“Er begint een race to the bottom. Mensen zullen wellicht pas tevreden zijn als je het gratis doet.” Het is niet onze gewoonte om instemmend een uitspraak van N-VA-voorzitter De Wever te gebruiken. Toegegeven, hij had het niet over sectoren als de bouw of het transport waar lonen van 6 of 7 euro per uur geen uitzondering zijn. Neen, De Wever wilde zijn eigen sector verdedigen en de jaarlonen van minstens zes cijfers voor de komma. Maar de uitspraak zelf sluit aan bij wat veel werkenden in hun sector zien: de bazen zijn pas tevreden als we het gratis doen en hun vetbetaalde politieke marionetten doen er alles aan om dit mogelijk te maken.
In de bouwsector wordt vaak gewerkt met onderaannemers die nog eens onderaannemers aanstellen om uiteindelijk hetzelfde werk te laten doen door goedkopere Oost-Europese bouwvakkers. In de transportsector verdwenen duizenden jobs, maar er kwamen vrachtwagens op de weg bij. Terwijl op vijf jaar tijd 6.500 chauffeurs hun job verloren, kwamen er heel wat Oost-Europese truckers bij die vaak wekenlang in hun vrachtwagen leven, lange werkdagen kloppen en verschrikkelijk weinig betaald worden. Lonen van 6 of 7 euro per uur zijn geen uitzondering.
Aan de top van de samenleving kijken de bazen altijd naar collega’s die meer verdienen om te zeggen dat hun loon ‘concurrentieel’ moet zijn. Als ze het over onze lonen hebben, krijgt ‘concurrentieel’ een andere betekenis: dan wordt naar beneden gekeken. Waar zal die ‘race to the bottom’ eindigen? Bij slavenarbeid? Het misbruik van Oost-Europese truckers maakt dat er nu al wordt gesproken over de ‘slaven van de weg.’
Om de sociale dumping te stoppen, is er nood aan een sterke arbeidersbeweging die opkomt voor offensieve eisen. Het probleem is niet de truckchauffeur uit Roemenië, maar wel zijn loon. Gelijk loon en gelijke voorwaarden voor gelijk werk, is een basiseis. Zoniet zullen werkenden altijd tegen elkaar opgezet worden. Om dit af te dwingen, moeten de vakbonden dringend werk maken van efficiëntere Europese en internationale structuren. De werkgevers en hun politieke vrienden zijn georganiseerd in de Europese Unie, wat stellen wij daar langs onze kant tegenover?
Wie twijfelt over de rol die de EU speelt, moet de opstelling over het statuut van de havenarbeiders en de verplichte afbraak van de sociale bescherming daarbij maar eens vergelijken met het falen om ook maar iets te doen aan de sociale dumping in onder meer de transport- en de bouwsector. Die dumping wordt mee mogelijk gemaakt door het zogenaamde ‘vrij verkeer van diensten’ waarbij bedrijven in heel de EU hun diensten mogen aanbieden.
Vandaag wordt heel wat sociale dumping georganiseerd door nepbedrijven die zogezegd in Oost-Europa gevestigd zijn, maar in de praktijk hier werken maar dan aan Oost-Europese arbeidsvoorwaarden. Waar elke stap die wij zetten gecontroleerd wordt en tot straffen kan leiden, slaagt de overheid er niet in om brievenbusbedrijven ernstig aan te pakken. In de bouwsector wordt onder meer gepleit voor aanwezigheidsregistratie van iedereen op alle werven of nog het beperken van de keten van onderaanneming tot maximum twee stappen. In de transportsector weerklinkt vooral de eis van ‘gelijk loon voor gelijk werk.’ Het verbod om onder de regels en voorwaarden van het land waar gewerkt wordt te gaan, zou een eerste stap kunnen zijn.
Het zijn terechte eisen, maar we zullen ze niet zomaar afdwingen. Er is een actieplan en strategie nodig om het beleid van sociale dumping in Europa te stoppen. Europese actiedagen kunnen nuttig zijn, maar wanneer wordt eindelijk werk gemaakt van Europese stakingsdagen zodat de werkgevers voelen dat we het menen? Uiteraard mag het uitblijven van dergelijke acties geen excuus zijn om niet op nationaal vlak in actie te gaan. Met werkenden uit verschillende sectoren kunnen we ons tegen die moderne slavendrijvers richten. Solidariteit over sectoren heen is belangrijk: de neerwaartse druk op lonen en arbeidsvoorwaarden wordt uiteindelijk door iedereen gevoeld.
