Socialisten kennen het strijdlied “De lange weg” van de Nederlandstalige band Bots maar al te goed. Helaas is er aan deze lange weg voor de schrijver ervan een einde gekomen. Hans Sanders, oprichter en zanger van de linkse band, is niet meer. Na een slopende ziekte is Hans 3 november jongstleden op 61-jarige leeftijd overleden. Nooit meer zal uit zijn keel “Wat zullen we drinken, zeven dagen lang, wat zullen we drinken, wat een dorst” of “Kom socialisten trek ten strijde!” klinken…
Zelf kwam ik pas rond 1990, toen ik politiek werd, in aanraking met Bots. De hoogtijdagen lagen al achter hen, maar met name de albums Van Kwaad tot Erger en Voor God en Vaderland uit de jaren zeventig werden beschouwd als klassiekers in de radicaal-linkse beweging. Ik kan me nog de politieke bijeenkomsten herinneren, waar de liederen van Bots bijdroegen aan het gevoel van solidariteit. Vooral het nummer “De lange weg”, met zijn uitgesproken socialistische tekst sprak mij erg aan. Bombastisch en vol pathos, maar een lied met een tekst dat een echte socialist uit het hart gegrepen is.
Ik geef zelfs toe dat ik niet alleen mezelf heb laten overhalen tot het marxisme op grond van argumenten alleen, maar dat de passie die uit de muziek zoals die van Bots sprak, ook een drijfveer voor me is geweest. Ik zag het als een perfect samengaan van muziek en politiek, van passie en strijd. Een lied als “Snotneus”, geen strijdlied, wel met symforock-elementen, met de cynische beschrijving van het leven van een grootkapitalist: briljant!
Natuurlijk is het bekendste lied “Zeven dagen lang”. Een klassieker op zowel feesten als demonstraties, als een makkelijk mee te zingen solidariteitslied. Het was een kleine hit in de jaren ’70, waardoor veel mensen het ook nu nog kennen. En dat nummer is niet alleen een algemene, poëtische oproep tot solidariteit, maar zelfs voor internationale solidariteit. Het nummer is namelijk ook bekend in België, en zonodig nog bekender in Duitsland. Ook nu nog word ik door Duitse kameraden op internationale bijeenkomsten wel eens gevraagd het lied in te zetten, waarbij zij dan inhaken in het Duits. Als dat geen internationale solidariteit is? Muziek verbroedert!
Alhoewel Bots en Hans Sanders zichzelf niet als ‘protestzangers’ zagen, werden ze door een groot deel van hun publiek wel zo gezien. Ook door mij. Weliswaar waren lang niet alle teksten politiek, maar hun politieke betrokkenheid was in andere nummers onversneden aanwezig. Voor solidariteit, opkomen voor gewone werkende mensen, tegen seksisme, tegen racisme, tegen religieus gehuichel, tegen de afbraak van oude buurten, tegen de algehele ontmenselijking van de maatschappij…
Maar ze lieten zich ook niet onbetuigd op politieke festivals en demonstraties. Vooral in Duitsland kregen ze veel bekendheid en verkochten ze honderdduizenden platen dankzij optredens op festivals als “Kunstenaars voor de vrede” in West-Berlijn en “Rock tegen Rechts” in Frankfurt. Ze brachten platen in het Duits uit, waaraan ondermeer schrijvers Wolf Biermann & Günter Walraff meewerkten.
Begin 1976 werd Bots zelfs als eerste Nederlandse popgroep uitgenodigd in het Oostblok. Tijdens het “Festival van het Politieke Lied” in Oost-Berlijn (in de toenmalige DDR) draagt de groep het lied “Zeven dagen lang” op aan de zanger/dichter Wolf Biermann, die dan al tien jaar onder een optreed-verbod gebukt gaat. Het werd hen niet in dank afgenomen door de stalinistische autoriteiten!
In de jaren tachtig en negentig nam hun populariteit af, en na 1990 bracht Bots een decennium lang geen albums uit. Hans Sanders richtte zich op zijn eetcafé De Groot, en samen met het ernaast gelegen jazz- en bluescafé Wilhelmina organiseerde hij een paar keer per jaar openluchtfestivals. Het festival “Folkwoods”, waar Bots voor het eerst sinds jaren in 2001 weer optrad, is een ode aan de folkmuziek, en daar lagen Sanders’ wortels ook. Dat bleek bijvoorbeeld al uit de bewerkingen van Bretonse volksliederen op het eerste album “Van kwaad tot erger”. Het was dan ook geen toeval dat Hans de teksten van Bots in het Nederlands schreef, in een tijd dat alle Nederlandse pop- en rockmuziek in het Engels was. Bots leidde daarmee een terugkeer in van Nederlandstalige muziek.
Hans en Bots stonden weer even in de schijnwerpers met een massaal meegezongen “Zeven dagen lang” bij de Vrienden van Amstel Live in 2005. Ook lieten ze zien nog steeds sociaal betrokken te zijn door optredens op demonstraties zoals bij de grote demonstratie tegen Balkenende in Amsterdam in 2004. Hans was onlangs weer begonnen met het schrijven van een nieuw album, maar helaas had hij niet meer de tijd om dat werk af te maken.
Maar wat hij wel tijdens zijn leven heeft geproduceerd zal ons bijblijven, zoals deze teksten:
De lange weg
De weg is lang, en kent ook eenzaamheid
Maar mensen voer de strijd niet alleen
In deze tijd, die nog geen vrede kent
En geen gelijkheid voor iedereen
Wie weet er dan niet dat kapitalisten
Nooit werkelijk zeggen waarom ze bestaan
Ze hebben de macht, die willen ze houden
Rechtvaardigheid kennen ze enkel als waan
Kom socialisten trek ten strijde
Kom socialisten wees paraat
Onze strijd is niet langer te vermijden
Als je maar weet waar het steeds om gaat
Hij heeft gelijk, die het niet langer neemt
Maar mensen voer de strijd niet alleen
In deze tijd, die nog geen vrede kent
En geen gelijkheid voor iedereen
Of laten we ons nog langer bedonderen
Met instant inspraak en praten in bed
Kom doe met ons mee, en doe het van onderen
We maken ons klaar voor het verzet
Kom socialisten trek ten strijde
Kom socialisten wees paraat
Onze strijd is niet langer te vermijden
Als je maar weet waar het steeds om gaat
Er komt een strijd waarna er vrede zal zijn
Maar mensen voer de strijd niet alleen
In deze tijd die nog geen vrede kent
En geen gelijkheid voor iedereen
We hebben tesaam nog zoveel te leren
En wat ook gebeurt, het is politiek
We zullen de machten moeten bezweren
Het einde der klassen, het eind der paniek
Kom socialisten trek ten strijde
Kom socialisten wees paraat
Onze strijd is niet langer te vermijden
Als je maar weet waar het steeds om gaat
Zeven dagen lang
Wat zullen we drinken
zeven dagen lang
wat zullen we drinken
wat een dorst
Wat zullen we drinken
zeven dagen lang
wat zullen we drinken
wat een dorst
Er is genoeg voor iedereen
dus drinken we samen
sla het vat maar aan
ja drinken we samen
niet alleen
Er is genoeg voor iedereen
dus drinken we samen
sla het vat maar aan
ja drinken we samen
niet alleen
Dan zullen we werken
zeven dagen lang
ja zullen we werken
voor elkaar
Dan zullen we werken
zeven dagen lang
ja zullen we werken
voor elkaar
Dan is er werk voor iedereen
dus werken we samen
zeven dagen lang
ja werken we samen
niet alleen
Dan is er werk voor iedereen
dus werken we samen
zeven dagen lang
ja werken we samen
niet alleen
Eerst moeten we vechten
niemand weet hoelang
eerst moeten we vechten
voor ons belang
Eerst moeten we vechten
niemand weet hoelang
eerst moeten we vechten
voor ons belang
Voor het geluk van iedereen
dus vechten we samen
samen staan we sterk
ja vechten we samen
niet alleen
Voor het geluk van iedereen
dus vechten we samen
samen staan we sterk
ja vechten we samen
niet alleen
