Tegen de Europese afspraken in zijn de resultaten voor de Europese verkiezingen in Nederland nu reeds bekend gemaakt. Of beter: de resultaten op basis van 99,9% van de stemmen zijn bekend gemaakt, de volledige resultaten volgen pas zondagavond na 22u zoals Europees afgesproken. Maar 99,9% is natuurlijk al vrij relevant om een beeld te vormen.
Wat het eerst opvalt is de enorme score van Paul Van Buitenen en zijn ‘Europa Transparant’ lijst. Deze lijst is politiek gezien niet meteen de meest duidelijke lijst, maar Van Buitenen wist een reputatie op te bouwen als zuivere ambtenaar bij de EU. Zijn openbaringen over fraude bij de Europese Commissie leidden tot het ontslag van de volledige Commissie in 1998. Het feit dat Van Buitenen vanuit het niets twee zetels binnenhaalde met 7,3% van de stemmen is vooral een aanwijzing van het wantrouwen dat er heerst in het politieke establishment.
In vergelijking met de Tweede Kamer verkiezingen van 2003 verliezen de drie grootste partijen (de sociaal-democratische PVDA, christen-democratische CDA en liberale VVD). De CDA gaat van 28,6% naar 24,4%, de PVDA van 27,3% naar 23,6% en de liberale VVD van 17,9% naar 13,2%. Dat zijn sterke verliezen die erop wijzen dat het vertrouwen in deze partijen niet bepaald groot is.
Positief is de lichte winst van de Socialistische Partij (SP), een partij met een radicaal-links verleden. De SP gaat van 6,3% in 2003 naar 7% bij de huidige verkiezingen. Hiermee krijgt de partij er een tweede Europese parlementair bij. Dat is een positieve stap vooruit, maar niet alle mogelijkheden zijn benut. Het feit dat een lijst als ‘Europa Transparant’ vanuit het niets juist boven de score van de SP uitkomt, geeft aan dat deze laatste partij het bestaande vacuüm absoluut niet volledig benut.
Ook opvallend bij deze verkiezingen is de zware nederlaag voor extreem-rechts. De overblijfselen van de Lijst Pim Fortuyn halen nog net 2,4%, onvoldoende voor een zetel. De vrienden van Filip Dewinter en het Vlaams Blok, de lijst Nieuw Rechts van Michiel Smit, halen 0,3%. In Rotterdam, de thuisbasis van Smit, haalt de partij 0,7%. Over Nieuw Rechts verscheen op een Nederlandse anti-fascistische site een interessant artikel dat achtergrond biedt over wie de voortrekkers zijn van deze beweging. Hier kun je dat artikel lezen (op de website van Kafka).
In het algemeen valt het beperkte enthousiasme voor de Europese verkiezingen op. Het establishment lijkt bijzonder tevreden met een opkomst van 39%. In vergelijking met de opkomst van 29% in 1999 is dat natuurlijk een forse stijging, maar in vergelijking met een opkomst van rond de 80% bij parlementsverkiezingen blijft het natuurlijk een wel erg magere opkomst. Die lage opkomst is geen toeval. Na de Paarse jaren van het zogenaamde Poldermodel, de ervaringen met het besparingsbeleid van de rechtse regering met deelname van LPF en de huidige regering van Balkenende, is het normaal dat een groot deel van de bevolking genoeg heeft van de traditionele politici en zich ofwel volledig afkeren van politiek ofwel op zoek gaan naar alternatieven. Als de linkerzijde daar onvoldoende op inspeelt, kunnen andere krachten snel terrein winnen (en opnieuw verliezen).
