Hele establishment ligt onder vuur na Grenfell

Naarmate er meer details geweten zijn en de dodentol oploopt, wordt steeds duidelijker wat voor een vreselijke ramp dit is. Het vuur in de Grenfell Tower verspreidde zich met een enorme snelheid en ooggetuigen beschreven de hartverscheurende scenes van mensen die wanhopig probeerden te ontkomen.

Edito van weekblad ‘The Socialist’

Het is een vreselijke tragedie voor de directe gemeenschap. Kinderen kwamen om, drie generaties van één familie kwamen om. In plaats van uit elkaar gerukt te worden, kwam de gemeenschap bijeen in een opmerkelijk toonbeeld van menselijke solidariteit. Er was een grote onderlinge steun, er werden goederen en geld opgehaald, er werd noodopvang georganiseerd en er was een coördinatie van de hulp.

De heldhaftigheid, de moed, de zelfopoffering van de hulpdiensten en de lokale bewoners is ongelofelijk. Wie was niet geëmotioneerd door de beelden van de brandweerlieden die applaus kregen van de omwonenden?

Er was een heel brede steun voor de slachtoffers met een toevloed van geld, kledij, bedden, speelgoed, … In deze solidariteit zien we het ware gezicht van de mensheid.

Tegelijk is er een grote woede. Woede tegen het gemeentebestuur, tegen de huisvestingsmaatschappij, tegen de onderaannemers die de renovatie deden, tegen de regering en tegen het volledige systeem. Heel wat bewoners zijn er rotsvast van overtuigd dat de uiteindelijke dodentol een pak hoger zal liggen dan de cijfers die nu officieel erkend worden. Ze denken dat er feiten achtergehouden worden.

Niet alleen de Socialist Party en andere activisten zeggen het, ook veel lokale inwoners doen dit: het gaat over rijk en arm, een arrogant neerkijken op het leven van gewone werkenden. Het gaat om een diverse gemeenschap, veel zwarten en Aziaten, die in een arme arbeidersbuurt wonen op een kleine afstand van de superrijken.

Jarenlang werden ze genegeerd door het gemeentebestuur. Een aantal bewoners die campagne voerde voor de brandveiligheid in de appartementstoren, is omgekomen in de brand. Twee vrouwen die door de gemeente met juridische acties bedreigd werden, zijn vermist en wellicht overleden. Ze botsten op obstakels in de campagne voor veiligheid, onder meer door de besparingen op juridische steun waardoor ze zich geen advocaten meer konden permitteren.

Gemeentebestuur faalt

Er is een grote woede tegen de arrogantie van het gemeentebestuur en het falen om ernstig te reageren op de crisis. Twee dagen na de ramp was de gemeente amper aanwezig, alles werd georganiseerd door lokale bewoners.

Er werd meer dan 5 miljoen pond opgehaald, wat heel veel is. Maar het gemeentebestuur van Kensington en Chelsea heeft een veel grotere reserve. De gemeente heeft volgens de eigen cijfers een reserve van 300 miljoen pond. Er was een jaarlijks surplus op huisvesting van 15 miljoen pond: 54 miljoen pond inkomsten van huur en diensten tegenover 40 miljoen pond uitgaven aan huisvesting. En toch werd 5.000 pond bespaard op de bekleding en 200.000 pond op brandblusinstallaties.

Dit gebeurt door een gemeentebestuur waarvan de ondervoorzitter deel uitmaakt van het kabinet van huisvesting. Die ondervoorzitter, Rock Feilding-Mellen, komt van een familiedomein in Gloucestershire met 2.000 hectare grond en een 100 meter hoog spuitende fontein, de hoogste ter wereld.

De noodhuisvesting is een schandaal met overlevenden die vaak heel ver weg in hotels worden ondergebracht. Tijdens Wereldoorlog Twee werden gezinnen die hun huis verloren binnen de 24 uur elders ondergebracht. Nu blijkt dat overlevenden die niet langs de andere kant van het land willen gehuisvest worden, als vrijwillig daklozen zouden beschouwd worden.

Op deze manier zal de lokale woede enkel toenemen. Het gemeentebestuur en de regering zouden het huisvestingsbeleid beter veranderen zodat geen enkele sociale huurder zijn recht verliest indien onaangepaste huisvesting wordt geweigerd.

Ware gezicht van de Tories

Het ware gezicht van de Tories als vertegenwoordigers van de op winst gerichte kapitalistische klasse werd wel heel duidelijk. Het gebrek aan empathie van Theresa May is daar slechts één element van. Er was ook een video van Boris Johnson die in het gemeentehuis spottend reageerde op klachten over de besparingen bij de brandweer. Deze video ging viraal.

Er was ook een artikel en toespraak door David Cameron die enkele jaren geleden verklaarde dat hij een einde wilde maken aan de “veiligheidscultuur”: “Ik wil dat 2012 niet alleen herinnerd wordt om de Olympische Spelen of het Diamond Jubille, maar ook omdat we veel nutteloos tijdverlies uit de Britse economie halen.” De aanbevelingen na een brand in een appartementsblok in Southwark in 2009 bleven gewoon liggen. De conservatieve minister van huisvesting Gavin Barwell deed er niets mee.

Kan het nog duidelijker zijn dat besparingen dodelijk zijn? Het zijn niet alleen de zeven laatste jaren van conservatieve besparingen, maar ook de decennia van besparingen, deregulering, afbouw van planning, gebrek aan democratische verantwoording. Er wordt bespaard en gezocht naar goedkopere opties om meer te ‘sparen’ of meer winsten te boeken. Volgens de krant The Times waren de managers van Grenfell goed voor 650.000 pond per jaar.

Van Margaret Thatcher over Tony Blair tot David Cameron, was er sprake van rampzalig neoliberalisme.

Sociale huisvesting

De ontwikkeling van sociale huisvesting door de gemeenten was een belangrijke stap vooruit voor de werkenden. Maar we hebben enkel waar we voor gestreden hebben.

Zoals we eerder opmerkten, kwam de overheidssubsidie voor sociale huisvesting er als antwoord op de massale huurstakingen en de Russische Revolutie. Een toenmalige parlementaire verantwoordelijke stelde: “Het geld dat we aan huisvesting uitgeven, is een verzekering tegen bolsjewisme en revolutie.” De Labour-regering van 1945 creëerde de sociale zekerheid, waaronder grootschalige sociale woningbouw.

De rijken hebben echter nooit een sociale verantwoordelijkheid opgenomen voor huisvesting. De afgelopen 35 jaar hebben de politieke vertegenwoordigers van de rijken er alles aan gedaan om de sociale huisvesting af te bouwen. Onder Thatcher werden gemeentebesturen verplicht om huizen goedkoop te verkopen aan huurders. Een miljoen huizen werden op tien jaar tijd verkocht. Tegelijk was er een beperking van de uitgaven waardoor er amper nieuwe sociale huisvesting bijkwam. Eind jaren 1980 werd het mogelijk om sociale huisvesting van de gemeenten over te dragen aan huisvestingsmaatschappijen. Dit proces werd versneld onder Blair.

New Labour bracht de winstlogica in de sociale huisvesting met het Private Finance Initiative (PFI) waarmee de democratische controle op sociale huisvesting verdween om plaats te maken voor de private sector. In 2000 voorspelde vicepremier John Prescott (Labour) het “einde van sociale huisvesting.” Jeremy Corbyn was een van de weinige parlementsleden die zich tegen deze maatregelen verzette.

Het leidt tot een gebrek aan democratische controle door huurders of gemeenteraadsleden. Er zitten soms wel huurders in de raden van bestuur, maar zonder enige macht. Activisten denken dat er een gecoördineerde poging is om Huurdersverenigingen in Londen niet langer te erkennen.

De Tories willen de sociale huisvesting in het algemeen afbouwen met nog minder controle op de veiligheidsmaatregelen en de planning. Het leidt tot situaties als 100 jaar geleden toen mensen opeengepakt zaten in gevaarlijke omstandigheden. Het leven van gewone werkenden wordt opgeofferd aan de winst.

Conservatieven besparen

In dezelfde week als de brand in Grenfell raakte bekend dat het ziekenhuis Charing Cross, waar nu overlevenden behandeld worden, een zware besparingsoperatie zal ondergaan waardoor het beperkt zou worden tot 13% van de huidige omvang.

Zoals bij de recente terreuraanslagen vestigt ook deze brand de aandacht op de besparingen bij de brandweer waar 550 jobs verloren gingen in Londen. Tien kazernes werden gesloten en elders ging het aantal effectieven achteruit. De Londense burgemeester Sadiq Khan zou alle besparingen op de Londense brandweer meteen moeten herroepen.

Deze gebeurtenissen hebben een diepgaand effect op het bewustzijn – rond huisvesting, maar ook rond hoe de samenleving georganiseerd is. De woede komt tot uiting in termen als ‘de rijken’ en de ‘arbeidersklasse.’ Het is niet verwonderlijk dat Jeremy Corbyn zo populair is in die buurt – niet alleen omwille van zijn menselijke reactie, maar ook omdat hij staat voor een mogelijke breuk met het besparingsbeleid.

Theresa May en de Tories zaten al in een crisis. Deze brand en de woede van de lokale bevolking kan deze crisis verdiepen en tot uitbarsten brengen.

De Socialist Party staat voor solidariteit met de inwoners van Grenfell. Leden van de partij brachten ook ideeën naar voor over wat er kan gebeuren. Het organiseren van huurders en acties van de vakbonden kunnen sneller gerechtigheid brengen voor de overlevenden en de slachtoffers, maar moeten ook leiden tot meer veiligheid voor al wie in woontorens leeft.

De oproep om op 1 juli met een miljoen mensen te betogen, de oproep aan de vakbonden om een massabetoging en stakingsacties te coördineren, kan beslissend zijn in het opvoeren van de druk op de Tories om tot nieuwe verkiezingen te komen.

Wij steunen de plannen van Corbyn op vlak van huisvesting, maar deze kunnen veel verder gaan. Een socialistisch programma rond huisvesting omvat massale investeringen in sociale huisvesting, waaronder een grondige renovatie van veel bestaande huisvesting, controle op de huurprijzen die niet beperkt wordt tot stijgingen ervan maar ook de bestaande prijzen controleert, democratische nationalisatie van de banken en grote bouwbedrijven zodat veilige en betaalbare huisvesting mogelijk wordt.

Delen:
Printen:

Steun ons: plaats uw boodschap in onze mei-editie!

Voorpagina van De Linkse Socialist

Uw boodschap in onze mei-editie