De zoektocht naar een lijsttrekker bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2018 in Antwerpen heeft CD&V bij Kris Peeters gebracht. De minister van werk moet hiervoor nog verhuizen vanuit Puurs. Er wacht hem een ondankbare taak: CD&V overeind houden in Antwerpen.
Door Geert Cool
De voorbije jaren is de steun voor zowel CD&V als Open Vld in Antwerpen bijzonder diep weggezakt. Bij de laatste gemeenteraadsverkiezingen kon Annemie Turtelboom als binnengehaalde lijsttrekker voor Open Vld de meubels niet redden. Naast haar eigen zitje was er slechts één partijgenoot verkozen. CD&V moest de wagon aan het karretje van SP.a hangen om een groter aantal verkozenen te bekomen.
In verschillende districten waar CD&V in 2012 wel afzonderlijk opkwam, was het resultaat niet bepaald positief. Nergens werd de kaap van de 10% overschreden, in sommige districten haalde de partij nog amper 5%. Een kartel vormen zoals in 2012 met SP.a of zoals in 2008 met N-VA zit er voor 2018 niet in. Gedoodverfd kopstuk Philip Heylen koos bovendien het zekere voor het onzekere en trekt naar de private sector. Als CD&V niet helemaal kopje onder wil gaan in de Antwerpse gemeenteraadsverkiezingen was er een ingreep nodig. Zoals de eerdere ervaring van Annemie Turtelboom aantoonde, is de kans op succes echter beperkt. De internationale tendens van het verdwijnen van het politieke centrum is al langer zichtbaar in de Antwerpse kiesresultaten en het is weinig waarschijnlijk dat Peeters die tendens zal kunnen keren.
Een tussentijdse peiling na drie jaar gemeentebestuur in 2015 gaf CD&V 7,4% waardoor het twee van de huidige vijf zetels zou verliezen. Open VLD haalde in deze peiling 7,1% waardoor het een zetel zou winnen. Problematisch voor N-VA is dat het met 34,4% en 21 zetels (twee minder) met de zes zetels van CD&V en Open Vld niet langer aan een meerderheid zou komen: 27 van de 55 zetels tegenover 30 vandaag. Het model voor de rechtse regering op federaal en Vlaams niveau zou volgens deze peiling dus ook in het eigen bastion zijn meerderheid verliezen. Niet alleen CD&V heeft een Antwerps probleem, ook De Wever en de N-VA hebben er één.
De komst van Kris Peeters wordt in de media voorgesteld als een uitdaging voor Bart De Wever waarbij de strijd tussen Peeters en De Wever nu ook openlijk in Antwerpen zal gevoerd worden. Ongetwijfeld zijn er spanningen, maar beide partijen vormen wel samen een meerderheid in zowel de federale als de Vlaamse regering en ook op Antwerps niveau. Indien de rechtse coalitie in Antwerpen in 2018 zijn meerderheid verliest, zal dit gevolgen hebben voor de regeringsvormingen in 2019. Indien De Wever burgemeester wil blijven, zou hij wel eens Kris Peeters nodig kunnen hebben. De enige andere optie lijkt een atypische coalitie van N-VA en Groen (volgens de peiling van 2015 goed voor een meerderheid van 30 zetels) naar het voorbeeld van de lokale coalitie in Deurne. Of Groen bereid zal zijn om een jaar voor de parlementsverkiezingen Wouter Van Besien en voorzitter Almaci in zo’n coalitie te sturen, is echter betwijfelbaar.
De transfer van Kris Peeters naar Antwerpen is vooral voor Peeters zelf een risico: de voorstelling van de campagne als een strijd tussen De Wever en Peeters start met een achterstand van 27% voor Peeters op basis van de peiling uit 2015, ‘scoren’ wordt dus moeilijk. Als lijsttrekker wordt Peeters kandidaat-schepen in een volgende coalitie, maar CD&V heeft een cumulverbod voor schepenen in een grote stad als Antwerpen. Hierdoor is niet alleen een ministerpost onmogelijk, maar zelfs een zitje in het parlement kan niet meer. Van minister naar schepen van een wel erg kleine CD&V-fractie in Antwerpen, is niet bepaald een promotie. Het lijkt eerder op een wanhoopsdaad.
De linkerzijde mag geen illusies hebben in de komst van Peeters. De fabel van Peeters als ‘sociaal gezicht’ in de rechtse regering is al meermaals doorprikt. Volgens de peiling van 2015 komt een grote ‘centrumcoalitie’ van SP.a, Groen, CD&V en Open Vld niet aan een meerderheid (26 zetels). Bovendien zou een dergelijke coalitie geen fundamentele breuk met het huidige beleid betekenen. Een ‘linkse’ coalitie van SP.a, Groen en PVDA zou zowel CD&V als Open Vld nodig hebben om aan een meerderheid te komen. We hopen dat de PVDA zich niet geroepen zal voelen om een dergelijke centrumcoalitie te ondersteunen en evenmin zal meestappen in de wel erg louter gepersonaliseerde publiciteitscampagne die de gemeenteraadsverkiezingen dreigt te worden.
Er zijn heel veel inhoudelijke noden en behoeften die centraal moeten staan: het nijpende tekort aan betaalbare huisvesting, de mobiliteitsproblemen die tot stilstand leiden, het gebrek aan werk voor jongeren, het verzet tegen de vermarkting van het sociaal werk, … bovenop het ongenoegen als gevolg van het besparingsbeleid op alle andere niveaus. Een campagne rond dergelijke thema’s met offensieve eisen voor massale publieke investeringen is nodig. LSP wil dat versterken waarbij we het meteen koppelen aan de noodzaak van maatschappijverandering en concrete stappen in de opbouw van krachtsverhoudingen op straat om tot dergelijke verandering te komen.
De Antwerpse gemeenteraadsverkiezingen van 2018 worden interessant op verschillende vlakken. Maar ondertussen zijn er dringende kwesties die niet op die verkiezingen kunnen wachten. De strijd rond de vermarkting van het sociaal werk, de mobiliteitsknoop, de oprukkende repressie om de sociale problemen toe te dekken, … moet nu opgedreven worden.
