De vreselijke omstandigheden waarin mensen-zonder-papieren leven en werken werden opnieuw duidelijk met de getuigenis van Mohamed. Via diverse onderaannemers werkte hij op de bouwwerf van metrostation Kunst-Wet. Hij werd hiervoor minder dan het minimumloon betaald en genoot geen enkele bescherming op het werk. Zijn getuigenis werd door Franstalige media opgepikt. We spraken over de strijd van de mensen-zonder-papieren met Rabia, lid van LSP en van de Coördinatie van mensen-zonder-papieren.
Rabia, wat is jouw achtergrond? Waar komt je politiek engagement vandaan?
“Ik kwam vijf jaar geleden in Europa aan en twee jaar geleden hier in Brussel na een doortocht via Denemarken, Italië en Zwitserland. Alles was daarbij steeds erg moeilijk. Ik was eerst bijzonder opstandig, maar in Brussel kon ik me actief inzetten voor de beweging van mensen-zonder-papieren. Hierdoor was ik niet langer enkel op mijn persoonlijke situatie gefocust. Ik begon vragen te stellen zoals waarom ik geen papieren krijg en zo begreep ik uiteindelijk dat het een politieke kwestie is. En dus werd ik politiek actief.
“Het maakt dat ik op een andere manier naar de zaken kijk. Veel mensen-zonder-papieren leven al lange tijd in Europa. Ze doen dit vaak in onmenselijke en moeilijke situaties, zonder hierover te klagen. Ik begreep niet waarom ze hun situatie aanvaardden zonder op te komen voor hun rechten. Ik raakte meer betrokken bij activiteiten en probeerde zoveel mogelijk te mobiliseren zodat mensen-zonder-papieren samen naar buiten zouden komen. Vandaar ook mijn betrokkenheid bij de Coördinatie van mensen-zonder-papieren in België.”
Je bent ook actief bij de vakbond. Hoe is dat gekomen?
“Op een dag kwam ik in metrostation Kunst-Wet en zag ik op een grote foto van de werken in dat metrostation een makker die ik goed ken. Ik sprak met hem en we besloten om de uitbuiting van mensen-zonder-papieren op de werkvloer aan te klagen. We namen contact op met het comité van werknemers-zonder-papieren van het ACV in Brussel.
“Het is onaanvaardbaar dat mensen-zonder-papieren extreem worden uitgebuit op publieke werven. Dit gebeurt dus met gemeenschapsmiddelen, zoals bij de MIVB. Veel mensen-zonder-papieren zijn actief in sectoren als de horeca, de bouw, logistiek, schoonmaak, … We beseffen heel goed waarvoor mensen-zonder-papieren gebruikt worden: om de arbeidsvoorwaarden en lonen van alle werkenden naar beneden te halen. Werkenden worden tegen elkaar uitgespeeld in een neerwaartse spiraal inzake lonen en bescherming. Mensen-zonder-papieren hebben niet gekozen voor hun situatie, deze is het gevolg van politieke beslissingen in dit rot systeem.
“De vakbond is een belangrijk instrument om uitbuiting aan te klagen, maar ook en vooral om strijd tegen dit besparingsbeleid en tegen de sociale dumping zoveel mogelijk te verenigen. Het huidige beleid is gericht op het verdelen van werkenden. Er is nood aan eenheid van werkenden met of zonder papieren voor de regularisatie van mensen-zonder-papieren en voor goede arbeidsvoorwaarden voor iedereen. Dat zou meteen ook een antwoord bieden op racisme.”
Wat denk je van de vakbondseis van een werkvergunning voor mensen-zonder-papieren?
“De werkvergunning is een eis waarmee we de beweging van mensen-zonder-papieren willen versterken en een politiek perspectief van strijd willen aanbieden waarbij de kwestie van werk centraal wordt gesteld. Daarnaast biedt het ook mogelijkheden om solidariteit onder alle werkenden te versterken.
“De eis van een werkvergunning is belangrijk voor de vakbonden om het enthousiasme binnen de beweging van mensen-zonder-papieren te herstellen en een grotere solidariteit op te bouwen voor de verdediging van de rechten van alle werkenden. Het zou erg goed zijn indien de vakbonden vergaderingen zouden opzetten met syndicale delegaties in de sectoren waar het meeste mensen-zonder-papieren werken om een gezamenlijke strategie uit te werken.
“De traditionele partijen blijven blind voor deze situatie. Rechtse partijen gebruiken de bestaande problemen om racisme te versterken en de werkenden te verdelen. De werkgevers kunnen ondertussen hun zakken vullen. De arbeidersbeweging moet zich mobiliseren tegen populistisch rechts. We zullen deelnemen aan het protest van 24 april, de dag na de eerste ronde van de Franse presidentsverkiezingen, op het Muntplein in Brussel. Eind mei protesteren we mee tegen het bezoek van Trump.”
Waarom sloot je aan bij LSP?
“Ik kwam leden van LSP tegen op een betoging van mensen-zonder-papieren. Ik vroeg hen waarvoor ze stonden en wat LSP doet. De partijnaam zei natuurlijk al voldoende. De strijd voor mijn papieren is onlosmakelijk verbonden met een meer algemene strijd tegen het kapitalistische systeem dat ons allemaal tot hetzelfde schuitje veroordeelt.
“Op de afdelingsvergaderingen heb ik al heel veel bijgeleerd over strijdmethoden en de verschillende terreinen waarop LSP actief is. Ik kom op voor een socialistische samenleving zonder klassen waarin alle werkenden democratisch kunnen beslissen over hoe de samenleving functioneert. Zo kunnen de de behoeften van iedereen centraal staan in plaats van de winsten van enkelen. Rechtvaardigheid, vrijheid en gelijkheid voor iedereen: dat is waarvoor ik opkom.”
