De verkiezing van Donald Trump tot president van de VS zal wereldwijd verregaande gevolgen hebben. De uitslag hebben we al uitgebreid geanalyseerd op socialisme.be en elders in deze krant. Hieronder gaan we in op een aantal prangende vragen.
Artikel door Eric Byl uit maandblad ‘De Linkse Socialist’
Trump is democratisch verkozen; moeten we de wil van het Amerikaanse volk niet respecteren?
Slechts de helft van de stemgerechtigde Amerikanen kwam opdagen. Een kwart koos voor Trump, ruim een miljoen minder dan voor Clinton, maar Trump behaalde daarmee wel meer kiesmannen. Los daarvan worden verkiezingen vandaag grotendeels bepaald door toegang tot de media en publiciteit, waarvoor invloedrijke netwerken en veel geld nodig zijn. Ze geven slechts een zeer vertekend beeld van de ‘wil van het volk’. Dat geldt voor elk kapitalistisch land, maar vooral voor de VS.
Trump is schatrijk en Clinton genoot de steun van Wall Street. Bernie Sanders daarentegen haalde maar liefst 220 miljoen dollar op zonder een cent van de grote bedrijven. De Democratische voorverkiezingen moesten vervalst worden om hem uit de race te duwen. Alles wees erop dat Sanders moeiteloos gewonnen zou hebben van Trump. Volgens Reuters wou op de dag van de verkiezingen 72% van de Amerikaanse kiezers af van de macht die de rijken hebben! Sanders weerspiegelde dat het best, Clinton het minst. Miljardair Trump kon zich door Sanders’ afwezigheid opwerpen als enige overbijvende anti-systeem kandidaat.
Trump is een racist en een seksist, maar zal hij zich voortaan niet “presidentieel” opstellen?
Het klopt dat Trump onmiddellijk na zijn verkiezing verzoenende taal sprak, maar voor wie? Zijn belofte om de weinige regulering van de banksector af te schaffen, is een geschenk aan Wall Street. Zijn geplande belastingsvermindering van 5.500 miljard dollar zou voor 83% terechtkomen bij de 20% rijksten en voor 50% bij de 0,1%. Hillary hoeft niet langer opgesloten te worden, maar heet voortaan een “waardig tegenstander”. Kortom, Trump wil verzoenen met Wall Street, de Clintons en de 1%.
Tegelijk herbevestigt hij zijn plan om een muur te bouwen aan de Mexicaanse grens, wil hij het recht op abortus terugschroeven en de komende twee jaar drie miljoen mensen zonder papieren deporteren. Om alle twijfel weg te nemen benoemde hij Steve Bannon tot chef strategie. Bannon is van de oud-rechtse strekking die staat voor uiterst rechts conservatisme, blanke suprematie, anti-semitisme, seksisme en homofobie. Aan Bannon kleeft ook een beschuldiging van huishoudelijk geweld.
Is het niet positief dat Trump NAFTA, TPP en TTIP wil herzien?
Trump heeft inderdaad, tegen zijn eerdere stellingnames in, beloofd om bedrijven terug te halen. Hij wil daartoe handelsakkoorden herzien of herrroepen en China laten veroordelen wegens wisselkoersmanipulatie op het gevaar af van handelsoorlogen. Benieuwd of het zover zal komen. Als de Republikeinen ergens hun best voor zullen doen, dan is het om Trump op dat vlak in de pas te krijgen.
Maar zelfs als Trump NAFTA, TPP en/of TTIP zou opzeggen, dan zal het niet zijn om de heerschappij van de multinationals aan banden te leggen en de gemeenschap zeggenschap, laat staan controle, over de economie te geven. Zoals vrijhandel onder kapitalisme vooral afbraak van arbeidscondities en lonen betekent, zal ook het protectionisme van Trump de belangen van de 1% rijksten dienen.
Is Trump niet minder oorlogszuchtig dan Clinton en Obama?
Trump wil betere relaties met Poetin, de president van Noord-Korea ontmoeten en stelt artikel 5 van de NAVO in vraag, hetgeen bepaalt dat een aanval op één NAVO-lidstaat een aanval is op alle. Dat kan de indruk wekken dat Trump minder oorlogszuchtig is dan Clinton of Obama. We maken ons over hen geen illusies, maar vergeten evenmin dat Trump de kolonisatie van de Westelijke Jordaanoever en het regime van Netanyahu enthousiast steunt, terwijl hij het nucleair akkoord met Iran wil opzeggen. Trump beweert nooit als eerste een atoombom te zullen inzetten, maar zijn verhoogd defensiebudget is meer dan een geschenk aan de wapenindustrie. Nu de hegemonie van de VS afbrokkelt, wil hij “Amerika opnieuw groot maken.” Het is de taal van autoritaire leiders als Poetin en Erdogan die niet bepaald voor vrede zorgden. Bovendien port Trump de Europese NAVO-lidstaten aan om hun militaire uitgaven op te trekken. Zijn hele politiek brengt het perspectief van gewapende conflicten dichterbij.
Versterking van populistisch rechts of zweep van de contrarevolutie?
Actie komt nooit zonder reactie. De verkiezing van Trump is een ramp. De verplichte ziekteverzekering wil hij afschaffen, studieleningen inperken, klimaatakkoorden opzeggen en natuurgebieden ontginnen. Populistisch rechts in Europa zal zich gesterkt voelen en met meer zelfvertrouwen in het offensief gaan.
Voor de internationale burgerij is dat niet haar eerste keuze, hooguit de enige mogelijke uitweg nu de traditionele beheerspartijen door de aanhoudende neoliberale politiek van sociale afbraak en toenemende ongelijkheid, alle geloofwaardigheid kwijt zijn. Ze is zich echter bewust van de zwakte en uitzichtloosheid van haar systeem, van de puinhoop die populistisch rechts zal achterlaten en van de potentiële sterkte van de arbeidersbeweging. Juist daarom vreest ze de arrogantie en provocaties van populistisch rechts. Het kan een muur van verzet opwekken en in dat proces kan massale steun voor socialistische opvattingen heropgebouwd worden.
