Venezuela: een beslissende wending in de crisis

In een verassende aankondiging aanvaardde Hugo Chavez, de radicale links-populistische president van Venezuela de beslissing van de nationale verkiezingscommissie (CNE) om een referendum te organiseren.

Tony Saunois, juni 2004

De rechtse oppositie heeft een campagne gevoerd om de 2,45 miljoen handtekeningen te verzamelen die nodig waren om een referendum te organiseren. Dit komt na 2 pogingen om Chavez af te zetten. In april 2002 was er een mislukte militaire coup en tussen december 2002 en januari was er een lock-out van de patroons. Beide pogingen werden in de kiem gesmoord door de massamobilisatie van de arbeidersklasse en arme lagen van de bevolking ondanks de aarzeling en onstandvastigheid van de leiding van de beweging.

De aankondiging van de nationale verkiezingscommissie (CNE) komt slechts een aantal weken nadat een plot waarbij meer dan 100 rechtse Colombiaanse para-militairen waren betrokken, was ontdekt. Het lijkt er op dat deze para-militairen samen met rechtse reactionairen in Carácas een bommencampagne wilden opzetten om de instabiliteit te vergroten en om eventueel een aanslag op Chavez mogelijk te maken.

Verborgen staatsgreep

Deze pogingen om Chavez omver te werpen tonen aan dat een ‘verborgen’ coup onder weg is in Venezuela. Ze tonen zeer duidelijk aan dat de heersende klassen overal in Latijns-Amerika en het VS imperialisme vastbesloten zijn om een einde te maken aan het bewind van Chavez om het te vervangen door een meer pro-kapitalistisch regime waar het VS imperialisme op kan steunen. Fox in Mexico, Lagos in Chili en zelfs Lula in Brazilië hebben zich allemaal gedistantieerd van Chavez of hebben openlijk gezegd dat ze er tegen waren. Ze hebben schrik van de gevolgen dat de revolutie in Venezuela kan hebben in de hele regio. De leiders van het Latijns Amerikaans kapitalisme zijn allemaal zeer gedreven om hun betrouwbaarheid en ondergeschiktheid te tonen aan de belangen van het VS imperialisme.

Helaas hebben de reactionaire krachten de kans gekregen om zich te hergroeperen om opnieuw toe te slaan. Dit was mogelijk omdat na elke nederlaag van de reactionaire krachten –door de beweging van de massa’s- de revolutie geen beslissende stap vooruit heeft gedaan en nagelaten heeft om de staat en het machtige oliebedrijf, PVDSA, dat in handen is van de staat, te ontdoen van reactionaire krachten en het kapitalisme omver te werpen.

Er is geen arbeidersregering opgericht dat een socialistisch plan van productie zou invoeren gebaseerd op de nationaliseren van de sleutelsectoren in industrie en banken, democratisch georganiseerd door de arbeidersklasse. In plaats van dat te doen hebben Chavez en de leiders van de beweging geprobeerd om de reactionaire krachten te sussen en hebben hen zo de kans gegeven om zich voor te bereiden voor nieuwe aanvallen.

De beslissing van Chavez om de resultaten van de CNE te aanvaarden hebben veel arbeiders en mensen die het hardst worden getroffen door het kapitalisme, en die massaal zijn links-populistische regering steunen, verbaasd en gechoqueerd. In de aanloop van de aankondiging van CNE heeft Chavez zelfbewust verklaard dat de oppositie er niet in zou slagen om de nodige handtekeningen voor het referendum te verzamelen. Ze zouden er alleen in slagen om de benodigde handtekeningen te verzamelen op basis van fraude.

Een volksraadpleging of een referendum is vaak een instrument dat wordt gebruikt door een kapitalistisch ‘bonapartistisch’ regime of regering om de wil van de bevolking ondergeschikt te maken aan dat van de regering en wordt vaak als een dekmantel gebruikt voor haar beleid of regime. Het is gewoonlijk niet een instrument dat door de arbeidersklasse wordt gebruikt.

Hoewel, soms is het gebruikt om de heersende klasse te stoppen om tegen de wil van de bevolking een aantal zaken door te voeren, bijvoorbeeld referendums i.v.m de Euro/EU en in sommige gevallen om oppositie tegen oorlog te verkondigen.

In het geval van Venezuela wordt het gebruikt om een contrarevolutie door te voeren en het regime van Chavez omver te werpen. Het is ironisch dat de mogelijkheid om dat te doen werd geïntroduceerd in de grondwet door Chavez en zijn Bolivariaanse beweging.

Fraude

Alle bewijzen tonen aan dat er sprake was van fraude. Uit de cijfers die door de CNE werden gegeven, bleek dat er slechts 15.738 handtekeningen meer waren dan de vereiste 2.436.083 handtekeningen die nodig waren voor het referendum. 1,2 miljoen handtekeningen moesten nog gecontroleerd of aangepast worden. Van deze 1,2 miljoen handtekeningen konden er slechts 614.968 bevestigd worden door de oppositie. 74.112 mensen bevestigden hun handtekeningen niet wat betekend dat ze werden gebruikt zonder hun toestemming. Daarnaast zijn er nog 50.000 mensen die niet op de kieslijsten mochten staan omdat ze dood zijn. Invallen op de hoofdkwartieren van oppositiepartijen zoals de Accion Democratica hebben 600 valse identiteitskaarten en reeds ingevulde referendum papieren opgeleverd. Een man werd in Carácas gearresteerd met 420 valse identiteitskaarten op zak!

Daarbovenop komt nog eens dat er talrijke berichten zijn van intimidatie tegen arbeiders in de fabrieken als ze weigerden om te tekenen. De Coca-Cola fabriek in Antimano bedreigde 50 arbeiders met ontslag en de sluiting van het bedrijf als ze weigerden om te tekenen. Vakbonden in andere Coca-Cola fabrieken in Carabobo, Lara, Bolivar en Monagas rapporteerden allemaal vergelijkbaren incidenten. De eigenaar van de Venezuelaanse dochteronderneming van Coca-Cola en tevens eigenaar van het belangrijkste TV-station in Venezuela –Gustavo Cisneros- is een van de belangrijkste aanhangers van de oppositie.

Deze campagne werd gesteund door de directe interventie van het Amerikaans imperialisme en het Latijns Amerikaans kapitalisme. De verwijdering van Chavez’ regime in Venezuela (de 5de grootste producent van olie) wordt een dringender prioriteit door de crisis in het Midden-Oosten en Irak.

In de laatste dagen van het controle proces zijn het Carter Center en de Organisatie van Amerikaanse Staten verklaringen beginnen afleggen die de claims van de oppositie steunden en druk uit te oefenen op de regering.

Het is hypocriet voor het Amerikaans imperialisme om te stellen dat Chavez aan het hoofd staat van een ondemocratisch regime. Hij werd tenslotte verkozen met een veel grotere meerderheid dan Bush, die in Florida zijn eigen verkiezingsoverwinning organiseerde. Het ‘democratisch’ gehalte van het Amerikaans kiessysteem maakt het de radicale populist Ralph Nader in een aantal staten zeer moeilijk om maar zijn naam op een stembiljet te krijgen voor de Amerikaanse presidentsverkiezingen in november.

Dus waarom heeft Chavez de resultaten van de CNE geaccepteerd? Hij en het Ayacucho Commando (dat pro-regeringspartijen verenigde en dat werd ontbonden door Chavez nadat het resultaat werd aangekondigd) stelden dat de resultaten aanvaard moesten worden om het democratisch gehalte van het regime in de verf te zetten. Ze stellen dat ze zeker zijn dat ze het referendum zullen winnen en de pogingen om Chavez af te zetten zullen stoppen. Ze stellen ook dat als Chavez had geweigerd om de resultaten te aanvaarden, het een excuus zou hebben gegeven aan de oppositie en het Amerikaans imperialisme om nog eens te proberen om Chavez omver te werpen, mogelijks met de steun van geheime eenheden van rechtse paramilitaire organisaties en overheid.

De aanvaarding van de resultaten van de CNE door Chavez heeft de oppositie de kans gegeven om opnieuw in de aanval te gaan. Door het resultaat te aanvaarden probeert Chavez om het imperialisme en de reactie te sussen. Hij herhaalt hetzelfde beleid als na de mislukte staatsgreep in april 2002 waar hij opriep voor ‘nationale eenheid’ en naliet om volledig en systematische alle pro-coup officieren en managers van de PVDSA uit het leger en uit het staatsoliebedrijf te verwijderen.

Dubbele strategie

Het Amerikaans imperialisme en de heersende klasse in Venezuela zullen niet gesust zijn met de aanvaarding van de resultaten van de CNE door Chavez. Ze hebben een dubbele strategie. Enerzijds proberen ze om via coups en lock-outs Chavez ten val te brengen en anderzijds gebruiken ze ook ‘grondwettelijke’ instrumenten om de regering te verslaan. De rechterzijde zal nu krachtdadig haar krachten mobiliseren om het referendum te winnen. Als dat niet lukt dan zullen ze de uitslag niet accepteren en zullen ze de regering van fraude beschuldigen en zullen ze doorgaan met hun pogingen om zijn regering omver te werpen.

Doorheen de revolutionaire crisis in Venezuela heeft de media, die grotendeels in handen is van de oppositie, een smerige en harde campagne gevoerd tegen de regering en de supporters van Chavez. Alle drie de commerciële zenders gaven gratis reclame aan de lock-out van de patroons of generale staking zoals zij het noemden. De ‘dictatuur’ in de media van de pro-oppositie supporters moet worden gestopt door de nationaliseren van de pers en de media. Zendtijd zou dan proportioneel worden toegewezen op basis van de steun die elke partij had in de verkiezingen.

Brede lagen van de arbeiders en supporters van Chavez begrijpen dat het referendum wordt gehouden op basis van fraude en een nieuwe poging om het regime omver te werpen. De Bolivariaanse vakbondsfederatie (UNT), het Bolivariaanse Arbeiders’ Front en de Nationale Coördinatie van de Bolivariaanse Kringen hebben allemaal het referendum verworpen.

Het referendum werd verworpen op bijeenkomsten van supporters van de regering in het hele land. Drastische en besliste maatregelen zijn nu nodig om de revolutie voorwaard te brengen, wat de enigste manier is om de democratische rechten van de arbeiders klasse, armen en anderen die uitgebuit worden door het kapitalisme te verdedigen. Het zijn de reactionaire krachten die de democratische rechten van de massa’s bedreigen.

De arbeidersklasse moet haar eigen organisaties versterken om het hoofd te bieden aan deze bedreiging en stappen vooruit te zetten in de revolutie. De Bolivariaanse Kringen moeten dringend worden uitgebreid en moeten afgevaardigden van alle werkplaatsen en lokale gemeenschappen bevatten. Alle verkozen afgevaardigden moeten permanent afzetbaar zijn door de mensen die hen hebben verkozen. Er moeten brede soldatencomités worden opgezet die moeten beginnen met alle officieren die de reactionaire krachten steunen uit het leger te zetten en er moet een systeem worden opgezet die toelaat om de officieren te verkiezen. Al deze comités en kringen moeten aan elkaar gelinkt worden op district, stads, regionaal en nationaal niveau. Dat moet de basis vormen voor de nieuwe arbeiders en boeren regering.

Via deze organen moet een gewapende arbeiders militie worden opgezet om de revolutie tegen de reactionaire krachten te verdedigen. Chavez heeft zijn steun uitgesproken over het ‘’concept van een gewapend volk’’. Het mag echter niet alleen bij woorden blijven. De arbeidersklasse en de gewone soldaten moeten nu de noodzakelijke stappen zetten om dit realiteit te maken.

Het is duidelijk dat er niet kan worden gerekend op het parlement dat door Chavez werd gecreëerd toen hij aan de macht kwam, noch, de op papier, één van de meest democratische grondwetten van Latijns Amerika. 20 parlementsleden die op de Bolivariaanse lijst werden verkozen zijn sindsdien overgestapt naar de oppositie! De stichting van arbeidersraden of de expansie van de Bolivariaanse Kringen, met de verkiezing van afgevaardigden die permanent afzetbaar zijn, zou een democratischer en betrouwbaarder instrument zijn voor de arbeidersklasse om stappen vooruit te zetten in de revolutie.

Ondanks de aanvaarding van het referendum is het nog steeds mogelijk dat Chavez het kan winnen, zeker als de arbeidersklasse volledig is gemobiliseerd en de Bolivariaanse Kringen zijn uitgebreid en omgevormd tot strijdorganisaties. Indien dat wordt gedaan en wordt gelinkt met de revolutie die beslissende klappen toebracht aan het kapitalisme en de leidende klasse, dan zou het referendum irrelevant kunnen worden en opzij worden geschoven.

Dat gebeurde tijdens de Russische revolutie wanneer het Parlement (na oktober 1917) het instrument werd van een poging om de arbeidersklasse te verslaan. De Bolschewieken waren in staat om deze poging te verijdelen door het bestaan van de arbeiders- en boerenraden, de Sovjets, die representatiever en democratischer waren en die de alternatieve basis vormden waarop een arbeiders en boeren regering werd gevormd.

Al de kapitalistische parlementen zijn een imperfecte weergave van de steun van de verschillende partijen en ideeën door de massa’s. Ze zijn geen goede weergave van snelle veranderingen van opinies en politiek bewustzijn die plaatsvinden, zeker tijdens revolutionaire periodes en sociale onrust.

Aan de andere kant gaven de Sovjets of arbeidersraden die tijdens de Russische revolutie bestonden een correcter beeld van de mening van de massa’s op ieder moment en welke partijen ze steunden. Het Parlement vertegenwoordigde ‘gisteren’ terwijl de Sovjets een beter beeld gaven van de mening van de arbeidersklasse ‘vandaag’. Dat is de reden waarom de Bolschewieken in die tijd het Parlement hebben ontbonden.

Het zal niet gemakkelijk zijn voor de reactionaire krachten in Venezuela om een overwinning te boeken. Ze moeten niet alleen de meerderheid halen in het referendum maar ze moeten ook meer dan 3,8 miljoen stemmen halen die Chavez in 2000 kreeg.

Massale steun

Chavez heeft nog steeds de steun van een grote meerderheid van de arbeidersklasse en armen. Hoewel de opiniepeilingen niet echt betrouwbaar zijn geven overheidspeilingen hem een steun van 51%. Deze cijfers staan tegenover de 35% volgens commerciële opiniepijlers die in de internationale media naar voor worden gebracht. Al de commerciële opiniebureaus zijn actief binnen de rechtse oppositie. De overheid heeft belangrijke hervormingen doorgevoerd voor de meest onderdrukte lagen van de bevolking.

Meer dan 1 miljoen mensen hebben leren lezen en schrijven. Miljoenen mensen hebben voor de eerste keer toegang gekregen tot dokters en medische zorg. De samenleving is echter gepolariseerd langs klasse-lijnen tussen links en rechts. De hervormingen die werden doorgevoerd zijn een bedreiging voor het kapitalisme.

Chavez, die met 60% van de stemmen werd verkozen, heeft belangrijke steun verloren, zeker bij de middenklasse. Dit komt vooral door de diepe economische crisis die het land dooreen heeft geschud. Dit komt gedeeltelijk door de gevolgen van de lock-out van de patroons en gedeeltelijk door de economische sabotage en kapitaalsvlucht die heeft plaatsgevonden.

Maar met twee derde van de bevolking die onder de armoedegrens leeft, massa werkloosheid en een stijgende inflatie heeft de middenklasse haar spaargeld zien slinken en haar levensstandaard zien dalen. Het falen van Chavez om te breken met het kapitalisme en een socialistisch geplande economie in te voeren gebaseerd op een echte arbeidersdemocratie heeft er voor gezegd dat zijn regime niet in staat was om de middenklasse een oplossing voor haar problemen aan te bieden en om hun talenten en vaardigheden te gebruiken om de economie her op te bouwen. Deze uitholling van de steun heeft de reactionaire krachten een sociale basis gegeven waarop ze kunnen rusten. Of deze sterk genoeg zijn Chavez in dit referendum te verslaan valt nog af te wachten. Het blijft echter een bedreiging dat uiteindelijk zal overwinnen als het kapitalisme blijft bestaan.

Op dit moment heeft Chavez een beetje ruimte gekregen om economisch te manoeuvreren door de hoge olieprijzen en het einde van de lock-out in de olieindustrie. De invoering van controles op het verkeer van kapitaal heeft een einde gemaakt aan de kapitaalvlucht dat de heersende klasse organiseerde. Deze factoren zullen hem de kans geven om verdere hervormingen door te voeren in de aanloop naar het referendum wat zijn steun kan doen toenemen. Maar, als het kapitalisme blijft bestaan dan zal de erosie van zijn steun doorgaan. De inflatie zal dit jaar volgens de cijfers van de overheid stijgen tot 26% en de werkloosheid bedraagt officieel 25%. Na een tijdje kan deze druk de steun van Chavez zowel in de arbeidersklasse als in de middenklasse ondermijnen.

Deze dreiging van reactionaire krachten, zeker in de vorm van het Amerikaanse imperialisme, kan enkel afgeweerd worden door de vorming van een arbeiders en boeren regering in Venezuela en een oproep aan de arbeidersklasse in Latijns Amerika en de VS om solidariteit en steun met als doel de revolutie te verspreiden en een socialistische federatie van de Amerikas op te richten.

De arbeidersklasse van heel het continent moet gewaarschuwd worden voor het gevaar dat nu bestaat en de strijd die nog zal komen. Chavez is recent, in woorden, opgeschoven naar links en heeft het kapitalisme veroordeeld en opgeroepen om het volk te bewapenen. De revolutie en de massabeweging kan niet aan- en uitgeschakeld worden als een schakelaar iedere keer dat de reactionaire krachten dreigen aan te vallen. Om een beweging te kunnen behouden en om definitief komaf te kunnen maken met de reactionaire krachten moet de revolutie beslissende stappen nemen om te breken met het kapitalisme en het perspectief naar voor schuiven van het bouwen van een democratisch socialistische samenleving in heel het continent. Daarin ligt de sleutel om de enthousiaste steun te verwerven van de bevolking in Latijns Amerika en de VS om het kapitalisme en imperialisme te verslaan.

Vertaling: Karel Mortier

Delen:
Printen:

Steun ons: plaats uw boodschap in onze mei-editie!

Voorpagina van De Linkse Socialist

Uw boodschap in onze mei-editie

Reacties zijn gesloten.