De voorbije maanden waren er tal van stakingen en protestacties in Polen. Het meest spectaculaire was de strijd van de mijnwerkers in Silesië. Die protesteren tegen de plannen van de Sociaal-democratische regering om vier mijnen te sluiten en 14.000 mijnwerkers af te danken.
Paul Newberry, Polen
Sinds het begin van de jaren ’90 is de tewerkstelling in de mijnen verminderd van 450.000 tot 142.000 jobs. De mijnwerkers reageren op de recente plannen met wegblokkades in Silesië en de bezetting van de mijnen die dreigen gesloten te worden.
Op 12 september betoogden duizenden mijnwerkers in Warschau. Ze werden aangevallen door de oproerpolitie die het waterkannon inzette. De arbeiders reageerden met Molotov cocktails en de bestorming van het partijsecretariaat van de sociaal-democraten en van het ministerie van economie.
De steun voor de mijnwerkers in Silesië is groot, in die regio is er een werkloosheid van 36%. Er is nu het vooruitzicht dat de protesten van de mijnwerkers zullen gelinkt worden aan andere protestacties.
In plaats van de rooskleurige toekomst die Polen beloofd werd bij het referendum over de toetreding tot de EU enkele maanden geleden. Door de overcapaciteit in bepaalde delen van de Europese economie, is het neo-liberaal programma van de EU erop gericht om besparingen door te voeren in Polen. Daarbij komen o.a. de mijnbouw, staalindustrie en landbouw onder vuur te liggen.
De Europese kapitalisten willen alle grenzen voor de Poolse markt weg en tegelijk beperkingen opleggen voor de Poolse productie. De uitgaven van de regering worden beperkt en de sociale dienstverlening en gezondheidszorg wordt afgebroken.
Door de recessie in Europa worden tal van bedrijven bovendien bedreigd door faillissementen. De afgelopen maanden kregen tal van arbeiders geen loon.
Het is dan ook niet verwonderlijk dat er zowat overal in het land acties, stakingen en bedrijfsbezettingen zijn en "als paddestoelen na de regen" uit de grond schieten, zoals een Pools gezegde het stelt.
Eén voorbeeld is het bedrijf Tonsil waar 700 arbeiders geen loon hebben gekregen sinds mei. Veel arbeiders moeten leningen afbetalen en worden bedreigd door deurwaarders. Het bedrijf heeft 3 maanden gewacht op de beloofde steun van 12 miljoen zloties (3 miljoen euro) staatshulp van de regring.
In Ostrow Wielkopolski wordt een auto-fabriek bezet om te vermijden dat het volledig failliet gaat. Dit bedrijf werd enkele jaren geleden geprivatiseerd en de nieuwe eigenaars – die verdacht worden van banden met de maffia – worden ervan beschuldigd dat ze 3 miljoen euro van het bedrijf gestolen hebben. Toen de raad van bestuur enkele weken geleden samenkwam, werden de eigenaars bijna gelyncht door de arbeiders.
Eén van de grootste problemen voor de Poolse arbeidersbeweging is het falen van de vakbondsleiding om de acties te veralgemeniseren en aan elkaar te linken. Er was wel een belangrijke ontwikkeling met het opzetten van een nationaal protestcomité.
Dit comité probeerde arbeiders te verenigen in strijd. Voor het eerst sinds de herinvoering van het kapitalisme wordt de eis van hernationalisatie van de geprivatiseerde bedrijven naar voor gebracht. Die eis wijst op een belangrijke verandering in het bewustzijn van de arbeiders.
Bij het opzetten van het nationaal protestcomité was er een belangrijke strijd en de bezetting van het bedrijf Ozarow juist buiten Warschau. De eigenaar, een Poolse zakenman, had het bedrijf gekocht om het te kunnen ontmantelen. De bezetting duurde meer dan 300 dagen en werd gebroken door het inzetten van een privaat veiligheidsbedrijf.
Nu is er opnieuw een bezetting van het bedrijf als gevolg van het feit dat de eigenaar geen alternatieve tewerkstelling aanbiedt voor de ontslagen arbeiders.
Marxisten in Polen komen op voor het uitbouwen van solidariteitsbanden en het verbinden van de vele stakingen en protestacties die vandaag plaatsvinden in het land.
