Bernie Sanders heeft het idee van democratisch socialisme gepopulariseerd onder miljoenen mensen in de VS en daarbuiten. Zijn programma van een minimumloon van 15 dollar per uur, gratis hoger onderwijs en degelijke gezondheidszorg vertrekt van de belangen van de gewone werkenden. De visie van Bernie Sanders op socialisme is dat van een hervormd en gereguleerd kapitalisme. Wij staan voor een fundamentele verandering die het kapitalisme verwerpt. We spraken met Kshama Sawant, socialistisch gemeenteraadslid in Seattle, over de opmerkelijke campagne van Bernie Sanders en over socialisme.
Hoe belangrijk is het dat Bernie Sanders zichzelf democratisch socialist noemt?
“Of je het nu eens bent met de visie van Bernie Sanders op socialisme of niet, het is opmerkelijk dat voor het eerst in de Amerikaanse geschiedenis een kandidaat die zichzelf een socialist noemt een kans maakt om de presidentsverkiezingen te winnen. En hij heeft geen stap teruggezet over die term. Hij toonde aan dat socialisme niet langer het obstakel is dat het tijdens de Koude Oorlog was. Zijn campagne toont een enorme interesse in socialisme, zeker onder jongeren.”
Hoe zie jij democratisch socialisme?
“Socialisme is een samenleving waarin de middelen democratisch gecontroleerd worden zodat iedereen een beter leven kan leiden. Daartoe moeten we de dictatuur van de grote bedrijven over de economie en de politiek breken. We leven in een wereld met enorm veel rijkdom en technologische mogelijkheden, maar tegelijk zijn er vreselijke omstandigheden van armoede, oorlog en milieucrisis. Dat is het resultaat van het kapitalisme, een systeem waarin enkel de winsten tellen en de rijkdom geconcentreerd is in handen van een kapitalistische elite.”
Is dat wat Bernie Sanders onder socialisme verstaat?
“Bernie Sanders brengt heel belangrijke eisen naar voor: een minimumloon van 15 dollar, degelijke gezondheidszorg, een vermogensbelasting voor de rijken, gratis onderwijs. De radicale hervormingen die hij populariseert, zijn een belangrijk onderdeel van elk socialistisch programma vandaag. Maar hij beperkt zijn socialisme tot een herverdeling van de rijkdom door een uitbreiding van de publieke sector binnen het kader van het kapitalisme. Voor ons is socialisme een ander sociaal systeem waarin de productiemiddelen niet in handen zijn van een inhalige ondemocratische oligarchie.”
Bernie zegt toch ook dat de bedrijven teveel macht hebben?
“Hij zegt dat de grootste banken die de economie domineren moeten opgesplitst worden in kleinere banken. Dat is een pak radicaler dan wat Hillary Clinton voorstelt om Wall Street te reguleren. Maar de banken opsplitsen zou onder het kapitalisme slechts tijdelijk zijn. Dit systeem is gebaseerd op uitbuiting en concurrentie, het leidt onvermijdelijk tot de ontwikkeling van grote monopolies. Zoals de gezondheidszorg volgens Bernie Sanders uit de handen van de 1% moet gehaald worden, moeten we dit ook doen met de banken. Waarom laten we toe dat een kleine oligarchie de controle over onze economie heeft?
“Zoals Bernie in een van de eerste debatten opmerkte: ‘het parlement controleert Wall Street niet, Wall Street controleert het parlement.’ Ik ben het daarmee eens. Zolang we in een kapitalistische samenleving leven, zullen we uiteraard opkomen voor alle mogelijke hervormingen die het leven van werkenden verbeteren. Maar het onderliggende probleem is het kapitalistische systeem zelf. De beste manier om daartegen in te gaan, is niet via regeringen die de belangen van de rijken verdedigen maar door ons met de miljoenen gewone werkenden te organiseren op de werkplaatsen en in de wijken, zowel op politiek als syndicaal vlak.”
Waarom kent de campagne van Bernie nu zo’n succes?
“Het kapitalisme zit in een diepe structurele crisis. We zagen het zwakste economisch herstel sinds de Tweede Wereldoorlog met een nooit geziene ongelijkheid en een grote schuldenberg. De infrastructuur is rot en zorgt ervoor dat kinderen letterlijk vergiftigd worden, zoals in Flint en elders. Het kapitalisme leidt niet alleen tot een economische crisis. Er is ook een ecologische ramp. Er is dus veel dat fout loopt. De grote bedrijven investeren niet in een groene economie voor de 21ste eeuw. Ze geven hun geld integendeel uit in een gigantisch financieel casino. Als het fout loopt, zoals in 2008-09, laten ze ons ervoor opdraaien.
“De grote oliebedrijven, Wall Street en andere grote bedrijven in het algemeen houden de nodige veranderingen tegen. Ze zijn tegen de radicale hervormingen die Bernie populariseert. We kunnen het programma van Sanders winnen, maar enkel door massastrijd. We wonnen 15 dollar per uur in Seattle door de werkende bevolking actief op straat te brengen en te bouwen aan een beweging die onafhankelijk is van de grote bedrijven en de Democratische Partij.
“Om de macht van de grote bedrijven te breken, moeten we de 500 grootste bedrijven die de economie en het politieke systeem domineren in publieke handen nemen en democratisch beheren. We willen de democratie radicaal uitbreiden in de economie en op de werkvloer zodat werkenden mee beslissen over hoe middelen ingezet worden. Het zou ons toelaten om de economie democratisch te plannen gericht op de behoeften en noden van iedereen, niet enkel de 1% rijksten.”
