De gekende regisseur Ken Loach komt binnenkort met een nieuwe film: “It’s a free world”. Loach heeft inmiddels een vrij indrukwekkend palmares van films met een boodschap. “Land and Freedom” en “The wind that shakes the barley” zijn maar enkele van zijn films. In januari 2008 komt zijn nieuwe film ook hier in de bioscoopzalen, maar nu reeds sluit Loach het Gentse Filmfestival af met deze film. Vakbondsmilitant Glenn Kelly van de Socialist Party in Londen sprak op een eerste voorvertoning van de film.
Glenn Kelly
Normaal is het leuk om naar een film te gaan zien, maar enkele weken geleden was het voor mij ook een privilege. Ik werd gevraagd om te spreken tijdens een speciale voorvertoning van de nieuwe film van Ken Loach: “It’s a free world”.
De voorvertoning vond plaats als steunbijeenkomst voor de afdelingsvoorzitter van Unison (de vakbond van de openbare diensten) in Newham, Michael Gavin. Die werd door het gemeentebestuur geschorst omdat hij “een gebrek aan loyaliteit tegenover de gemeente” had laten blijken. Michael zei tijdens de steunbijeenkomst dat zijn loyaliteit uitgaat naar de arbeiders en vakbondsmilitanten die hij vertegenwoordigt.
Bij het voorstellen van de nieuwe film sprak Ken Loach zijn steun uit aan de campagne tegen de schorsing van Michael. Hij was ook bijzonder scherp tegenover de Labour-partij en stelde dat dit niet langer een partij is die aan de kant van de arbeid staat. “Het deed mijn maag oprispen toen ik zag hoe Brown de handen schudde van Thatcher”.
De film van Loach vindt plaats in Leytonstone, in het oosten van Londen, en handelt over de uitbuiting van zowel ‘legale’ als ‘illegale’ migrantenarbeiders. Er wordt een ongewoon vertelstandpunt gebruikt, het verhaal wordt gebracht vanuit de ogen van de uitbuiter Angie, die zelf als arbeidster eveneens wordt uitgebuit en die probeert om goed voor haar kind te zorgen.
Angie wordt een kleine bendeleidster in een poging om zelf te overleven. Ze pikt iedere ochtend arbeiders op aan een parking om hen als slaven aan bedrijven te leveren. Haar vader is het daar niet mee eens en zegt haar: “Ik dacht dat dit tot het verleden behoorde”. Hij vraagt haar welke hoop er is voor een degelijke job voor haar zoon eens die volwassen is, als er nu arbeiders zijn die onder het minimumloon werken.
De film toont een aantal van de arbeids- en levensomstandigheden van de arbeiders. Sommigen leven in afgedankte caravans, wat doet denken aan sloppenwijken. En dat zijn dan nog legale arbeiders, voor de illegalen is het nog erger. In een poging om meer winst te maken, wordt Angie aangeraden om ook illegalen in te zetten. “Aangezien ze geen paspoort hebben, kunnen ze geen problemen veroorzaken”.
Angie is aanvankelijk wat terughoudend omdat ze bang is om betrapt te worden. Ze wordt echter overtuigd als ze ziet hoe een koppelbaas duizenden illegale arbeiders tewerkstelde en slechts een waarschuwing kreeg toen hij werd betrapt.
In de hoop meer winst te maken, worden de laatste elementen van menselijkheid overboord gegooid. Ze helpt dan wel een Iraanse familie, maar zakt wel tot een nieuwe diepte als ze de migratiediensten contacteert om de caravansite leeg te halen. Op die site zitten verschillende families van illegale arbeiders. Angie wil die echter vervangen door Letse arbeiders die haar 250 pond hadden betaald om ook uitgebuit te kunnen worden. Voor die som liet Angie de oorspronkelijke arbeiders oppakken en deporteren.
De plannen van Angie raken in de knoei als hogere schakels in het uitbuitingsproces weigeren om de 40.000 pond te betalen die ze hadden beloofd aan Angie. Nu ze zelf niet werd betaald, wordt de druk van de illegale arbeiders groter. Angie weigert hen te betalen omdat ze zelf geen geld kreeg. Omdat ze geen legale of georganiseerde uitweg zien, rest de illegale arbeiders niets dan wraakneming op een baas die zich niet bekommerde om hun lot.
Het is een harde film die er ons aan herinnert wat de situatie is van veel laag betaalde of extreem uitgebuite arbeiders. Deze film bekritiseert ook het feit dat de regering niets doet aan deze uitbuiting. Tenslotte blijkt er uit de film een immense nood aan vakbondsactiviteiten gericht op deze arbeiders om samen op te komen voor rechtvaardigheid.
