Regering en patronaat beroepen zich graag op de ‘westerse’ waarden: scheiding tussen kerk en staat, ‘onafhankelijkheid’ van justitie, niet-inmenging in de media, democratische instellingen, enzovoort. Men zou haast denken dat die ons aangeboren zijn of een logisch bijproduct van de ‘vrije’ markt. Was dat maar waar. In werkelijkheid kostte het de arbeiders bloed, zweet, tranen en talloze martelaren om deze waarden af te dwingen. Het cruciale instrument daartoe was de politieke staking, waarvoor regering en patronaat nog steeds huiveren.
Standpunt door Eric Byl uit maandblad ‘De Linkse Socialist’
“Mijn collega’s en ik zijn door het volk verkozen om te doen wat we beloofd hebben. We gaan het regeerakkoord uitvoeren,” zei Vlaams minister Philippe Muyters (N-VA) in september 2014 aan De Tijd. “Als bij de NMBS alles blokkeert, kan ik begrijpen dat in heel uitzonderlijke omstandigheden naar het stakingswapen wordt gegrepen. Maar ik ga er uiteraard niet mee akkoord dat het wordt ingezet om politieke drijfveren. Een staking is geen politiek wapen,” zegt vice-premier Kris Peeters (CD&V) in De Standaard naar aanleiding van de 48-urenspoorstaking begin dit jaar. Dat die gericht was tegen een politieke beslissing, het plan-Galant, waarbij directie en vakbonden hooguit mogen overleggen hoe ze het plan zullen uitvoeren, doet Peeters niet verpinken.
Had schaduwpremier Bart De Wever immers niet de primauteit van de politiek afgekondigd? Alsof democratie er enkel uit kan bestaan om om de zoveel jaar een bolletje te kleuren waarmee men de verkozen partij een mandaat schenkt waar met geen man en macht meer aan te tornen valt. De Wever heeft dat ontleend aan zijn idool Margaret Thatcher. Volgens haar bestond er niet zoiets als een maatschappij, enkel individuele mannen en vrouwen. Kortom: Vlaamsgezinde individuen hebben bestaan, maar een Vlaamse beweging? Arbeiders bestaan, maar een arbeidersbeweging? Thatcher’s opvattingen waren slechts een eigentijdse vertaling van het negentiende eeuwse verbod op verenigingen.
Marx wees erop dat de heersende ideologie in de maatschappij doorgaans die van de heersende klasse is, en dat die slechts in revolutionaire en pre-revolutionaire situaties massaal in vraag wordt gesteld. Negen op de tien keer zouden slaven op de vraag of ze voor de afschaffing van de slavernij waren, wellicht ontkennend geantwoord hebben omdat ze zich geen andere levensomstandigheden konden of durfden inbeelden. Had de arbeidersbeweging eeuwen later de primauteit van de politiek als onbeweegbaar aanvaard, dan was de kleine minderheid van 5.000 betogers voor algemeen enkelvoudig stemrecht in 1850 thuis gebleven en had ze de zwijgende meerderheid die zich daar wellicht niet mee bezig hield met rust gelaten, zoals het toenmalige establishment wenste.
Echt vooruitgang kwam er pas met wat de Duitse sociaaldemocratie in het begin van de vorige eeuw een “Belgische staking” noemde. Dat kwam doordat de algemene raad van de Belgische Werkliedenpartij (BWP) in 1893 als eerste een algemene politieke staking uitriep waarmee 250.000 stakers het algemeen meervoudig stemrecht voor mannen afdwongen. In 1902 was het BWP-leider Emile Vandervelde die de primauteit van de politiek inriep, namelijk de stemming op 18 april in het parlement, om de algemene staking af te blazen. Pas in de internationale context na de Russische Revolutie durfde de burgerij het algemeen stemrecht, enkel voor mannen, niet langer te weigeren. Politieke stakingen zouden ons later het betaald verlof (1936) en de vijfdagenweek (1955) opleveren. Daarna werden ze vooral defensief ingezet.
Het verzet tegen politieke stakingen door De Wever, Peeters, Rutten en co is zuivere hypocrisie. Ze trachten verwarring te stichten door de reële bekommernissen achter de vakbondsacties voor te stellen als een PS-complot. Tegelijk zijn ze heel selectief. We hoorden niemand van hen zeggen dat stakingen en/of pleinbezettingen geen politieke wapens mogen zijn op het moment dat de massa’s in Kiev of pakweg Hong Kong wekenlang hun tenten opsloegen voor het parlement. Net zoals verkiezingen zijn petities, betogingen, plein- en bedrijfsbezettingen en stakingen legitieme politieke wapens. Ze zijn onmisbaar voor wie tegen de gevestigde orde wil ingaan.
