Vorige vrijdag vonden in Sri Lanka verkiezingen plaats met een record aantal kandidaten, partijen en kiezers. De grootste allianties slaagden er echter niet in om een meerderheid te krijgen in het parlement. De United Socialist Party (onze zusterpartij in Sri Lanka) haalde haar beste score ooit bij algemene verkiezingen en werd door de BBC World Service omschreven als "De opkomende nieuwe linkse partij in Sri Lanka".
Clare Doyle
Impasse tussen heersende blokken blijft duren
De ‘United People’s Freedom Alliance’ – een coalitie van de Sri Lanka Freedom Party (SLFP) van president Chandrika Kumaratunga en de People’s Liberation Front (JVP) – won 105 zetels met haar eigen krachten. De alliantie kreeg 46% van de stemmen tegenover 38% voor de United National Front alliantie van de aftredende premier, Ranil Wickramasinghe, die 82 zetels won. Maar om in het parlement een meerderheid te verwerven zijn 113 zetels nodig.
Siritunga Jayasuriya, algemeen secretaris van de United Socialist Party, zei dat er gisteren (maandag) nog zwaar geprobeerd werd om andere parlementairen te overtuigen om deel te nemen aan de alliantie van de president om zo een meerderheid te verkrijgen. "Op dit ogenblik (dinsdag) ziet het er naar uit dat bij de eerste bijeenkomst van het parlement op 22 april de zes parlementsleden van de Ceylon Workers’ Congress, een Tamil-lijst die meedeed met de UNF, steun zal geven aan de alliantie van Chandrika. Ze lijken ‘overtuigd’ te zijn door het aanbod van twee ministerposten en twee posten van vice-ministers, naast de mogelijkheid om twee extra parlementsleden aan te stellen."
In februari ontbond president Chandrika het parlement en riep ze vroegtijdige verkiezingen uit op basis van semi-dictatoriale bevoegdheden die ze zichzelf toekende. Chandrika verklaarde dat ze tegen het economisch beleid van de regering was, maar bood zelf geen alternatief aan. Haar belangrijkste verwijt aan de regering was dat er teveel toegevingen werden gedaan aan de vertegenwoordigers van de Tamil Tijgers. Met die uitspraken slaagde ze er in om de JVP, een populistische pseudo-marxistische Sinhala-nationalistische partij, in haar alliantie te betrekken.
Maar het imperialisme en de lokale kapitalisten oefenen voldoende druk uit om iedere regering te dwingen tot het verder zetten van het ‘vredesproces’. Ook Chandrika moest zeggen dat ze opnieuw wil onderhandelen. Dit kan er evenwel toe leiden dat er spanningen ontstaan binnen haar alliantie. 9 Boeddistische monikken die verkozen werden als onderdeel van de alliantie van de president, weigeren nog langer steun te verlenen aan Chandrika en ook met de vertegenwoordigers van de JVP zullen er spanningen ontstaan.
Op een verkiezingsmeeting van de United Socialist Party in Eheliyagoda, vlak voor de verkiezingen, voorspelde Siritunga Jayasuriya reeds: "De verkiezingen die uitgeroepen werden om de crisis aan de top van de samenleving op te lossen, zullen een nog ergere crisis teweegbrengen, de echte crisis zal aanvangen op 3 april."
Redenen voor het verkiezingsresultaat
Na de verkiezingen zei Siritunga: "De gewone arbeiders en de armen in het algemeen hebben gestemd tegen de pro-westerse, reactionaire en kapitalistische UNP. Het enige wat bereikt werd door de vorige regering was het afsluiten van een wapenstilstand zo’n twee jaar geleden. De regering slaagde er echter niet in om de hoge levenskosten te beperken of om nieuwe jobs voor jongeren te creëren. Zo’n 2 miljoen vrij goed opgeleide jongeren zijn vandaag werkloos.
"De overwinning voor de alliantie van Chandrika is een weerspiegeling van de gemengde en verwarde gevoelens van de armen. Enerzijds heeft de alliantie het over het beperken van de levensduurte en het creëren van werkgelegenheid, maar anderzijds ook over een hard nationalistisch beleid tegen de Tamils in het noorden en het oosten. Vooral de JVP is tegen iedere mogelijke vorm van devolutie laat staan het idee van een eigen staat voor de Tamils.
"De alliantie heeft een aantal populaire beloftes gemaakt zoals de verhoging van de lonen met 75% binnen de drie maanden, het verlagen van de prijs voor meststoffen met 70% wat erg belangrijk is voor de armste boeren. De JVP haalde 40 parlementszetels (ze komen van 16) en beloofde een grote kuis te houden in de regering door een einde te stellen aan corruptie. Hierdoor slaagde de JVP er in om haar kandidaten erg populair te maken."
United Socialist Party – enigste linkse partij die overal campagne voerde
Het resultaat van de USP was belangrijk omdat we gezien worden als de enige kracht die opkomt voor zowel de arbeiders, armen als Tamils vanuit een socialistisch standpunt tegenover beide kapitalistische kampen. Onze vooruitgang bij de verkiezingen komt er op een ogenblik dat de andere linkse krachten verloren. We vinden die algemene trend niet positief, maar denken wel dat het toe te schrijven is aan het gebrek aan een duidelijk links programma bij groepen als het ‘New Left Front’ van Vickramabahu en Vasudeva Nanayakkara. Het NLF verloor veel stemmen aan de zogenaamd linkse Chandrika of de pseudo-marxisten van de JVP.
Ondanks de enorme middelen die de NLF kon besteden aan advertenties in de media en op televisie, haalden ze weinig stemmen. De voornaamste reden is dat ze gezien worden als onderdeel van het kamp van de UNP. Ze steunden het vredesproces, maar zonder een onafhankelijke klassenpositie. Er was ook een dubbelzinnige houding tegenover het Sinhala-nationalisme van de JVP. Een tijdje geleden stelde de NLF dat de JVP de opkomende linkse partij was waarbij de andere linkse groepen bij hen zouden moeten aansluiten. Daarna stelde de NLF dat de JVP een gevaarlijke nationalistische groepering was.
Onze partij kwam op in 21 van de 22 regio’s en kreeg in totaal 14.660 stemmen, tegenover 8.461 voor de NLF. In Gampara, nabij Colombo, kregen we 2.852 stemmen (NLF 932) en in het zuidelijke Matara haalden we 1.526 stemmen tegenover 192 voor de NLF. In het heuvelgebied van Nuwara Eliya haalden we 1.426 stemmen (NLF: 187), in Anuradhapura (in het noorden) 1.439 (NLF: 177) en in Matale 1.135 (NLF: 109).
In Jaffna, de hoofdstad van het Tamilgebied, was er een enorme druk om volledige steun te geven aan de door Tamil Tijgers gesteunde lijst ‘Tamil National Alliance’. Het was moeilijk om er deur-aan-deur campagne te voeren, maar we slaagden er toch in verkiezingsmeetings te houden op een aantal werkplaatsen zoals het ziekenhuis en de busdepot. We haalden er 300 stemmen, waarmee we de vijfde partij waren (op een totaal van 10)
Tamils willen vrede
Senan, een lid van de Socialist Party in Londen die in Jaffna werd geboren, zei dat hij een positieve indruk had van de verkiezingen. Hij vond het USP-resultaat erg goed gelet op de beperkte middelen van onze partij. Hij gaf ook een verklaring voor het resultaat van de TNA in de Tamil gebieden (de TNA haalde er bijna 90% van de stemmen): "Deze verkiezingen tonen de wil van de massa’s om tot een vredesakkoord te komen. In veel Tamil-gebieden waren er geen kiesbureau’s, maar werd toch massaal gestemd. Een dag voor de verkiezingen verlieten velen hun huis om te voet, per fiets of per bus naar plaatsen te gaan waar er wel kiesbureau’s waren (meestal net over de onofficiële grens tussen Eelam en de rest van Sri Lanka). Ze verbleven in scholen en tempels om toch maar in de rij te kunnen gaan staan om te stemmen."
"In haar verkiezingscampagne probeerden de Tamil Tijgers om zoveel mogelijk kiezers te mobiliseren om zichzelf (doorheen de TNA) op te werpen als de enige vertegenwoordigers van de Tamils. Het moet gezegd worden dat de overgrote meerderheid vrede wil, waarbij tenminste de kinderen niet in oorlog zouden moeten opgroeien. Velen stemden vooral voor vrede, en niet zozeer voor één of andere partij."
Het werd een historische dag voor de Tamils in het noorden en oosten van Sri Lanka. Voor het eerst in 20 jaar, nadat 70.000 slachtoffers vielen in de burgeroorlog en honderdduizenden hun huizen ontvluchtten, namen de Tamil Tijgers voor het eerst deel aan de verkiezingen met de Tamil National Alliance. Ze behaalden 22 zetels in het noorden en oosten.
De USP en een socialistische oplossing
Siritunga: "Onze partij komt systematisch op voor de rechten van de Tamils en hun recht om op te komen tegen onderdrukking en om over hun eigen toekomst te beslissen. We leggen ook uit dat er op basis van het kapitalisme geen blijvende oplossing zal zijn voor de dagelijkse problemen van werkloosheid, lage lonen en slecht onderwijs."
De Tamils mogen geen illusies hebben in de TNA-verkozenen. Die lieten al uitschijnen dat ze steun zullen verlenen aan de UNP van Ranil Wickremasinghe, omdat de UNP recent vrij positief stond tegenover de Tamils. Maar dit is geen stap vooruit in de richting van echte zelfbeschikking en economische en sociale stabiliteit. De overwinning voor de alliantie waarin ook de JVP zit, geeft aan dat de spanningen opnieuw kunnen toenemen en dat er een reële kans is op hernieuwd geweld. Ook wij kunnen daar met de United Socialist Party het slachtoffer van worden omwille van onze duidelijke socialistische stellingnames op zowel sociaal vlak als op vlak van het nationale vraagstuk.
Een overwinning voor één van beide kapitalistische blokken leidt tot het doorvoeren van een beleid dat ingaat tegen de arbeiders, armen en jongeren in een door burgeroorlog verscheurd Sri Lanka. Er is volgens de USP nood aan een massaal programma van nationalisaties en planning om de middelen van het land onder democratische arbeiderscontrole en arbeidersmanagement te plaatsen.
De naam van de USP kwam in alle belangrijke nieuwsbulletins aan bod. We werden geregeld geïnterviewd, ook door de Sinhala editie van BBC. Twee televisie-kanalen in Sri Lanka stelden verkeerdelijk dat we zelfs een verkozene hadden behaald.
Siritunga: "We staan nog aan het begin, maar geleidelijk aan verzekeren we ons van een plaats op de politieke kaart van Sri Lanka. Een onafhankelijk klassenstandpunt is de enige weg vooruit en wij willen bouwen aan een massale socialistische partij die fundamentele verandering kan afdwingen".
