De Spaanse sociaaldemocraten (PSOE) zijn volop in crisis zoals veel van hun Europese geestesgenoten. De PSOE heeft de electorale nederlagen aan elkaar geregen sinds 2011. Deze afstraffing is het gevolg van haar deelname aan het besparingsbeleid en de constitutionele hervormingen waar enkel de banken en de kapitalistische elite voordeel uit haalden. Begin oktober brak de crisis uit op een bijeenkomst van het federaal comité van de PSOE. De algemeen secretaris, Pedro Sanchez, werd gedwongen af te treden na een machtsgreep van diverse regionale leiders en historische figuren van de partij. We spraken hierover met Viki Lara van Socialismo Revolucionario, onze zusterorganisatie in Spanje.
Interview door Marisa (Brussel)
Wat zijn de redenen voor de interne strijd bij PSOE?
“De cyclus van sociale strijd en bewegingen tussen 2011 en 2014 heeft geleid tot een crisis van het tweepartijensysteem van PP (rechtse conservatieven) en PSOE en tot een institutionele blokkering. Het land zit al meer dan 300 dagen zonder regering. Ofwel gaan we voor de derde keer naar verkiezingen ofwel wordt er een minderheidsregering van PP gevormd. De PSOE heeft de keuze in handen en dat leidde tot een interne crisis. Uit de machtsgreep die tot het ontslag van Pedro Sanchez leidde, bleek dat een deel van de partijleiding bereid is om de eigen organisatie op te offeren voor de “stabiliteit” van het regime. Dat wil zeggen voor de voortzetting van het besparingsbeleid opgelegd door de EU.”
Wat is de houding van de partijbasis?
“Een belangrijk deel van de kiezers komt nog uit de arbeidersklasse, ondanks de omvorming van de partij tot een burgerlijke partij. De meerderheid van de basis verwerpt duidelijk het beleid van de PP en wil een verandering van regering. Er bewoog heel wat binnen de partij, met grote lokale vergaderingen, open brieven, … Een petitie om een bijzonder congres van de partij bijeen te roepen en nieuwe voorzittersverkiezingen te houden, waar Sanchez kon bevestigd worden als voorzitter, heeft meer dan 80.000 handtekeningen verzameld. Maar er is geen stemming geweest op federaal niveau.”
Kunnen we Sanchez vergelijken met Jeremy Corbyn?
“Een deel van de leiding voelt de druk van de basis tegen een nieuwe PP-regering van Rajoy. Pedro Sanchez weerspiegelt ook een deel van de leiding die zich meer bewust is van het gevaar dat de partij van de kaart wordt geveegd zoals gebeurde met PASOK in Griekenland.
“Maar Sanchez heeft zijn val heel snel geaccepteerd. Er werd geen echte strijd gevoerd in de partij, zoals het geval was met de campagne ter ondersteuning van Corbyn. We zijn eerder getuige van een enscenering van de interne tegenstellingen en de desintegratie van de PSOE. Bovendien is er een belangrijk verschil met het Verenigd Koninkrijk. In Spanje bestaat er met Unidos Podemos een nieuwe linkse formatie die de helft – dikwijls de jongste helft – van de socialistische kiezers heeft overgenomen.”
Pablo Iglesias van Podemos komt de laatste tijd linkser uit de hoek in zijn toespraken. Wat is de reden voor deze verandering?
“Het resultaat van de laatste verkiezingen voldeed niet aan de verwachtingen, omdat het resultaat van de linksere lijsten die van de PSOE niet kon overschrijden en de PP opnieuw de grootste partij was. Dit betekende niet dat er in de samenleving een tendens naar rechts is, maar wel dat de linkse lijsten onvoldoende konden overtuigen.
“Binnen Podemos is er een strijd aan de gang. De groep rond Pablo Iglesias is van mening dat de politieke terughoudendheid tijdens de verkiezingscampagne niet de weg vooruit is. Onlangs benadrukte Pablo Iglesias de noodzaak van een algemene staking mocht de PP winnen. En daarbij zei hij dat de partij deze staking zou ondersteunen en helpen voorbereiden, iets dat hij nooit eerder had verdedigd en dat is heel positief.
“Deze verandering duidt op de druk vanuit de basis van Podemos om de mobilisaties in de samenleving terug op te bouwen. Om te garanderen dat de gewijzigde retoriek niet tot woorden beperkt blijft, is strijd van onderuit noodzakelijk.”
