De Italiaanse Rifondazione Comunista (RC) wordt ter linkerzijde alom gerespecteerd. De partij ontstond meer dan 10 jaar geleden als afsplitsing van de oude communistische partij toen die zichzelf omvormde tot wat vandaag gekend staat als ‘Linkse democraten’. Met ongeveer 100.000 leden is de RC de belangrijkste nieuwe arbeiderspartij in Europa die ontstaan is na de val van het stalinisme. Met haar socialistische ideeën, rode vlaggen en haar steun voor de internationale arbeidersbeweging, kan de RC de steun winnen van belangrijke lagen van arbeiders en jongeren in Italië. Internationaal is het een referentiepunt voor veel socialisten.
De RC stond de afgelopen jaren vooraan in de antiglobaliseringsbeweging. Daarnaast speelde de partij een belangrijke rol de grote protestacties en stakingen die plaats vonden tegen het beleid van de regering Berlusconi zowel op sociaal-economisch vlak als wat betreft haar steun aan de oorlog in Irak.
Jammer genoeg lost de RC niet alle hooggespannen verwachtingen in. Dat leidt tot een vrij groot verloop van lidmaatschap in de partij. Op het laatste congres van de RC werd gesteld dat één derde van de leden na een jaar afhaken. Nochtans zou de RC in deze periode van intense strijd in Italië vrij snel erg groot kunnen worden. In haar analyses en slogans is er soms enige verwarring terug te vinden. En erger nog, in bepaalde lokale raden nemen vertegenwoordigers van de RC deel aan coalities met centrum-linkse krachten waarbij de besparingen die door de centrale regering geëist worden, gewoon doorgevoerd worden.
RC-kopstuk Fausto Bertinotti roept tegenwoordig op voor "een nieuw 94". Daarmee verwijst hij naar de belangrijke beweging tegen de aanval op de pensioenrechten. Deze beweging leidde tot de val van de eerste regering van Berlusconi. De actiebereidheid daartoe is ook vandaag aanwezig. De RC maakt echter een fout als ze een alliantie nastreven met de ‘Olijfboomcoalitie’ wiens lijst getrokken wordt door Romani Prodi. Door de socialistische elementen van haar programma wat naar de achtergrond te verdringen, zal de RC niet vooruitgaan.
Deze zwakheden kwamen bvb tot uiting in een artikel dat Bertinotti afgelopen zomer schreef in de Britse krant ‘The Guardian’. Daaruit blijkt dat een aantal fouten voortkomen uit een gebrekkig begrip van de periode na de val van het stalinisme in het Oostblok. Bertinotti stelde in het artikel o.a. dat er vandaag geen ruimte meer is voor hervormingen. Maar in plaats van de conclusie te trekken dat de strijd voor hervormingen bijgevolg de vraag doet stellen naar maatschappijverandering, lijkt hij vooral te bedoelen dat hervormingen op zich niet meer kunnen. Bertinotti wijst daarbij op de kapitalistische globalisering dat "een historisch gevecht" gewonnen zou hebben.
Bertinotti stelde ook dat de oorlog ondanks het massale protest ertegen, toch plaatsvond. Hij legt echter niet uit dat massaal protest op zich niet genoeg is om oorlogen te stoppen. Zolang de protesten niet leiden tot massale stakingen waarbij tevens een politiek verlengstuk voor de beweging aanwezig is, of uitgebouwd wordt, is het voor rechtse leiders gemakkelijker om het protest uit te zitten.
De kapitalisten zullen pas toegevingen doen als ze geraakt worden in hun directe klassebelangen. En zelfs dan zal alles eraan gedaan worden om zo snel mogelijk de toegevingen ongedaan te maken. De bescherming van de arbeidsrechten in Italië zijn het resultaat van belangrijke klassengevechten meer dan 30 jaar geleden. Berlusconi wil komaf maken met een aantal van die verworven rechten (o.a. het beruchte artikel 18 van de Arbeidswet dat bescherming biedt tegen ‘onrechtmatige’ ontslagen).
De RC moet dringend werken aan een duidelijke strategie waarmee overwinningen kunnen geboekt worden. Een campagne waarbij algemene stakingen van langere duur voorbereid worden en een vastberaden politieke oppositie kunnen de regering een nederlaag toebrengen. De RC moet ook meer nadruk leggen op de noodzaak van de nationalisatie van de banken en de grote bedrijven en de democratische planning van de productie.
