"WIJ BIEDEN klanten een breed assortiment woonartikelen, voor prijzen die zo laag zijn dat zoveel mogelijk mensen ze zich kunnen veroorloven”, aldus de Zweedse meubelgigant IKEA. Een aantal maanden geleden werd deze overbekende multinational toegejuicht door regering en media: de opening van 3 nieuwe vestigingen zou voor heel wat werkgelegenheid kunnen zorgen. IKEA werd aangewezen als “goed voorbeeld” voor de Belgische economie. Een bedrijf dat records boekt wat betreft miljardenwinsten, en dat tegelijk “sociale principes” hoog in het vaandel draagt… Valt dit wel te verzoenen? We spraken met een arbeider van IKEA.
Interview door Laurent Grandgaignage
Hoe is de situatie op je werkvloer?
Als arbeider bij IKEA werk ik al 2 jaar met een deeltijds bediendencontract. Op die 2 jaar tijd zag je dat de directie naar een minimumbezetting ging streven: niet-lucratieve jobs – zoals bijvoorbeeld de infobalie verdwenen. Terwijl IKEA België in 2003 een succeswinst van 580 miljoen oude Belgische frank boekte (14,5 miljoen euro), wordt het personeelsbestand geleidelijk aan afgebouwd. In recente verslagen van onderhandelingen tussen vakbond en directie staat duidelijk wat het management van plan is: het verhogen van de werkdruk door onze contracten nog flexibeler te maken.
Wat betekenen die flexibiliseringen concreet?
Om er enkele op te noemen: IKEA wil de arbeidstijd minuut per minuut laten uitbetalen, met als gevolg een strengere controle op de kwartiertjes pauze (die niet meer zullen worden uitbetaald). Voor de deeltijdse contracten wil men “minimumprestaties” invoeren. Dit wil zeggen dat de arbeidstijd bepaald wordt afhankelijk van dal- of piekperiodes. Tijdens minder drukke periodes kan iemand ingezet worden voor 4 uur per dag, of minder. Daarbij komt ook nog dat er weken zijn met “nul uren prestaties”: als IKEA je niet nodig heeft, word je niet uitbetaald, en kan je dus thuisblijven. De bazen slaan dan nog eens de nagel op de kop door werkuren op jaarbasis te tellen.
Wat voor gevolgen heeft die laatste maatregel?
In drukke periodes (najaar, feestdagen en schoolvakanties) zal je onvermijdelijk overuren moeten kloppen. In het oude systeem werden overuren extra betaald, wat niet meer dan normaal is. In de toekomst zullen overuren bij de weken van de daluren worden geteld. Overuren worden dan uitbetaald als gewone uren. Onrechtstreeks rekenen ze er ook op dat we onze vakantiedagen nemen in dalperiodes, liever niet tijdens de drukke zomermaanden.
Kan je jezelf inpassen in dit nieuwe systeem?
Het is te nemen of te laten: als ik niet instap in het nieuwe systeem, wordt mijn contract niet verlengd. Sommige jobstudenten werken om te studeren. Die flexibele uurroosters maken het er niet gemakkelijker op. Laat staan wanneer je een gezin moet onderhouden.
Wat kan je als arbeider hiertegen doen?
Niet alleen het vaste personeel, maar ook de deeltijdwerkers en jobstudenten zijn het slachtoffer. De meeste arbeiders zijn niet op de hoogte van deze aanval: de directie doet alsof er niets gaande is. Politieke discussie op de werkvloer is een eerste stap. Vanaf het moment dat arbeiders bewust zijn van hun belangen moet je hen overtuigen dat organisatie op de werkvloer, binnen de vakbond, noodzakelijk is. Alleen als arbeiders samen de krachten bundelen, kunnen we weerstand bieden tegen de directie.
