Vorig jaar pasten de 62 rijksten die evenveel bezaten als de armste helft van de wereldbevolking nog in een autobus. Dit jaar zijn hun rangen uitgedund tot nog slechts 8 mannen. Twee taxi’s volstaan om hen te vervoeren. Niet dat er enkele rijken plots veel armer werden en hierdoor moesten afhaken. Neen, de concentratie van rijkdom is nog een pak groter geworden en de schulden van de armsten werden voorheen onderschat. De nieuwe cijfers van Oxfam in aanloop naar het Wereldeconomisch Forum van Davos schokken.
Oxfam is bijzonder scherp: “Grote bedrijven en zeker die aan de top die deze week bijeenkomen in Davos spelen een belangrijke rol in het vergroten van de kloof. Superrijken gebruiken een netwerk van belastingparadijzen om hun bijdrage te ontlopen, ze duwen de lonen van hun werknemers naar beneden en de prijzen die ze aan producenten betalen, ze investeren minder in hun bedrijven. Ze gebruiken hun connecties om ervoor te zorgen dat het regeringsbeleid in hun voordeel is.”
De studie geeft aan dat de 8 rijkste mannen evenveel rijkdom hebben (financiële bezittingen plus vastgoed) als de armste 3,6 miljard: 426 miljard dollar. De concentratie van rijkdom gaat zo snel dat Oxfam verwacht dat we binnen de 25 jaar een eerste ‘triljonair’ zullen kennen. Om duidelijk te maken wat dit bedrag betekent, stelt Oxfam: “Je zou elke dag gedurende 2738 jaar één miljoen dollar moeten uitgeven om 1 triljoen dollar erdoor te jagen.” Waarom wordt er op onze levensstandaard bespaard als 8 superrijken samen goed zijn voor 426 miljard dollar? Juist, om die 8 rijksten nog rijker te maken…
Nog enkele opmerkelijke cijfers: in de VS is het inkomen van de armste 50% de afgelopen 30 jaar niet gestegen, dat van de 1% rijksten nam met 300% toe. In Vietnam verdient de rijkste man per dag meer dan de armsten op 10 jaar tijd. Ook in ons land is de ongelijkheid groot: Albert Frère, één van de rijkste Belgen, bezit meer dan de 2 miljoen armste Belgen samen.
Oxfam wijst er meteen op dat de enorme ongelijkheid leidt tot politieke instabiliteit en sociale spanningen. “Van Brexit tot het succes van de presidentscampagne van Donald Trump, een schrikbarende toename van racisme en breed gedragen ontgoocheling in de gevestigde politiek. Er zijn steeds meer tekenen dat meer en meer mensen in rijke landen het status quo niet langer aanvaarden. Waarom zouden ze, als de ervaring leert dat het enkel leidt tot stagnatie van de lonen, onzekere jobs en een groeiende kloof tussen de ‘haves’ en de ‘have-nots’? De uitdaging is om te bouwen aan een positief alternatief – niet één dat de verdeeldheid laat toenemen.” Daartegenover plaatst Oxfam het idee van een menselijke economie en het haalt hard uit naar de neoliberale dogma’s.
Zo weerlegt de studie van Oxfam de mythe dat de superrijken hun vermogen verzamelden door hard te werken: “De 1.810 dollarmiljardairs op de lijst van Forbes in 2016, waarvan 89% mannen zijn, waren goed voor 6,5 triljoen dollar – evenveel rijkdom als de armste 70% van de mensheid. Sommige miljardairs hebben hun fortuin vooral te danken aan hard werk en talent, maar de analyse van Oxfam over deze groep komt tot de conclusie dat een derde van de miljardairs hun rijkdom te danken hebben aan erfenissen en 43% kan verbonden worden aan vriendjespolitiek.”
De kritieken van Oxfam zijn vernietigend voor het kapitalisme. Ongelijkheid zit ingebakken in dit systeem. Het is geen foutje van het systeem, maar een systeem dat fout is. In het kapitalisme staan de belangen van een kleine elite centraal. Die belangen kan ze door haar bezit van de sleutelsectoren van de economie en de bijhorende politieke macht ook behartigen. Daartegenover plaatsen wij een socialistische samenleving.
Wij komen op voor een socialistisch alternatief: een systeem waarin democratisch wordt beslist over wat en hoe er wordt geproduceerd en waarin bijgevolg de sleutelsectoren van de economie in handen van de gemeenschap zijn. De studie van Oxfam bevestigt dat er voldoende middelen zijn om iedereen een degelijk leven aan te bieden – denk maar aan de duizenden miljarden dollars die de superrijken in belastingparadijzen geparkeerd hebben. Waarop wachten om de strijd voor een ander systeem aan te gaan? De elite zal de macht niet vrijwillig uit handen geven, we moeten ons organiseren en botsen daarbij op alle verdedigingsmethoden van de elite. Maar zoals de studie van Oxfam ook bevestigt, hebben wij de kracht van ons aantal. Doe mee met LSP!
-> Lees hier de volledige studie van Oxfam
