Wie de laatste twee boeken uit de Harry-Potterreeks heeft gelezen, kan niet anders dan concluderen dat er sterke parallellen zijn tussen Voldemort en zijn Dooddoeners en de nazi’s. Zeker in het laatste boek, “Harry Potter and the Deadly Hallows” vallen de parallellen op.
Harry Potter op socialisme.be?
Op deze website willen we niet alleen ruimte besteden aan analyses en standpunten over de internationale en nationale politieke en sociale actualiteit of geschiedenis. We willen ook ingaan op thema’s zoals sport of cultuur met een politieke inslag. Bij deze doen we dan ook een oproep aan onze lezers om kritische recensies of artikels over boeken, films, optredens,… naar de redactie op te sturen: redactie@lsp-mas.be.
Uiteraard is er de obsessie van de bloedlijnen “pure-bloods”; “half bloods” en “mudbloods”, die doen denken aan de obsessie die de nazi’s hadden met de raszuiverheid of de rassenhygiëne tegenover alles wat ook maar een beetje joods was. Maar er is meer. In het laatste boek, “Harry Potter and the Deadly Hallows”, komen Harry en Hermione in een soort tribunaal terecht waar de zuiverheid van afstamming van verschillende tovenaars wordt bepaald: dit doet rechtstreeks denken aan de noodzaak voor SS’ers om hun zuiverheid via een stamboom te bewijzen. Tovenaars die met Dreuzels trouwen worden als ‘bloedverraders’ beschouwd, een betere verwijzing naar de Nürenbergse rassenwetten valt er nauwelijks te bedenken. Verder in het boek worden er pamfletten geschreven over hoe gevaarlijk de Modderbloed wel is voor de vreedzame tovenaarsmaatschappij. Der Völkischer Beobachter en zijn Ewige Jude zijn niet veraf.
Maar er zijn ook subtielere verwijzingen: Tom Marvolo Riddle die zich steevast als Lord Voldemort of als the Dark Lord laat aanspreken, vindt zijn evenbeeld in de neiging die fascistische leiders hadden om zich in titels te hullen: Führer, Caudillo, Duce, El Jefe zijn allemaal collega’s van J.K’s Rowling creatie. Die namen zijn een teken van de persoonsverheerlijking die dit soort genootschappen onderhoudt – denk maar aan de bekende Hitlergroet. Een verheerlijking die Voldemort ook zich ook laat welgevallen.
Ook inzake de manier waarop Voldemort aan de macht komt, rond het eindeloos negeren van zijn wederkeren door Cornelius Fudge en zijn Ministerie, valt een parallel te trekken met de Hitler. Zowel Hitler als Mussolini konden hun beweging ontwikkelen omdat de staat te zwak was om tegen hun straatgeweld op te treden. De burgerij zag het gevaar niet. Chamberlain dacht dat Hitler wel in toom kon worden gehouden. Maar eens aan de macht namen de nazi’s, evenals de Dooddoeners, alle instellingen over. In Harry Potters wereld zijn dit alleen het Ministerie, St Mungo’s hospitaal en Hogwarts. Maar het is typisch dat Hogwarts in handen wordt gegeven van Snape, Voldemorts trouwste dienaar. Die weerspiegelt het belang dat ook de nazi’s hadden in het opvoeden van de jeugd, via ondermeer de Hitlerjugend. Ook het ‘teken’ dat de Dooddoeners op de arm moeten dragen kan een verwijzing zijn naar de swastika dat de SS’ers rond de arm droegen (weliswaar niet in de arm gebrand). Het is een teken dat een doodshoofd draagt, net zoals sommige SS-eenheden op hun revers hadden.
Opvallende verschillen
Maar laat ons niet blind zijn. Harry Potter is zeer goed geschreven – het is en blijft een fictie. Zo wordt er nergens melding gemaakt van de sociale of politieke context waarbinnen het fascisme zijn opmars kon maken: telkens een land dat militair vernederd of teleurgesteld was, gecombineerd met een enorme economische crisis die miljoenen in de armoede werpt, en nog eens miljoenen in de onzekerheid en een arbeidersbeweging die hierop geen antwoord (meer) weet te formuleren. Dat zijn de omstandigheden waarbij het fascisme aansloeg bij de brede massa’s. En dat ontbreekt bij Harry Potter.
Harry Potter redt – weliswaar geholpen door zijn vrienden – nagenoeg alleen de wereld van Voldemorts tirannie. Hoe vertederend ook, op een eenzame held kunnen we niet wachten. Het enige antwoord op een pril fascisme is een sterke en strijdvaardige arbeidersbeweging, dat in staat is een collectief verzet te organiseren. Het Duits, Italiaans en Spaans fascisme konden alleen gedijen omdat de arbeidersklasse er telken een zeer zware nederlaag had opgelopen. Daarom moet, daar waar het fascistisch gevaar dreigt de arbeidersbeweging reageren. Met LSP en onze Blokbustercampagne willen we deze arbeidersbeweging helpen her op te bouwen. Sluit daarom aan, en vecht samen met ons voor een wereld zonder uitbuiting, armoede of Voldemort…
