De vakantie is zowat voorbij. Tegen het einde van september houden zowel NVA als CD&V congressen, waarbij men zeker van de eerste verwacht dat er ze haar steun voor de regering zal intrekken. Ondertussen regent het dagelijks economische onweerberichten. Hoewel Leterme stelde dat hij niet meer in deadlines gelooft, komen er de volgende weken en maanden een hele reeks momenten, waarop de regering zichzelf geblokkeerd kan zien. Overleeft de regering de hiervoor genoemde congressen?
Kan ze een budget opstellen die ook maar iemand tevreden zal stellen? Kan ze een communautair overleg starten, terwijl men nu nog over de grond blijft rollen over wie aan dat overleg kan deelnemen: de twee imaginaire deelstaten waarover de Vlaamse politici het hebben of alle belangrijke structuren in België, zijnde alle Gewesten (ook Brussel) en Gemeenschappen (ook de Duitstalige). Zal ze enige rol van betekenis kunnen spelen in de komende loononderhandelingen?
Het enige wat men met enige zekerheid kan zeggen, is dat alle traditionele partijen vandaag angst hebben van verkiezingen en dat de regering – in haar huidige vorm of een andere – al het mogelijke zal doen om rechtop te blijven. Voor de beroepspolitici in de regering komt bij verkiezingen immers hun eigen koopkracht in het gedrang. Bovendien sporen hun broodheren – het VBO op kop – hen aan het land niet in chaos te storten op het moment dat hun winsten onder druk komen van de economische crisis.
Het volgende budget zal waarschijnlijk – zoals het vorige – een hoge mate van wishfull thinking inhouden. De meer dan gerechtvaardigde eisen om iets te doen voor de laagste inkomens blijven meer dan recht na deze zomer van recordinflatie. De bazen krijsen als rotverwende kinderen om meer cadeaus en dan weten we nog niet wat de regering zal moeten uitgeven indien ook in België financiële instellingen zwaar onder druk komen te staan door de gevolgen van hun wilde winstjacht van het verleden. Met te verwachten overheidstekorten in heel wat Europese landen kunnen we van de EU echter een zekere gedoogpolitiek verwachten.
De loononderhandelingen beloven daarentegen een moeilijke kluif te worden. Zal men erin slagen een akkoord te sluiten (wat twee jaar geleden niet is gelukt gezien de ABVV-leiding geen meerderheid in haar rangen vond)? Of gaan we naar een situatie – zoals Cortebeeck als mogelijkheid opwerpt in een interview met Knack (20 augustus 2008) – waarin de sectoren volgende lente afzonderlijk moeten onderhanden? Hij merkt erover op dat zo’n scenario “in het voordeel van de sterkere, maar nadelig voor de zwakkere sectoren” is.
De regering zal uit alle macht proberen om de werkenden en de uitkeringsgerechtigden te laten opdraaien voor de crisis. In de regering (of in de parlementaire oppositie) zal niemand opperen dat de bedrijven in de laatste jaren enorme winsten hebben gemaakt en dat men die opbrengsten zou moeten inzetten om de arbeidersklasse te behoeden voor de toenemende levensduurte en de nieuwe toename van armoede. Het zal aan de werkenden zelf zijn om in het najaar dat signaal klaar en duidelijk uit te zenden.
Ondertussen zal ons constant een communautair rad voor de ogen worden gedraaid, waarbij geen enkele van de eisen van de verschillende partners ook maar iets zou oplossen aan de vele discriminaties die op het Belgisch grondgebied gebeuren. Met minstens de regionale en Europese verkiezingen in zicht zal het provocaties regenen.
Wat we daarbij niet uit het oog mogen verliezen, is dat men bij gebrek aan alternatief uiteindelijk toch wel tot een akkoord zal komen, hoewel waarschijnlijk pas na de verkiezingen van 2009. Dat akkoord zal vooral een strategie zijn om de crisis af te wentelen op de werkenden en uitkeringsgerechtigden. We moeten vechten voor een budget dat aan de noden van mensen die leven van uitkeringen en lonen beantwoordt. We moeten vechten voor een reële bruto-loonsverhoging bovenop de index. En we moeten ons klaarhouden voor zware aanvallen eens een nieuwe regering over een periode van vier jaar zonder verkiezingen beschikt na monsterverkiezingen in juni 2009.
