De zoektocht naar alternatieven op het beleid van de gevestigde partijen kent sinds 2015 een aanzienlijke versnelling met Syriza in Griekenland, Podemos in Spanje, Corbyn in Groot-Brittannië en nu ook Bernie Sanders in de VS. Ondanks al hun beperkingen, zetten deze linkse partijen en figuren met hun opmars linkse voorstellen centraal in het politieke debat. Socialisme is terug populair in de VS. Maar wat is socialisme en hoe wordt dit gekoppeld aan concrete voorstellen? Hoe moet een linkse regering antwoorden op de chantage van internationale of andere kapitalistische instellingen? Hoe kunnen de kansen het beste gegrepen worden in de context van een economische, politieke en sociale situatie die gekenmerkt wordt door bruuske veranderingen en scherpe wendingen?
Artikel door Julien (Brussel) uit maandblad ‘De Linkse Socialist’
Bernie Sanders voert in de VS campagne in de voorverkiezingen van de Democraten. Hij komt op voor een “politieke revolutie tegen de klasse van miljardairs” en verdedigt eisen als een minimumloon van 15 dollar per uur, gratis secundair en hoger onderwijs of nog hogere belastingen voor de rijksten. Zijn radicale voorstellen op vlak van ecologie, antiracisme en antiseksisme wijken sterk af van het traditionele retoriek van Democratische politici die de belangen van de big business geen duimbreed in de weg willen leggen. Bernie Sanders roept op tot mobilisaties om zijn programma te verdedigen. In tegenstelling tot de andere kandidaten krijgt hij geen dollar van grote bedrijven. De enorme steun voor Bernie Sanders opent een politieke ruimte voor een radicale linkerzijde die onafhankelijk is van de wereld van Wall Street.
In Europa waren er verschillende doorbraken van linkse krachten, zeker in het zuiden van Europa (Griekenland, Spanje en Portugal). Er kwamen tegelijk ernstige waarschuwingen. In Griekenland heeft Syriza zich verbrand aan een besparingsregering die de belangen van de werkenden, jongeren en armen verraadt. Het versterkt wellicht het cliché dat links wel goed is voor sociale maatregelen, maar geen kaas van economie heeft gegeten. Links kan wel opkomen voor positieve veranderingen op vlak van onderwijs, klimaat, oorlog, seksisme, … maar als het niet bereid is om de middelen te zoeken waar ze zitten, blijft het bij woorden. De Griekse werkenden hebben een grote tol betaald voor de twijfels van Tsipras en leiding van Syriza die het niet aandurfden om tegen het kapitaal in te gaan (door de schulden niet te betalen en de bankensector volledig in publieke handen te brengen) waardoor Syriza uiteindelijk capituleerde.
Voor een programma dat met het kapitalisme breekt, is een extra belasting op de grote fortuinen niet voldoende. We moeten niet alleen meer middelen halen bij de rijksten, we moeten ook de machtsbasis van de kapitalistische klasse breken: de controle op de productiemiddelen en dus op de economie. De enige manier om effectief iets te zeggen te hebben over de lonen, huisvesting, vervuiling, onderwijs, … is door democratische controle op de economie door de gemeenschap. Daartoe moeten de sleutelsectoren genationaliseerd worden onder democratische controle en beheer van de werkenden. Zo kunnen we de nodige middelen vrijmaken om iedereen een degelijk leven en een toekomst aan te bieden. Enkel zo kunnen we concrete inhoud geven aan het ‘socialisme’ of de ‘politieke revolutie’ waar Sanders voor opkomt.
Zoals Bernie Sanders terecht opmerkt, volstaat het niet om te stemmen. Er is meer nodig in de strijd tegen de macht van de elite. Vraag dat maar aan Tsipras. Een van de grootste zwakheden van de nieuwe linkse formaties is dat een groot deel van de aandacht naar verkiezingen gaat, terwijl de organisatie van strijd op straat, in de bedrijven, met de vakbonden, … vaak vergeten wordt. Er is nood aan een strijdmiddel, een politieke organisatie die verkiezingen vooral ziet als een nuttige methode om massastrijd te versterken. Er is nood aan een nieuwe partij van werkenden en jongeren. Ook in de VS stelt deze noodzaak zich. Socialist Alternative, onze Amerikaanse zusterorganisatie, roept Bernie Sanders op om na de voorverkiezingen geen enkele steun aan Hillary Clinton te geven. Jammer genoeg heeft Sanders al meermaals gezegd dat hij wel van plan is om Clinton te steunen als zij de Democratische presidentskandidate wordt.
We treden een nieuwe periode in met veel uitdagingen. Dit systeem is letterlijk in elkaar aan het storten. We hebben de economische crisis van 2007-2008 nog niet verteerd of er staat al een nieuwe crisis aan te komen. Op alle terreinen faalt het kapitalisme: ecologie, sociaal, politiek, cultuur, … We staan voor een keuze tussen twee opties: verder verval in barbarij of opbouw van een samenleving die echte democratie brengt, een socialistische samenleving. Op ‘Socialisme 2016’, een discussie- en debatdag van LSP op 9 april, willen we ons politiek wapenen om de strijd voor een socialistische samenleving te voeren.
