hebben op Chavez.
Het referendum dat de oppositie tegen Chavez organiseerde, is tot dusver de laatste grote confrontatie tussen de regering en de verarmde lagen van de bevolking en de reactionaire krachten. Wat gebeurde er in de aanloop van het referendum?
Dit referendum zorgde voor een ongelooflijke polarisatie in de samenleving tussen arm en rijk, tussen links en rechts. Chavez sprak over de slag van ‘’Santa Ines’’. Dat was een beroemde veldslag tijdens de onafhankelijkheidsoorlog. Hij heeft heel zijn achterban voorzien van militaire en religieuze begrippen. Zo heb je de ‘’Mision Fiorentino”, omtrent een bepaalde religieuze figuur die “de duivel” het hoofd biedt. Dan heb je nog het ‘’comando Moisanta’’. Moisanta was een overgrootvader van Chavez. Tenslotte had je dan nog de UBE’s (Unidad de batalla electoral), kleine groepen in de wijken.
Referendum afgeweerd: zelforganisatie van onderuit is nodig.
In 1998 werd voormalig generaal Chavez tot president gekozen. Sinds zijn verkiezing kon hij zijn positie in 8 verkiezingen en volksraadplegingen succesvol behouden. Onlangs nog in het referendum dat midden augustus werd gehouden omdat de kapitalisten en grootgrondbezitters af wilden van Chavez. 58, 25% stemde voor Chavez, de oppositie kwam op 41,79% van de stemmen. 4,9 miljoen mensen (op een totale bevolking van 24 miljoen) hebben Chavez hun stem gegeven, dat is een grote stijging ten opzichte van de laatste presidentsverkiezingen in juli 2000, waar Hugo Chavez 3,75 miljoen stemmen haalde. Voor het referendum heeft de rechtse oppositie in april 2002 geprobeerd om Chavez door middel van eens staatsgeep af te zetten. Tussen december 2002 en februari 2003 organiseerden de ondernemers en hun bondgenoten binnen de staatsoliemaatschappij een lock-out.
In beide gevallen faalden de aanhangers van de oppositie, die massaal werden ondersteund door het VS-imperialisme, in hun opzet. Waarom riskeren de kapitalisten hun winsten? Waarom gaan ze met alle middelen in tegen de regering? Omdat Chavez onder druk van de arbeidersklasse en verarmde boeren leerkrachten heeft gestuurd naar de provincies om mensen te leren lezen en schrijven, 10.000 Cubaanse dokters en verpleegkundigen naar de sloppenwijken heeft gestuurd, geld heeft vrijgemaakt om sociale woningen te bouwen, er voor zorgt dat kinderen naar school kunnen gaan en daar een maaltijd krijgen, landhervormingen aan het doorvoeren is die de rijkdom van de grootgrondbezitters in vraag stellen en een grondwet geeft opgesteld die democratischer is dan alle andere in Latijns-Amerika. Zelfs Der Spiegel moest toegeven dat: ‘’ het met oliedollars betaalde sociaal programma populair is bij de armen.’’ (nr.33/2004)
Het klopt dat Chavez wordt geholpen door het feit dat Venezuela het vijfde olie-exporterende land is van de wereld, dat het oliebedrijf PVDSA in handen van de staat is en dat door de internationale vraag naar olie en de instabiliteit in veel regio’s waar olie wordt geproduceerd de olieprijzen sinds januari met 30% zijn gestegen. Ook al steekt het sociaal programma onder Chavez er internationaal bovenuit, toch heeft hij tot op dit ogenblik het kapitalistische systeem onaangetast gelaten.
Na de poging tot staatsgreep 2 jaar geleden probeerde hij om de relaties met de oppositie te verbeteren door mensen uit hun rangen tot hoge posten te benoemen in het staatsapparaat. Het is mogelijk dat de oppositie tijd nodig heeft na hun nederlaag in het referendum om zich te hergroeperen. Het is echter duidelijk dat vroeg of laat de oppositie opnieuw zal toeslaan. Het is daarom noodzakelijk dat de zelforganisatie van onderuit wordt verder gezet. Deze basisdemocratische organen moeten aan elkaar worden gelinkt, zodat de arbeiders en arme boeren de controle over de staat kunnen overnemen en hun eigen arbeiders- en boerenregering kunnen oprichten, die de socialistische omvorming van de maatschappij op de agenda dient te zetten. De marxistische groep U.T.O.P.I.A, waarmee het CWI op dit ogenblik discussies voert, spreekt over de noodzaak van een ‘’revolutie in de revolutie.’’.
Vertaling vanop de website van SAV, onze Duitse zusterorganisatie: Karel Mortier
