Steeds meer jonge meisjes en werkenden willen actief deelnemen aan de nieuwe golf van strijd tegen seksisme. Een feminisme van de 99% met inbegrip van vrouwen, mannen, de LGBTQI gemeenschap, transgenders, maar niet de miljardairs en hun politici. We zagen de kracht van die beweging tijdens de massabewegingen tegen Trump en tijdens de mobilisaties naar aanleiding van de internationale vrouwendag.
Door Marisa, coördinatrice van de campagne ROSA in Brussel
Deze nieuwe feministische golf verdedigt het recht van vrouwen om te kiezen hoe ze zich laten zien, hoe ze zich kleden zonder beledigd of lastiggevallen te worden en zonder verkracht te worden. Het verdedigt de verworvenheden van de strijd voor seksuele bevrijding die door de vorige generaties van feministes is gevoerd. En het nieuwe feminisme verzet zich tegen ongewenst gedrag.
Hoe reageren op beledigingen, grapjes of dagelijks seksistisch geweld?
Die vraag wordt heel vaak gesteld. In 2015 werden op het internet in het kader van de campagne #WijOverdrijvenNiet heel wat getuigenissen van vrouwen gedeeld. Er werd hiermee ingegaan tegen het banaliseren van seksisme en geweld. Collectieve antwoorden kunnen zorgen voor een grote sociale druk. Dat ondervond de decaan van de faculteit psychologie aan de VUB, Willem Elias. Hij schoffeerde slachtoffers van verkrachting. Dit leidde tot een golf van verontwaardiging en Elias moest ontslag nemen.
Seksisme is in bepaalde situaties sterker aanwezig, denk maar aan het uitgaansleven. Voor veel jonge meisjes is het niet evident om na een nachtje stappen terug naar huis te keren: die tocht kan een nachtmerrie worden. Eisen zoals gratis en degelijk openbaar vervoer, ook ’s nachts, zijn belangrijk om steeds veilig naar huis te kunnen.
Veel jongeren zijn zich niet bewust van inherent seksisme in bepaalde opmerkingen of gedragingen. Erover praten is al een eerste stap. Het is mogelijk om op school ruimte te creëren waar openlijk over deze kwestie kan gesproken worden, bijvoorbeeld door een lesuur te vragen waarop de scholieren zelf aan hun klas kunnen uitleggen waarom het belangrijk is om tegen seksisme in te gaan.
De meest efficiënte methode: actie
In Spanje hielden jongeren in meer dan duizend scholen acties op 8 maart. Ze protesteerden tegen seksistisch geweld en kwamen op voor vrouwenrechten. Er waren algemene vergaderingen, concentraties, betogingen en tal van acties gericht op een strijdbaar feminisme vanuit de werkende klasse. In de scholen waar er acties waren, zal seksisme voortaan sneller aangeklaagd worden.
Seksisme is niet onvermijdelijk
De afgelopen eeuwen werden er altijd biologische argumenten gebruikt om de ongelijkheid tussen mannen en vrouwen te verklaren en vrouwen een minderwaardige positie toe te kennen. Recent werd dit op een brutale manier herhaald door het extreemrechtse Poolse Europarlementslid Janusz Korwin-Mikke. Hij zei in het parlement dat vrouwen minder verdienen dan mannen omdat ze zwakker, kleiner en dommer zijn. Seksisme is echter niet natuurlijk of bepaald door biologie. Seksisme is doorheen de geschiedenis ontwikkeld samen met de opkomst van privaat bezit van de productiemiddelen en klassentegenstellingen in de samenleving.
Het kapitalisme is een economisch en sociaal systeem dat niet kan functioneren zonder seksisme. Er is al heel wat vooruitgang geboekt op wettelijk vlak, vrouwen zijn actief op de arbeidsmarkt en het klopt dat het toekomstbeeld van jonge meisjes niet langer beperkt is tot huishoudelijk werk en het opvoeden van kinderen. Dat betekent echter niet dat discriminatie en seksisme verdwenen zijn. Het traditionele gezin is dan wel verzwakt, het blijft essentieel voor het economisch functioneren van dit systeem. De controle op het lichaam en de seksualiteit van vrouwen blijft duren. Het ‘reproductief werk’ dat voornamelijk vrouwen gratis verrichten, blijft belangrijk om de toekomstige generaties van werkenden op te voeden.
Ongewenste intimiteiten en geweld tegen vrouwen zijn geen alleenstaande gevallen die elk op zich staan. Het zijn uitdrukkingen van een systeem waarin vrouwen zich in een zwakkere sociale en economische positie bevinden. Een vrouw op drie in Europa ondergaat een vorm van fysiek of seksueel geweld vanaf de leeftijd van 15 jaar (1). Een andere studie uit Frankrijk toont aan dat een op de vijf adolescenten al online werd beledigd op basis van uiterlijk. (2) Het kapitalisme is een systeem dat een meerderheid van vrouwen naar een tweederangspositie duwt. Het volstaat niet om de symptomen te bestrijden: om feministische eisen te realiseren hebben we een andere samenleving nodig. De feministische strijd is onlosmakelijk verbonden met de strijd voor een socialistisch alternatief.
- Studie van het Europees Agentschap voor Fundamentele Rechten
- http://www.lemonde.fr/pixels/article/2016/09/27/les-violences-sexistes-et-sexuelles-en-ligne-une-fatalite-pour-les-adolescents_5003826_4408996.html
