Vorig jaar pasten de 62 rijksten die evenveel bezaten als de armste helft van de wereldbevolking nog in een autobus. Dit jaar zijn hun rangen uitgedund tot nog slechts 8 mannen. Twee taxi’s volstaan om hen te vervoeren. Niet dat er enkele rijken plots veel armer werden en hierdoor moesten afhaken. Neen, de concentratie van rijkdom is nog een pak groter geworden en de schulden van de armsten werden voorheen onderschat. Ook in ons land is de ongelijkheid groot: Albert Frère, één van de rijkste Belgen, bezit meer dan de 2 miljoen armste Belgen samen.
door Geert Cool
Oxfam is bijzonder scherp: “Grote bedrijven en zeker die aan de top die deze week bijeenkomen in Davos spelen een belangrijke rol in het vergroten van de kloof. Superrijken gebruiken een netwerk van belastingparadijzen om hun bijdrage te ontlopen, ze duwen de lonen van hun werknemers naar beneden en de prijzen die ze aan producenten betalen, ze investeren minder in hun bedrijven. Ze gebruiken hun connecties om ervoor te zorgen dat het regeringsbeleid in hun voordeel is.” Waarom wordt er op onze levensstandaard bespaard als 8 superrijken samen goed zijn voor 426 miljard dollar? Juist, om die 8 rijksten nog rijker te maken…
De ongelijkheid heeft politieke gevolgen. Oxfam stelt: “Van Brexit tot het succes van de presidentscampagne van Donald Trump, een schrikbarende toename van racisme en breed gedragen ontgoocheling in de gevestigde politiek. Er zijn steeds meer tekenen dat meer en meer mensen in rijke landen het status quo niet langer aanvaarden. Waarom zouden ze, als de ervaring leert dat het enkel leidt tot stagnatie van de lonen, onzekere jobs en een groeiende kloof tussen de ‘haves’ en de ‘have-nots’? De uitdaging is om te bouwen aan een positief alternatief – niet één dat de verdeeldheid laat toenemen.”
Volgens een onderzoek van de krant Le Soir (9 januari) voelt 74% van de Belgen zich in de steek gelaten door de elite, 62% denkt dat het systeem recht op een muur afstevent en 49% meent dat de staat mensen als henzelf aan hun lot overlaat. Het vertrouwen in het parlement is op 20 jaar tijd afgenomen van 26% tot 12%; de media doen niet veel beter met een halvering van het vertrouwen van 42% naar 21%. Bij gebrek aan collectief verzet, plooien mensen zich volgens deze studie terug op zichzelf waardoor ze steeds negatiever staan tegenover onder meer migranten en vluchtelingen. “Het is een oorlog onder de armen,” vat een dokter in brugpensioen het in Le Soir samen.
De basis voor al dit ongenoegen is niet de komst van Syrische of Afghaanse vluchtelingen, maar wel het falen van dit systeem om brede lagen van de bevolking uitzicht te geven op een betere toekomst. De cijfers liegen er niet om: in 2015 moesten maar liefst 138.000 mensen in dit land beroep doen op voedselbanken, 1 op de 5 kinderen groeit op in armoede, in Vlaanderen alleen worden jaarlijks meer dan 10.000 gezinnen uit hun huis gezet, … De regering voert een beleid dat de zwaksten nog harder treft. Het jaar is amper begonnen of er is al de aankondiging van een indexsprong voor de kinderbijslag en voor de middelen in het lager- en secundair onderwijs in Vlaanderen.
De kritieken van Oxfam zijn vernietigend voor het kapitalisme. De enorme ongelijkheid is geen foutje of uitwas van het systeem, het is onderdeel van het systeem. In het kapitalisme staan de belangen van een kleine elite centraal. Die belangen kan ze door haar bezit van de sleutelsectoren van de economie en de bijhorende politieke macht ook behartigen. Zij hebben het geld en de macht, wij hebben de kracht van ons aantal.
Ongenoegen leidt tot frustratie indien het niet georganiseerd wordt in een collectieve strijd voor verandering en sociale vooruitgang. We hebben nood aan vakbondsleiders die de strijd organiseren en een linkerzijde die de ongelijkheid en bijhorende ellende van het kapitalisme niet alleen aanklaagt maar er ook socialistische alternatieven op durft voor te stellen. Als we niet overgaan tot collectieve strijd voor een breuk met de rechtse regering en het besparingsbeleid in het algemeen, dan laten we het politieke debat over aan diegenen die enkel wanhoop in de aanbieding hebben.
De studie van Oxfam bevestigt dat er voldoende middelen zijn om iedereen een degelijk leven aan te bieden – denk maar aan de duizenden miljarden dollars die de superrijken in belastingparadijzen geparkeerd hebben. Waarop wachten om de strijd voor een ander systeem aan te gaan? De elite zal de macht niet vrijwillig uit handen geven, we moeten ons organiseren en botsen daarbij op alle verdedigingsmethoden van de elite. Maar zoals de studie van Oxfam ook bevestigt, hebben wij de kracht van ons aantal. Doe mee met LSP!
