Steel Pulse is een gekende reggaegroep. In 1978 brak de groep door met haar debuutplaat “The Handsworth Revolution”. Die plaat ging voornamelijk over het verzet van zwarte jongeren in de wijk Handsworth in Birmingham. Dave Gorton kijkt terug op Steel Pulse en de omstandigheden waartegen hun debuutplaat zich afspeelde.
In wijken als Handsworth in Birmingham, Brixton en Ladbroke Grove in Londen, St Pauls in Bristol, voelden de zwarte jongeren zich in de jaren 1970 belaagd.
Ze leefden in ghetto’s die geografisch erg beperkt waren. Ze werden bovendien openlijk onder vuur genomen door racistische politici, media en politiediensten. Muziek was zowat de enige uitweg om bekommernissen naar buiten te brengen en een eigen identiteit te vormen.
De onderdrukking van zwarten, zeker de jongeren, was immens in de Britse steden van de jaren 1970. Vandaag probeert zelfs extreem-rechts te verbergen dat het een racistische achtergrond en politiek heeft; in de jaren 1970 waren racistische formaties minder “voorzichtig”. Zo was er het National Front (de voorloper van de huidige British Nationalist Party) dat bijzonder actief was in die periode.
Zwarte jongeren werden verantwoordelijk gesteld voor criminaliteit en werden overladen met alle mogelijke zonden. De blanke politici van extreem-rechtse partijen, maar ook van andere partijen, probeerden elkaar te overtreffen op het vlak van uitspraken tegen migranten en voor het uitdrijven van zwarten.
Het was echter vooral de houding van de politie die voor onrust zorgde onder de zwarte jongeren. Een onderzoek uit 1979 gaf aan dat 95% van 120 ondervraagde zwarte jongeren (tussen 16 en 20 jaar) in Handsworth dacht dat de politie vooral bezig was met het intimideren van zwarte jongeren. 93% stelde dat de pogingen van de politie om lokale aanspreekpunten te hebben, eerder gericht waren op het infiltreren van de zwarte gemeenschap om informatie op te doen die zou kunnen worden gebruikt tegen de zwarte bevolking.
77% van de jongeren stelde dat ze al werden tegengehouden door de politie, 66% werd het slachtoffer van verbaal geweld terwijl ze werden tegengehouden. 25% stelde dat ze daarbij ook werden geduwd of het slachtoffer werden van fysiek geweld.
Ik ging in die periode regelmatig naar concerten in Birmingham. Zo had ik in 1976 het geluk om een ticket te hebben voor een optreden van Bob Marley. In de zaal waren er vooral zwarte jongeren, velen met dreadlocks en vooral uit de wijken Handsworth en Lozells.
De politie van Birmingham zorgde ervoor dat het optreden eindigde in een rel. Bij een normaal optreden van een blanke groep zouden er ongetwijfeld slechts een aantal agenten aanwezig geweest zijn, maar bij Bob Marley was er een immense politie-aanwezigheid met de grootste concentratie van politiehonden die ik ooit heb gezien.
De politie provoceerde die avond en zorgde ervoor dat er een enorme rel ontstond. Naast me stond een jonge zwarte vrouw, wellicht niet veel ouder dan mezelf op dat ogenblik (16). Ze onderging een hele reeks racistische beledigingen door een politievrouw. Na de beledigingen werd ze tegen een muur geplaatst om geboeid te worden.
In hetzelfde jaar waren er nog een reeks controversiële concerten in Birmingham. Zo zag ik Eric Clapton die er voor verbazing zorgde bij het publiek door racistisch uit de hoek te komen met oproepen voor striktere migratiecontroles in “ons land” en voor een begeleide terugkeer van migranten.
Tegen deze achtergrond kwam Steel Pulse op. De groep werd aangemoedigd door het internationale succes van Bob Marley waardoor veel zwarte jongeren de reggae ontdekten. Het rebelse karakter van de muziek samen met de teksten waarin rebelse ideeën en solidariteit centraal stonden, hebben veel jonge migranten uit die periode beïnvloed. Dit was muziek met een uitgesproken boodschap, niet de oude reggae die soms niet verder ging dan deuntjes over een mooi eiland in de zon.
Zwarte jongeren begonnen hun eigen groepjes te vormen: Steel Pulse, Aswad, Black Slate en anderen. Ze brachten straatmuziek, soms ook letterlijk. Heel wat van deze groepen werden door ouderen in hun gemeenschap verstoten. Ze mochten niet optreden in de zwarte kerken omdat gevreesd werd dat deze hierdoor een aantrekkingsplaats zouden worden voor “drugs”. Ironisch genoeg werden hiermee een aantal racistische vooroordelen over migrante jongeren in Handsworth en gelijkaardige wijken versterkt.
Steel Pulse was een groep van pioniers. Het was de eerste zwarte roots reggae groep die positieve reacties kreeg van een blank publiek toen ze optraden op een concert van Rock Against Racism (een initiatief dat er kwam na de uitspraken van Eric Clapton in Birmingham). Op Rock Against Racism speelden tal van blanke punkgroepen, maar ook Steel Pulse.
In 1978 werd de plaat Handsworth Revolution uitgebracht. Deze had onmiddellijk heel wat succes en werd gezien als een bijzonder rebelse plaat. Zo had Steel Pulse het over wereldrevolutie, wat een uitdaging was tegenover de autoriteiten en de gevestigde orde. De titelsong vestigt meteen de aandacht op de wijk Handsworth en de strijd tegen racisme en onrechtvaardigheid: “Doesn’t justice stand for all mankind, we find society putting us down…" en "Handsworth means us the Black People". "We once beggars are now choosers, No intention to be losers, Striving forward with ambition, And if it takes ammunition, We rebel in Handsworth revolution"
Ook elders op de plaat wordt hard uitgehaald naar de autoriteiten. In “Bad Man” wordt gewaarschuwd tegen diegenen die de “opstand” willen beletten: “So run and hide before I find you, (…) If you still coming I box you down, If you still coming I clart you down. and a promise of revenge for 400 years of slavery.” Tegen de achtergrond van het apartheidsregime dat toen nog heerste in Zuid-Afrika en in Rhodesië (Zimbabwe), stelde de groep dat de zwarten soms nog meer onderdrukt werden als onder de slavernij.
De single Ku Klux Klan werd een bescheiden hit (op nummer 12 in de Britse hitlijsten), ondanks een boycot op de radio of enige aandacht voor het lied. De song was natuurlijk gericht tegen de racistische groep KKK en het geweld dat deze pleegde tegen zwarten in de VS. Tegelijk werd in het lied ook het National Front onder vuur genomen en werd een oproep gedaan aan de Britse jongeren om zich te verzetten tegen racisten. Die oproep werd eind jaren 1970 geleidelijk aan overgenomen door jongeren, arbeiders en de vakbonden. Eind jaren 1970 werd het National Front overal geconfronteerd met duizenden, soms zelfs tienduizenden, tegenbetogers.
De muziek op Handsworth Revolution is voor iedere reggae-liefhebber van de bovenste plank, het kon zeker op gelijke voet worden geplaatst met het beste dat toen uit Jamaica kwam. Jammer genoeg haalde de groep nadien, volgens mij dan toch, nooit nog hetzelfde niveau als op haar debuutplaat.
Handsworth Revolution blijft overeind als een beschrijving van een tijdsgeest en de leefwereld van jongeren eind jaren 1970 in de Britse steden.
> Youtube: Steel Pulse "Ku Klux Klan" Live
