Vorige donderdag kondigde Trump aan dat hij de VS uit het Klimaatakkoord van Parijs wil terugtrekken. Niemand was echt verbaasd. Maar er was nog wat hoop dat de druk van grote bedrijven – met een oproep van topfiguren van bedrijven als Apple, Google, JP Morgan, GE en Microsoft – en de vragen van de paus en de wereldleiders op de G7-top enige impact zouden hebben.
Door Jess Spear
De gevolgen voor de VS zijn moeilijk te voorspellen op dit ogenblik. Maar het volstaat om erop te wijzen dat de VS wereldwijd de tweede grootste verantwoordelijke is voor de uitstoot van broeikasgassen, dat de VS meer fossiele brandstoffen produceert dan gelijk welk ander land en dat het Amerikaanse leger de belangrijkste consument van fossiele brandstoffen is. Zonder de VS als partij in het klimaatakkoord, wordt het heel moeilijk om een ernstige impact te hebben en de dreiging van klimaatverandering te beperken. Dit wordt al decennialang erkend door wereldleiders en de VS domineerden de afgelopen klimaatconferenties. Maar de wereldleiders weigeren de onderhandelingen te heropenen en beweren dat ze de klimaatverandering willen aanpakken waarbij “niets ons kan stoppen.”
Een aantal staten en steden in de VS protesteren. California, Washington en New York zijn goed voor 25% van het BBP en 20% van de bevolking. Zij verklaarden dat ze het Klimaatakkoord wel zullen nakomen. Ze vormden samen met zeven andere staten de US Climate Alliance. De doelstellingen van die alliantie werden onderschreven door 105 burgemeesters van steden (waaronder 12 van de 15 grootste steden in het land).
Amerika alleen
De toespraak waarmee Trump deze stap uitlegde, ging gebulkt van het economisch nationalisme. Dit was duidelijk geïnspireerd door de alt-right reactionair Steve Bannon.
Terugtrekken uit het akkoord van Parijs wordt gesteund door een deel van de industriële kapitalisten, onder meer in de energiesector. Maar zelfs in die kringen van de heersende klasse is niet iedereen opgezet met de beslissing. De bezorgdheid heeft niet zozeer te maken met het milieu op zich, maar met de verminderde ‘leidinggevende’ rol van het VS-kapitalisme op het wereldtoneel. De Chinese kapitalisten en heersers zijn bereid om die rol over te nemen nu de verdeeldheid tussen de VS en de EU scherper wordt.
De meerderheid van de Amerikaanse heersende klasse wil niet dat rivalen de groeiende industrie van hernieuwbare energie domineren. Trump beweerde dat het akkoord van Parijs de komende 20 jaar tot het verlies van 6,7 miljoen jobs zou leiden. Hij houdt echter geen rekening met de economische ramp die veroorzaakt wordt door de klimaatverandering. De uitspraak van Trump was slechts één van de vele van de pot gerukte verklaringen.
De belangrijkste reden voor Trump ligt elders. Zijn regering wordt gekenmerkt door crisis en hij weet dat hij zijn basis moet onderhouden rond de kwestie van “jobs terugbrengen.” Een geïsoleerde positie van de VS zal echter tot meer jobverliezen leiden. De bewering dat dit beleid jobs zal terugbrengen in de steenkoolindustrie is – zoals we eerder uitlegden (zie: Stop de oorlog tegen het klimaat) – een leugen. We denken dat er een massale publieke investering nodig is in de infrastructuur op basis van hernieuwbare energie om zo miljoenen degelijke jobs te creëren waarbij beroep gedaan wordt op de kennis van de werkenden uit de vervuilende sectoren .
Wat verdedigen?
Wie begrijpt wat er op het spel staat en wat er nodig is om onze toekomst te beschermen, weet dat het akkoord van Parijs veel te beperkt is. Zoals we destijds opmerkten: “Het bereikte akkoord erkent de noodzaak om onder 2 graden Celsius te blijven, met een doelstelling om de opwarming onder 1,5 graden te houden. Maar de vrijwillige doelstellingen voor de beperking van de uitstoot zijn niet bindend en starten pas vanaf 2020. Als alle doelstellingen behaald worden – wat nooit eerder gebeurde – zal de wereldwijde temperatuur nog steeds met 3,5 graden Celsius toenemen, twee graden meer dan wat volgens wetenschappers veilig is.”
Ondanks de beperkingen kwamen leiders van 200 landen voor het eerst in de geschiedenis overeen om de uitstoot van broeikasgassen te beperken en om fossiele brandstof te vervangen door hernieuwbare energie met financiële steun hiervoor aan minder ontwikkelde landen. De erkenning dat we onder 2 graden Celsius moeten blijven is een bevestiging van het feit dat 80% van de reserves aan fossiele brandstoffen niet kan geëxploiteerd worden.
Het akkoord volstaat niet, maar het engagement in woorden had er nooit gekomen zonder massale druk van onderuit. Denk maar aan de 400.000 betogers in New York tijdens de grootste milieubetoging ooit in de VS of de honderdduizenden die wereldwijd op straat kwamen en de duizenden die aan acties van massale burgerlijke ongehoorzaamheid deelnamen. Deze druk dwong regeringen tot wat ze niet wilden doen: erkennen dat er iets moet gebeuren.
Kapitalisme versus onze toekomst
Woorden volstaan niet, er zijn daden nodig. De vrijwillige doelstellingen die in Parijs werden overeengekomen, zullen wellicht niet behaald worden. Een aantal EU-landen zal de doelstellingen voor hernieuwbare energieproductie niet halen. Nog voor Trump president werd, zag het er naar uit dat de VS het doel voor 2025 niet zou halen. Het gevoerde beleid gaat immers niet ver genoeg.
De auteurs van het Klimaatakkoord anticipeerden hierop door een vijfjaarlijkse evaluatie in te voeren in de hoop dat de landen meer ambitieuze doelstellingen zouden aannemen. Dat is erg onwaarschijnlijk gezien de al erg beperkte doelstellingen die bovendien niet gehaald worden. Het ontbreekt bovendien aan de nodige politieke bereidheid om de grote oliebedrijven en de financiers van de fossiele brandstoffensector aan te pakken.
We staan momenteel op drie jaar van het punt waarop volgens wetenschappers de uitstoot zal pieken. Na 2020 moet de uitstoot drastisch verminderen om te vermijden dat de temperatuur met meer dan 2 graden Celsius zou toenemen. Er is geen ruimte meer voor uitstel. Elke partij of politicus die dit beweert, is ofwel totaal onwetend ofwel wordt gelogen.
De kapitalisten en hun dienaars in de regering hebben meer dan 25 jaar gehad om iets te doen. Deze tijd ging verloren aan het ontkennen van wat de wetenschap vaststelde. Er werden miljarden uitgegeven aan campagnes om de bevolking te verwarren. Dit alles is niet verwonderlijk: er stonden miljardenwinsten op het spel.
Nu loopt de opwarming uit de hand en is het klimaatstelsel steeds instabieler. Tegelijk zijn er massabewegingen tegen besparingen, ongelijkheid, oorlog en onderdrukking. De milieubeweging moet zich verenigen met de antikapitalistische en socialistische bewegingen om te strijden tegen het hele systeem.
Er is nood aan een nieuwe politieke partij die de belangen van de werkenden en armen verdedigt en opkomt voor een duurzame toekomst. We moeten de woede tegen de aanval van Trump op het klimaat koppelen aan het verzet tegen de aanvallen van de Republikeinen op de werkenden in het algemeen, in het bijzonder met de Trumpcare. Een zomer van verzet met massale actiedagen in heel het land is nodig om duidelijk te maken dat Trump en zijn regime weg moeten.
Wij eisen:
- Onze toekomst is belangrijker dan private winsten – geen terugtrekking uit het Klimaatakkoord, de opwarming onder de 1,5 graden houden door de doelstellingen op te voeren.
- Massale publieke investeringen in openbaar vervoer en hernieuwbare energie.
- Breng de grote banken, grote energiebedrijven en grote landbouwbedrijven onder publiek bezit en onder democratische controle.
- Een ‘rechtvaardige overgang’ voor alle werkenden in vervuilende sectoren met een garantie van waar nodig een nieuwe opleiding en het behoud van degelijk betaalde jobs.
- Een democratisch socialistische planning van de economie op basis van de belangen van de overgrote meerderheid van de bevolking en het milieu. Voor een socialistische VS en een socialistische wereld!
