Maar Macron biedt geen alternatief
De peilingen voorspelden het al maandenlang, maar de realiteit van extreemrechts in de tweede ronde van de Franse presidentsverkiezingen is er niet minder schokkend door. Miljoenen mensen waren kwaad toen ze zagen dat Le Pen het naast Emmanuel Macron haalde voor de tweede ronde.
Door Nicolas Croes
Het probleem zit bij de speculanten, niet bij de migranten!
Sinds Marine Le Pen aan het hoofd van het Front National staat, deed ze er alles aan om het politieke project van deze partij als meer ‘aanvaardbaar’ voor te stellen. Maar de aard van het Front National is niet veranderd. Alle kunstgrepen vormden slechts een dun laagje vernis over hetzelfde racisme, hetzelfde misprijzen en dezelfde bewondering voor harde regimes en dictaturen. Een nieuw FN? Maak dat de kat wijs! Onder het maatpak van Jean-François Jalkh, die de voorzittersfunctie van Le Pen na de eerste ronde overnam, zit een duister figuur die nooit aarzelde om het bestaan van de gaskamers in twijfel te stellen en die aanwezig was op de herdenking van de 40ste verjaardag van de dood van maarschalk Pétain, de met de nazi’s collaborerende dictator tijdens Wereldoorlog Twee.
Het Front National blijft een instrument van haat. De activiteiten en het programma van de partij vormen een gevaar voor al wie vandaag reeds getroffen wordt door de crisis en de besparingen. Het FN een volkspartij? In Le Pontet, een gemeente in de Vaucluse (regio Provence-Alpes-Côte d’Azur) waar het FN aan de macht is, werden de gratis schoolmaaltijden voor kinderen uit de armste gezinnen afgeschaft. Het werd voorgesteld als een kwestie van “verantwoordelijk bestuur”… terwijl de FN-burgemeester tegelijk zichzelf een loonsverhoging van 44% liet toekennen.
Als Marine Le Pen het heeft over de problemen van de gezondheidszorg en de sociale zekerheid, komt ze inzake antwoorden niet verder dan een offensief tegen het “misbruik van ziekteverlof” en het knippen in de zorg aan vreemdelingen. Geen woord over de fiscale cadeaus aan de grote bedrijven die hiermee een gat in de sociale zekerheid graven of over de inhaligheid van de private bedrijven in de gezondheidszorg. Het doel van Le Pen en het FN is om de woede te richten tegen de werkenden en de vreemdelingen.
Marine Le Pen beweert dat ze opkomt voor jobs, maar ze denkt vooral aan het beperken van de syndicale rechten (met onder meer een beperking van de rechten van vakbondsdelegaties) en het aanbieden van bijkomende rijkelijke cadeaus aan de werkgevers. Als ze zich tot de werkgevers richt, in dat geval roept ze er de media niet bij, aarzelt ze niet om te verklaren dat haar politieke project erop gericht is om “hen voorrang te geven in alle beleidsdomeinen.” Kan het nog duidelijker? Haar verdediging van de “nationale voorkeur” inzake werkgelegenheid dient enkel om werkenden tegen elkaar op te zetten en om haar werkgeversgezind project beter te kunnen opleggen.
De volledige politieke praktijk van het Front National – van de gemeenteraden tot de stemmingen in het Europees Parlement – toont aan dat deze partij niet alleen een gevaar vormt voor mensen met een migratie-achtergrond, maar ook voor vrouwen (onder meer op vlak van het recht op abortus), werkenden, LGBTQI-mensen, sociale huurders, vakbondsmilitanten, mensenrechtenactivisten, …
Een overwinning van Marine Le Pen in de tweede ronde zou rampzalig zijn en de gevolgen ervan zouden niet tot Frankrijk beperkt zijn. Recent zagen we hoe de overwinning van Donald Trump vertrouwen gaf aan alle Geert Wilders en Theo Franckens van deze wereld. Dit zou nog versterkt worden door een overwinning van Le Pen en het zou ook de ruimte vergroten voor racistisch, seksistisch en homofoob geweld.
Emmanuel Macron, het “minste kwaad” en de oorzaak van het ergere kwaad
Velen maken de vergelijking tussen deze presidentsverkiezingen en die in de VS waar Trump het haalde. Emmanuel Macron lijkt inderdaad uit hetzelfde hout gesneden te zijn als Hillary Clinton, die van de slechte concurrent van een kandidaat die inspeelt op de breed gedragen woede tegen het establishment. Macron wordt regelmatig voorgesteld als een politieke draaikont, maar bij beschikt wel degelijk over een politiek project: ervoor zorgen dat alle wensen van de werkgevers worden ingelost.
Macron wil het aantal jobs in de openbare diensten met 170.000 afbouwen. Hij wil de vennootschapsbelasting onder zijn mandaat verlagen van 33% naar 25%. De voormalige Minister van Economie onder Hollande verklaarde ook dat de vermogensbelasting niet langer zou gelden voor aandeelhouders omdat zij “de bedrijven financieren.” De controle op de werklozen daarentegen zou strenger worden. Onder de personaliteiten die Macron steunen, vinden we niet toevallig weinig sociale figuren als Alain Madelein en Manuel Valls. Zelfs Laurence Parisot, de vroegere voorzitster van de belangrijkste werkgeversfederatie MEDEF, bood al gauw haar diensten aan, wellicht wat te snel vanuit het oogpunt van Macron.
In de eerste ronde moest Le Pen het nog opnemen tegen kandidaten zoals Jean-Luc Mélenchon, die stelselmatig op sociale thema’s terugkwam waarover Le Pen zich liever op de vlakte hield. Na de eerste ronde heeft ze vrij spel om zich voor te doen als een anti-establishmentkandidaat. Zo verklaarde ze aan de arbeiders van het met sluiten bedreigde Whirlpool in Amiens zonder schaamte: “Ik ben hier op mijn plaats, midden de werkenden die zich verzetten tegen die wilde mondialisering.” Het Front National misbruikt het drama bij Whirlpool om de mythe van een “volkse kandidaat” te promoten tegenover de kandidaat van de elite die geen voeling heeft met de realiteit. Een leugen die een element van waarheid (de wereldvreemdheid van de elite) in zich draagt, komt natuurlijk sterker over.
Veel kiezers zullen voor Macron stemmen in de hoop dat ze hiermee een overwinning van het FN kunnen vermijden. Dit is begrijpelijk. Maar met zijn neoliberale en asociale programma, staat Macron garant voor een verdere groei van extreemrechts. We moeten ook op langere termijn denken: hoe kunnen we vermijden dat de steun voor Le Pen na deze verkiezingen nog verder kan toenemen? Links moet vermijden om in de val te trappen waarbij het verantwoordelijkheid opneemt voor een asociaal beleid waarvoor het later zwaar op de korrel zal genomen worden.
‘France Insoumise’
Tot een jaar geleden was het Front National de enige partij die op het breed gedragen ongenoegen inspeelde. Alles leek in het voordeel van de partij te spelen. Sindsdien ontwikkelde de campagne van ‘France Insoumise’ van Jean-Luc Mélenchon. Zonder die campagne had de score van Le Pen ongetwijfeld nog een pak boven de behaalde 21% gelegen. De peilingen een jaar geleden wijzen in die richting. ‘France Insoumise’ bood een nieuwe hoop en haalde een indrukwekkende score onder werkenden, werklozen en jongeren waar Mélenchon met 30% alle andere kandidaten achter zich liet. In Marseille, een stad waar het FN de afgelopen jaren hoge scores haalde, was het Mélenchon die de meeste stemmen haalde.
Die enorme potentiële kracht van de werkenden en jongeren van diverse afkomst, mag niet verzwakt worden door het debat over een stemoproep voor de tweede ronde. Met zijn oproep om de 450.000 (!) leden van ‘France Insoumise’ te raadplegen, benadrukte Mélenchon het proces van eenheid waarbij tegelijk op twee cruciale elementen werd gewezen: de doorbraak van ‘France Insoumise’ die bevestigd moet worden in de parlementsverkiezingen en de nood aan sociaal verzet tegen de gevolgen van de tweede ronde. Laat het duidelijk zijn: dat is waartegen de gevestigde politici en media zich richten als ze naar ‘France Insoumise’ uithalen. De hypocriete leiders van het rechtse Les Républicains, de PS en zelfs president Hollande hebben op het einde van de campagne voor de eerste ronde meer gewaarschuwd voor het ‘gevaar’ van Mélenchon dan voor het FN.
Links heeft geen lessen te krijgen van politici die nooit aarzelden om de kaart van het racisme te spelen, zelfs in de rangen van de PS. Waar waren ze toen Mélenchon de strijd tegen extreemrechts voerde, onder meer in Hénin-Beaumont in 2012 op een terrein waarvan iedereen dacht dat Marine Le Pen het onvermijdelijk had ingenomen? Het is het beleid van Sarkozy, Valls, Hollande en co die bijdragen aan de groei van het FN. Met dit beleid verbonden worden om extreemrechts te stoppen, levert niet het gewenste resultaat op en versterkt het gevoel van een samenzwering van de elite tegen “het volk.” Het maakt dat zelfs mensen met een migratie-achtergrond vandaag verleid worden door Le Pen. Als we toelaten dat Le Pen kan doen alsof zij helemaal alleen tegen het establishment staat, geven we haar een gedroomd cadeau: het imago van de enige oppositie tegen ‘het systeem.’
En nu?
Wij hebben ons zowel in Frankrijk als elders steeds verzet tegen extreemrechts. We zullen dit blijven doen en roepen op om ons te organiseren, bijeen te komen, te discussiëren en samen te betogen om te bouwen aan een sociale krachtsverhouding. Sommige kiezers zullen niet of blanco stemmen, tegen Le Pen maar ook tegen de valse keuze die opgedrongen worden. Wij delen deze benadering.
De enige manier waarop we het FN echt kunnen bestrijden, is door er een programma en een benadering tegenover te plaatsen die antwoorden bieden op de puinhopen van het neoliberale besparingsbeleid. Dat is wat het succes van ‘France Insoumise’ verklaart, een succes met bijna 20% van de stemmen en 7 miljoen kiezers. ‘France Insoumise’ is nu een van de vier grote politieke blokken. Het moet hiernaar handelen en de dynamiek van de campagne consolideren.
Deze verkiezingen tonen nogmaals aan dat de traditionele politieke instrumenten van de heersende klasse een enorme crisis doormaken. De twee partijen die het politieke leven in Frankrijk de afgelopen 40 jaar domineerden, raakten niet in de tweede ronde. De PS stortte zelfs in tot amper 6%. Er is een diepgaande politieke herschikking bezig in Frankrijk. ‘France Insoumise’ moet daar een rol in spelen door zich te structureren als een massale partij van werkenden en jongeren en als een strijdbare linkerzijde waarin al wie tegen het kapitalisme en de gevolgen ervan wil ingaan een plaats vindt.
