Dit zou de titel geweest kunnen zijn van een artikel uit een linkse krant afgelopen week. Het zou een titel geweest zijn die de feitelijkheden accuraat omschrijft. Helaas ontbreekt het in België aan linkse kranten. We moesten het stellen met conclusies als “Eén op drie langdurig zieken klust bij in het zwart”. Dit was de titel van een klein artikeltje in ‘Metro’ op donderdag 19 mei.
Door Kim (Gent)
Op dit moment zijn er in België 370.400 langdurig zieken, mensen die al langer dan één jaar op ziekenkas staan. Volgens Metro klussen er daarvan dus ongeveer 125.000 bij in het zwart. Met dit soort titels wordt het idee gewekt van het bestaan van een ruim ‘sociaal profitariaat’ van mensen die kunnen werken maar uit luiheid zich tegelijkertijd nog een bijkomende uitkering laten uitbetalen en dat het daardoor is dat onze sociale zekerheid onbetaalbaar wordt. Natuurlijk is er altijd wel één of andere rechtse politicus die van de opportuniteit gebruik maakt om die lezers, bij wie dergelijke ideeën nog niet gewekt werden, tot deze conclusies te leiden. Deze keer gebeurde dit door staatssecretaris voor Sociale Fraudebestrijding Philippe De Backer (Open VLD).
Wat zijn nu de feiten? De Tijd bracht al enige opheldering in een artikel op 18 mei onder de titel “Een op drie gecontroleerde zieken werkt in het zwart”. In tegenstelling tot Metro gaat het volgens De Tijd om die groep zieken die gecontroleerd werden op zwartwerk. Het gaat niet noodzakelijk om langdurig zieken.
In het artikel schetst De Tijd de volledigheid van de feiten. Het RIZIV heeft namelijk 980 langdurig zieken gecontroleerd op zwartwerk. Daarvan werden er 304 mensen betrapt, wat bijna één op drie is. Het gaat dus om minder dan 0,3% van alle langdurig zieken die gecontroleerd werd. De selectie van deze 980 mensen was niet willekeurig: controles vinden quasi uitsluitend plaats op mensen over wie een tip van een ziekenfonds, een medeburger of vanuit de inspectiediensten is binnengelopen met de melding dat iemand vermoedelijk aan zwartwerk doet. Met andere woorden: van de 370.400 langdurig zieken werden de 980 die het meest van zwartwerk verdacht worden, onderzocht en daarvan kon men van amper één op drie mensen aantonen dat er effectief zwartwerk was. De conclusie kan zijn dat heel weinig langdurig zieken in het zwart werken.
Een bijkomende vraag is of het eigenlijk wel zo onethisch is als langdurig zieken (mensen die op invaliditeit staan) een beetje bijklussen. Misschien liggen de invaliditeitsuitkeringen in ons land op een te laag niveau om voldoende kwaliteitsvol te kunnen leven. Afhankelijk van hun gezinssituatie krijgen langdurig zieken een uitkering van 40% tot 65% van hun laatste brutoloon. Deze uitkering is niet belastingvrij, het nettobedrag ligt dus lager. Natuurlijk gelden er bepaalde minima en maxima voor de uitkeringen, maar invalide worden betekent bijna altijd een serieuze aanslag op je inkomen. Bovendien krijgen veel langdurig zieken naast de gewone facturen die iedereen al moet betalen, te kampen met medische kosten die hoger liggen dan die van de doorsnee persoon. Misschien moeten we eerst eens de uitkeringen verhogen, de kosten verlagen, en gratis en kwaliteitsvolle hulp aanbieden aan de langdurige zieken, vooraleer we hen veroordelen op het feit dat ze een centje bij willen verdienen.
Ook N-VA-parlementslid Jan Spooren is het daarmee eens. Hij stelde recent voor dat langdurig zieken een centje extra kunnen verdienen bovenop hun uitkering. Daarbij zouden de bedrijven wel kunnen bepalen om hoeveel uren het gaat en de langdurig zieke op elk moment zonder bijkomende kosten kunnen ontslaan. Een gevaarlijk precedent in de arbeidswetgeving die afgeketst werd door CD&V, terwijl recent toch is gebleken dat voor minister van werk en CD&V-lid Kris Peeters bepaalde gevaarlijke precedenten in de arbeidswetgeving net wenselijk zijn. Zal de N-VA nu pleiten voor een verhoging van de invaliditeitsuitkeringen? Of ging het enkel om de flexibele contracten en niet om de levensomstandigheden van langdurig zieken? De vraag stellen, is ze beantwoorden.
