Op 6 juni overleed de 46-jarige Pascal Wauters thuis. Hij was ziek van zijn werk teruggekeerd en probeerde ’s avonds meermaals het noodnummer 112 te bellen, maar hij kreeg geen antwoord. De diensten van het noodnummer in Oost-Vlaanderen waren die avond overbelast door het noodweer. Binnenlandse Zaken verklaarde dat het onaanvaardbaar was dat de man geen hulp kreeg en bevestigde dat het doel is om alle oproepen binnen de vijf seconden te beantwoorden. Hoe is dit mogelijk? Het antwoord is duidelijk: in zowat alle diensten, ook de noodcentrales, is er een gebrek aan personeel.
Dossier door Nicolas Croes uit maandblad ‘De Linkse Socialist’
Het incident kreeg relatief weinig aandacht in de media. Mocht er een mogelijkheid geweest zijn om het in verband te brengen met een of andere staking, dan was dit anders gelopen. Dan was het dagenlang het hoofdpunt geweest. Maar nu het ging om een gevolg van een tekort aan openbare dienstverlening, werd het als een fait divers behandeld. Vergelijk dit met de reacties in alle kranten toen in oktober vorig jaar een Luikse dokter niet op tijd in zijn ziekenhuis raakte, zogezegd wegens een wegblokkade, en een patiënt om het leven kwam. Over de minimale dienstverlening in ziekenhuizen werd toen niet gerept; het was allemaal de schuld van de stakers. Er werd die stakers uiteindelijk niets ten laste gelegd, maar de toon was gezet. Het vele en aanhoudende protest van de voorbije maanden wordt nochtans mee aangewakkerd door de tekorten in alle openbare diensten, aangevuld met aanvallen op de voorwaarden van het personeel in de publieke en private sector.
Twee maten en twee gewichten
Voor de bedrijfswinsten en de dividenden van de aandeelhouders is er geen crisis: die blijven stijgen. De al dan niet legale fiscale fraude neemt een zodanig hoge vlucht in ons land dat het stilaan op de lijst van belastingparadijzen terechtkomt. Tegelijk zouden de gewone werkenden moeten aanvaarden dat ze langer en flexibeler werken voor minder inkomen?
De regering heeft de lonen eerder al geblokkeerd met een indexsprong waardoor de prijsstijgingen niet in de lonen en uitkeringen doorgerekend werden. Als er deze zomer nog eens miljarden moeten gevonden worden, is het niet uitgesloten dat er een tweede indexsprong komt. Dan zijn we al 4% van ons inkomen kwijt. De arbeidsmarkt wordt geflexibiliseerd waarbij de 38-urenweek wordt opgeofferd met weken waarin tot 45 uur gewerkt wordt en andere weken waarin minder gewerkt wordt. De werkgever beslist wanneer dit het geval is. Voor deeltijdsen zal het uurrooster nog maar 24 uur op voorhand bekend gemaakt moeten worden. De pensioenleeftijd gaat naar 67 jaar met strengere voorwaarden om een volwaardig pensioen te genieten. Leefloners kunnen tot gratis gemeenschapsdienst verplicht worden. Langdurig zieken moeten sneller terug aan de slag. Er wordt verder bespaard op alle openbare diensten en de infrastructuur zit dieper dan op het tandvlees.
Dat is onderdeel van de horrorcatalogus voor ons. Voor de superrijken kan het ondertussen niet op. De LuxLeaks zijn amper uitgelekt of daar komen de Panama Papers al om te bevestigen hoeveel rijkdom er in belastingparadijzen wordt verstopt. Als er dan al een erg beperkt Europees akkoord is tegen fiscale vluchtroutes, de Anti Tax Avoidance Directive, staat de Belgische regering vooraan om dit helemaal alleen te blokkeren.
Woede zet aan tot actie
Op 24 juni waren er duizenden stakersposten in heel het land. Het was slechts de meest zichtbare uitdrukking van de enorme woede als gevolg van het besparingsbeleid. Achter elk piket staan nog tal van andere werkenden die staakten maar thuis bleven. En daarachter stonden nog meer mensen die kwaad of ongerust zijn, maar om de een of andere reden nog niet konden of wilden deelnemen aan de staking.
Na de betoging van 24 mei hebben verschillende werkenden niet gewacht tot 24 juni om tot stakingen over te gaan. Bij het spoor waren er spontane stakingen gedurende meer dan een week tegen de werkdruk met als directe aanleiding het afnemen van enkele kredietdagen. Ondertussen bleven de cipiers hun nooit geziene staking verderzetten. Op 31 mei werd een actiedag van de openbare diensten langs Franstalige kant omgezet in een stakingsdag. Nadien bleef het gemeentepersoneel van Saint-Nicolas (Luik) twee weken staken. Hun collega’s van Intradel (afvalophaling in het Luikse) staakten een week. Verschillende andere sectoren gingen één, twee of drie dagen in staking met regelmatige personeelsvergaderingen.
Op woensdag 8 juni was er een betoging van brandweerlui in Namen. Op 13 juni was er een 24-urenstaking bij Bpost. Op 14 juni hield de ACOD in Bergen een actie aan de gemeenteraad na de staking van het personeel van de intercommunale Hygea. Op 20 juni was er een lokale blokkade van FGTB-Centre waarbij onder meer de brandstofopslag van Feluy, het hellend vlak van Ronquières of de sluis van Havré plat lagen. Het zijn maar enkele van de vele acties.
Geen actiebereidheid in Vlaanderen?
Het klopt dat er verschillen zijn tussen Vlaanderen, Brussel en Wallonië. Maar in de aanloop naar de betoging van 24 mei was er een peiling die aangaf dat 52% van de Belgen het protest steunde. Het ging om 64% van de Walen, 55% van de Brusselaars en 45% van de Vlamingen. Er is een verschil, maar het ongenoegen is ook in Vlaanderen bijzonder groot. Maar liefst 93% van de Belgen vond dat Kris Peeters ongelijk had toen hij zei dat we allemaal boven onze stand leven. Amper 7% gelooft Charles Michel als hij het heeft over een positief effect van het beleid op de koopkracht. Ondertussen denken 81% van de Franstaligen en 75% van de Vlamingen dat vakbonden belangrijk zijn om hun rechten te verdedigen. Vlak na het actieplan van 2014 gaf een peiling aan dat 85% van de Vlamingen positief stond tegenover een vermogensbelasting.
De beste manier om het potentieel te mobiliseren, is door onze woede vastberaden en gedurfd te organiseren. Tachtig jaar geleden, in mei 1936, begon de grote staking tegen de regering-Van Zeeland. Deze beweging dwong de regering tot ontslag en de daaropvolgende regering moest onder meer het betaald verlof veralgemenen en een begin van sociale zekerheid erkennen. Dit werd afgedwongen door stakingsacties. De slogan toen was: “Uw voornaam is Waal of Vlaming, uw achternaam is arbeider.” Eengemaakte strijd van de volledige arbeidersklasse kan de regering en de werkgevers tot toegevingen dwingen.
“Een regering heeft nog nooit aan stakingen toegegeven”
Dat was de titel van La Libre na de actiedag van de openbare diensten op 31 mei. Maar de krant moest de titel meteen zelf nuanceren door te verwijzen naar de jaren 1970 en de regering-Tindemans. Verschillende vakbondsverantwoordelijken (onder meer van ACOD en ACV-Onderwijs langs Franstalige kant) komen openlijk op voor de val van de regering. Ze geven daarmee uiting aan een gevoel dat breed gedragen wordt in het land. In een open brief aan de stakers verwees VBO-voorzitter Pieter Timmermans eveneens naar de massale stakingen die de regering-Tindemans deden vallen. Eind jaren 1980 viel de rechtse regering-Martens na vakbondsprotest. Op dezelfde dag dat La Libre titelde dat stakingen nooit iets uithaalden, schreef Le Soir nog over hoe de leerkrachten in 1990 de regering tot toegevingen dwongen.
Tijdens het opbouwend actieplan eind 2014 slaagden we erin om de regering te doen wankelen. Na de grote betoging van 6 november, de grootste vakbondsbetoging sinds 1986, de regionale en de algemene staking die in heel het land goed opgevolgd werden, was het mogelijk om de regering ten val te brengen.
De woede organiseren
De algemene staking van 24 juni was geen onverdeeld succes. Nadat de vakbondsleidingen de cipiers en het spoorpersoneel alleen lieten strijden en in sommige gevallen deze strijd dan nog stokken in de wielen staken, was dit niet verwonderlijk. Waar de staking goed georganiseerd was en gekoppeld werd aan het specifieke ongenoegen op de werkvloer, werd ze wel goed opgevolgd en waren er soms opmerkelijk goede stakersposten. Het ongenoegen vastberaden organiseren met een duidelijke doelstelling om de regering en de besparingen weg te krijgen, kan na de zomer leiden tot nieuwe grotere acties.
Beperktere acties leiden meteen tot harde aanvallen van de werkgevers en de regering. Dat is wat we zagen in de Antwerpse haven waar robocops en een waterkanon verschillende stakersposten wegveegden. Het ging om een politieke aanval op het stakingsrecht. Dat die er nu kwam, heeft ook te maken met onze mobilisatie die beperkter was. Laat er ons lessen uit trekken en zorgen voor meer en grotere stakingspiketten. Dat kan enkel op basis van een degelijke informatiecampagne en maximale betrokkenheid van de basis. Personeelsvergaderingen kunnen dat mogelijk maken.
Mits een goede voorbereiding moet opnieuw een massabetoging in Brussel met 150.000+ mogelijk zijn. Als we daarin slagen, mag je gerust zijn dat de regering, het patronaat en de grote persgroepen even van hun melk zullen zijn. We kunnen hen dan op 7 oktober en de dagen die daarop volgen volledig wegstaken. Dan is het immers niet enkel het ABVV en enkele Franstalige centrales van het ACV zoals op 24 juni, maar iedereen samen die het werk zal neerleggen.
We weten dat de persgroepen het bij stakingen vooral hebben over ‘hinder’. Op de concrete aanleidingen wordt nauwelijks ingegaan. Onvermijdelijk laat dit sporen na op de publieke opinie. Sommige vakbondsleiders gaan de strijd om de publieke opinie niet meer aan, maar bezwijken ervoor. Ze willen kost wat kost akkoorden sluiten en verliezen daardoor soms de druk uit het oog die wij in de bedrijven moeten ondergaan. Nog erger wordt het als die akkoorden beklonken worden zonder dat de werknemers zelf naar hun mening gevraagd werd. De baronnen die zonder inspraak van de basis het vakbondsfront op springen zetten of erger nog, communautaire verdeeldheid van bovenaf inspuiten in de beweging, zijn we met velen grondig moe. “Cynisme is afgekoelde hoop,” stelde de linkse schrijver Roger Vailland. Als strijdbaarheid niet gepaard gaat met een strategie en een programma waarmee we tot overwinningen kunnen komen, dreigt het cynisme het te halen.
We begrijpen dat er met afgevaardigden, vertegenwoordigers en gemandateerden gewerkt moet worden, maar dat mag niet misbruikt worden om de leden af te schermen van informatie en de vrijheid van debat en netwerken aan banden te leggen. De arbeidersbeweging is geen leger dat op bevel van generaals aangevuurd en teruggetrokken wil worden. Het is een maatschappelijke klasse, waarin diverse opinies via democratisch debat tot een gemeenschappelijk standpunt omgesmeed worden. Op sommige plaatsen worden personeelsvergaderingen gehouden, in een aantal gewesten af en toe een militantenvergadering, maar dat gebeurt te weinig en is dikwijls louter informatief zonder echt debat.
Bij de cipiers, het spoor maar ook elders is er een toename van het aantal personeelsvergaderingen. Die omvatten niet altijd alle collega’s, maar ze vormen een stap om op democratische wijze de discussie aan te gaan, de redenen voor stakingsacties uit te leggen en de eisen uit te werken zodat ze voor iedereen duidelijk zijn. Het laat ook toe om te beslissen over de acties zodat deze breder gedragen worden. Zo kunnen we opbouwen naar volgende stappen in de strijd.
ONZE EISEN
- Stop de besparingen en de asociale maatregelen tegen de werkenden en hun gezinnen
- Volledig herstel van de index, vrije loonsonderhandelingen en een minimumloon van 15€ bruto/uur
- Geen ondermijning van de arbeidscontracten door onderaanneming, interim of andere precaire banen
- Handen af van het statuut van de openbare ambtenaren, geen afbouw van de openbare diensten, geen privatisering en liberalisering
- Herstel brugpensioen, handen af van het vervroegd pensioen en eindeloopbaansystemen met ADV
- Optrekken van de pensioenen tot minimum 75% van het laatst verdiende loon met een minimum van 1500€ per maand
- Stop jacht op werklozen, geen degressiviteit, geen gemeenschapsdienst voor leefloners, neen aan de 45-urenweek! Volledige tewerkstelling door een veralgemeende arbeidsduurverkorting tot 30u/week zonder loonverlies en met bijkomende aanwervingen
- Voor het onmiddellijk opheffen van het bankgeheim en de vestiging van een vermogenskadaster.
- Voor een sterkere strijd tegen de grote fraude en belastingontduiking.
- Voor de volledige terugbetaling van de 942 miljoen euro van de Excess Profit Rulings en van andere fiscale cadeaus aan de multinationals.
- Haal het geld waar het zit: bij de superrijken en in de belastingparadijzen.
- Wat we niet bezitten, kunnen we niet controleren: nationalisatie van de sleutelsectoren (financiewezen, energie, staal, …) onder controle en democratisch beheer van de werkenden en gebruikers, nationalisatie met enkel compensaties op basis van bewezen behoeften.
- Voor een rationeel beheer van de natuurlijke grondstoffen en de economische productie op basis van een democratische planning van de industrie en de diensten. Enkel dan kunnen we ervoor zorgen dat de economie gericht is op de sociale behoeften van de bevolking.
- Voor een socialistische samenleving
