De aandeelhouders van de banken doen het uitstekend, hun personeel en klanten een pak minder. De vier grootbanken waren in de eerste helft van 2016 goed voor 3 miljard euro winst: 1,1 miljard voor KBC, 1 miljard voor BNP Paribas Fortis, 588 miljoen voor ING en 252 miljoen euro voor Belfius. In de tweede helft van 2016 kunnen die winsten nog hoger liggen, de bankentaks is immers bijna volledig in de eerste jaarhelft geboekt. Toch worden duizenden jobs bedreigd en tegelijk wordt aangekondigd dat de klanten meer zullen moeten betalen voor minder dienstverlening. De reden hiervoor? Winstbejag.
3500 jobs bij ING bedreigd
Vorig jaar maakte ING in ons land 500 miljoen euro winst, dit jaar werd in de eerste jaarhelft al meer winst geboekt. Toch wordt nu een bijzonder zware besparingsronde aangekondigd: bijna de helft van het personeel moet weg. Met de helft minder personeel evenveel doen, moet de winsten nog verder de hoogte in stuwen.
Twee derden van de eigen kantoren moeten weg, de zelfstandige kantoren en die van dochterbedrijf Record Bank worden geïntegreerd in één netwerk van 650 voornamelijk zelfstandige kantoren in plaats van de huidige 1.200 van ING en Record. Van de 8.100 jobs bij ING België en de 600 bij Record Bank moeten er 3.500 weg. Internationaal verdwijnen 7.000 van de 52.000 jobs bij ING. De helft zou via natuurlijke afvloeiingen gebeuren, de helft via naakte ontslagen. In beide gevallen is het resultaat hetzelfde: waar er voorheen degelijke jobs waren, zijn die er voor de komende generaties niet meer.
De reden voor de herstructuring is niet dat het bedrijf verlies maakt, maar dat er volgens de directie onvoldoende winst is. Aangezien steeds meer bankdiensten door klanten zelf gedaan worden op hun PC of smartphone, wordt het bovendien makkelijker om de dienstverlening fors af te bouwen. Dat oudere mensen of wie niet met PC-banking overweg kan hierdoor uit de boot valt, is voor de directie van ING duidelijk geen punt.
De winsten worden vooral gebruikt om aan de aandeelhouders uit te keren. De PVDA maakte bekend dat er van de 10,9 miljard euro winst van ING de voorbije 10 jaar maar liefst 7,2 miljard euro aan dividenden werd uitgekeerd. De bank kon ook voor 1,9 miljard aan notionele intresten aftrekken en kwam aan een gemiddeld belastingtarief van 12,5%. Het geeft een nieuwe betekenis aan de term ‘bankoverval’. En het doorprikt het idee dat belastingvoordelen leiden tot nieuwe investeringen en bijhorende jobs. Neen, de voordelen vloeien door naar de aandeelhouders. De gemeenschap betaalt de belastingkortingen en nadien draait ze ook nog eens op voor de kost van het sociale bloedbad.
“Duurdere bankdiensten onvermijdelijk”
3 miljard euro winst op een half jaar tijd is niet voldoende voor de grote banken. Max Jadot van BNP Paribas Fortis verklaarde eerder al: “Duurdere bankdiensten zijn onvermijdelijk.” Hij stelt dat de banken “door de lage rentes op zoeken moeten naar andere inkomsten.” Zo werd al beslist om de dossierkosten voor nieuwe woonkredieten van 350 euro te verhogen naar 500 euro, bij een herziening is er zelfs een verdubbeling tot 700 euro.
Mogelijk zullen de banken zich niet beperken tot doorgaans eenmalige diensten zoals leningen voor de aankoop van een woning. Er wordt ook gekeken naar de kosten voor zichtrekeningen of kredietkaarten. Het aantal filialen neemt af en we moeten steeds meer bankverrichtingen zelf doen via automaten of de computer, maar de kosten die we hiervoor moeten betalen nemen toe. Het doel is duidelijk: meer winsten boeken.
Minister Kris Peeters stelde dat hij de dossierkosten aan regels wil onderwerpen. “Ik begrijp dat mensen het niet verstaan dat banken aan de ene kant winst boeken en aan de andere kant de kosten verhogen,” verklaarde hij. Maar of er aan zijn begrip ook een vervolg komt, is hoogst betwijfelbaar. Deze rechtse regering rijdt immers voor de grote bedrijven en de superrijken. Die willen niet dat aan hun dividenden en winsten geraakt wordt.
De bankensector kan de winsten niet verhogen door onder de wettelijke minimale rente te gaan. Door de kosten te verhogen, wordt die rente in de praktijk naar beneden gehaald en dit met een vlaktaks die voor iedereen gelijk is: wie 150.000 euro voor een bescheiden rijwoning leent, moet evenveel extra betalen als wie zich een ruime villa kan permitteren. Het verhogen van de kosten voor een zichtrekening betekent dat wie elke maand moet schrapen om boven nul te blijven evenveel extra moet betalen als de allerrijksten. Niet dat het afschaffen van de wettelijke minimale rente een stap vooruit zou zijn, dan betalen we ons straks blauw om onze spaarcenten aan de banken toe te vertrouwen. Het probleem zit niet bij ons, maar bij het winstbejag.
Tenslotte wordt gezegd dat de regulering van de bankensector een probleem is. Blijkbaar kunnen de banken niet op een veilige manier werken en vereist de winsthonger van de aandeelhouders dat grotere risico’s worden genomen. De speculanten willen meer gokken, de gemeenschap draait toch op voor de verliezen?
Nationaliseer de banken!
Met deze herstructurering bij ING zien we hetzelfde als bij Caterpillar: een winstgevend bedrijf richt een sociaal bloedbad aan om nog meer winst te kunnen maken. De argumentatie van de regering over belastingvoordelen om ‘jobs, jobs, jobs’ te creëren, blijkt een leugen te zijn: de aandeelhouders incasseren de voordelen via hun dividenden en om die op peil te houden, aarzelen de bedrijven nadien niet om sociale bloedbaden aan te richten. De enige jobs die er bijkomen, zijn laagbetaald en super-flexibel. Goed betaalde jobs verdwijnen.
Ook zien we dat technologische vooruitgang niet gebruikt wordt om de samenleving vooruit te duwen, maar om sociale achteruitgang op te leggen in naam van de winsten. Nochtans zou het logisch zijn om technologische vooruitgang te gebruiken om de arbeidsduur collectief te verminderen. In plaats van afdankingen kan het beschikbare werk verdeeld worden over het bestaande aantal werknemers die bijvoorbeeld 30 uur werken (met loonbehoud).
Toen de banken door hun speculaties overkop dreigden te gaan, kwam de overheid tussen en werden sommige banken zelfs genationaliseerd. Het beheer bleef evenwel in handen van dezelfde kliekjes topbankiers die de banken eerder naar de afgrond brachten. Het doel was enkel om de verliezen op de gemeenschap af te wentelen om de toekomstige winsten voor de private aandeelhouders veilig te stellen.
Maar er werd aangetoond dat het mogelijk is om de banken te nationaliseren. Waarom zou dit niet mogelijk zijn om een sociaal bloedbad in de sector te vermijden? Maar dan wel geen nationalisatie geleid door dezelfde topbankiers: het personeel uit de sector, de vakbonden en de gemeenschap in het algemeen zijn het beste geplaatst om het beheer op democratische wijze in handen te nemen.
Wellicht zal ING navolging krijgen van andere banken en ook in de verzekeringssector zijn er grootschalige afdankingen. Zoals we na het jobverlies bij Axa en P&V opmerkten: “Verzekeringen, krediet, banken, … zijn te belangrijk om aan de winsthonger van de private sector over te laten. Waarom de volledige sector niet onder democratische controle van de gemeenschap plaatsen? Dan kan de verzekeringssector rampen en schade collectief laat dragen zonder daar steeds grotere winsten voor speculanten en andere aandeelhouders op te realiseren en kunnen de banken goedkoop krediet en diensten verlenen aan de gemeenschap.”
