Zuid-Azië: instabiliteit, spanningen en potentieel van arbeidersstrijd

Hameed spreekt, Khalid vertaalt. Twee afgevaardigden van de Socialist Movement Pakistan.
Hameed spreekt, Khalid vertaalt. Twee afgevaardigden van de Socialist Movement Pakistan.

Op het wereldcongres kwam de situatie in Azië aan bod in de sessies over wereldperspectieven, vrouwenrechten en opbouw van het CWI. Daarnaast was er een afzonderlijke sessie over Pakistan, India en Sri Lanka, drie belangrijke landen voor het CWI. De discussie werd ingeleid door Clare Doyle en afgerond door TU Senan. Er waren tussenkomsten door leidinggevende kameraden uit India, Sri Lanka en Pakistan.

Verslag vanop het 11de Wereldcongres van het CWI

De Chinese vertraging en andere elementen van de wereldeconomie hebben een effect op deze landen. De mogelijkheid van een nieuwe Aziatische crisis, maar dan op grotere schaal, is reëel.

India: enkel groei voor rijken

De Indische economie is momenteel nog de snelst groeiende ter wereld als laatste BRICS-land dat overeind blijft. Indische bedrijven zijn actief in heel de wereld. Staalgigant Tata wil momenteel duizenden Britse arbeiders tot werkloosheid veroordelen. Het lijkt wat op omgekeerd kolonialisme. Maar de groei van de Indische economie is onzeker.

President Modi gebruikte als verkiezingsslogan: “De goede dagen liggen voor ons” (‘Achche Din’). De overgrote meerderheid van de 1,3 mensen in het land merkt echter niets van de groei. Het aantal zelfmoorden onder landbouwers blijft erg hoog, de sloppenwijken rond de grote steden blijven aangroeien. De helft van de bevolking van Mumbai woont in sloppenwijken. Tegelijk zijn er superrijken in de stad. Mukesh Ambani bijvoorbeeld woont in een paleis dat 27 verdiepingen telt, de tweede duurste particuliere residentie ter wereld na Buckingham Palace.

De meerderheid van de bevolking wordt geconfronteerd met prijsstijgingen zonder loonsverhogingen, natuurrampen zoals de smog in de grote steden of recent de overstromingen in Tamil Nadu. Daar wil Modi nog een schep bovenop doen met een reeks neoliberale voorstellen.

Zowel het rechtse hindoenationalisme, de hinduthva, als het asociale neoliberale beleid van Modi botsen op weerstand. Er was vorig jaar de grootste staking uit de Indische geschiedenis, wellicht de grootste ter wereld, met 150 miljoen stakers. De opkomst overtrof alle verwachtingen, inclusief die van de vakbondsleiders. Onze bescheiden campagne voor een hoger minimumloon krijgt een goede respons. En nu is er een grote protestbeweging van onder meer studenten tegen onderdrukking op basis van kaste. Deze massale beweging ontstond naar aanleiding van de dood van Dalit student Rohit Vemula in Hyderabad. Het doet wat denken aan de beweging in Tunesië vijf jaar geleden, toen ontstonden ook massale protesten na een wanhoopsdaad.

Op politiek vlak hangen er donderwolken boven de regering van Modi. Zijn financieminister wordt vervolgd wegens corruptie. In Bihar verloor zijn partij, de BJP, de regionale parlementsverkiezingen van november en eerder vorig jaar werden zowel de BJP als Congress in Delhi weggeveegd door de anticorruptiepartij AAP. Niet dat die partij een alternatief biedt, ze werd vooral groot op basis van ongenoegen tegen de andere partijen. Als de regering relatief stabiel blijft, is dit vooral door de zwakte van de oppositie, ook van de linkse partijen en de door hen gecontroleerde vakbondsleidingen. De massale algemene staking en de beweging tegen kastenonderdrukking tonen een potentieel van strijd waar onze Indische zusterorganisatie op kan bouwen.

Sri Lanka: nieuw regime biedt geen oplossingen

Begin 2015 werd Rajapakse in vervroegde presidentsverkiezingen weggestemd. Hij dacht dat hij na de overwinning in de oorlog en door zijn steun onder de Singalese meerderheid kon winnen. Maar toch verloor hij. In het noorden en oosten van het land, waar er een Tamil en moslim meerderheid is, haalde Rajapakse amper stemmen. Onder de Singalese bevolking slonk zijn meerderheid fors. Een poging om met hulp van het leger aan de macht te blijven, mislukte.

Sri Lanka kent een trotse geschiedenis van massale arbeidersstrijd. Dit heeft tot op vandaag gevolgen met onder meer gratis gezondheidszorg en onderwijs. Maar alle verworvenheden staan onder druk. De rechtse UNP-regering wil het neoliberale offensief opvoeren. Door politieke fouten en verkeerde tactieken, staat de linkerzijde vandaag minder sterk. Naast de United Socialist Party blijft er nog amper iets over van de traditie van trotskisme op het eiland. Voormalige linkse leiders steunden burgerlijke kandidaten, ofwel Rajapakse ofwel de nieuwe president Sirisena. Met de nieuwe regering onder leiding van Ranil wordt een pagina in de geschiedenis omgeslagen. De rechtse regering staat positief tegenover het westen, terwijl Rajapakse eerder naar China keek. De beloften van leningen van het IMF zullen gepaard gaan met een neoliberaal beleid dat tot nieuw arbeidersprotest zal leiden.

De Tamil National Alliance, een alliantie van burgerlijke Tamil politici, steunt de regering. Maar er wordt in de praktijk niets ondernomen om het lot van de Tamil bevolking te verbeteren en de aspiraties op een nieuw leven waar te maken. Er zijn nog altijd 150.000 soldaten in het noorden. Er zitten nog steeds gevangenen in kampen, de United Socialist Party steunt een campagne voor de vrijlating van alle politieke gevangenen die vaak al jarenlang vastzitten zonder enige vorm van proces.

De United Socialist Party is een kleine partij, maar met een grote traditie en reputatie. Dat bleek onder meer uit de belangstelling voor het boek van USP-leider Siritunga Jayasuriya over de algemene staking van 1980, voorstellingen van het boek trokken honderden aanwezigen.

De USP kwam bij de verkiezingen vorig jaar alleen op. Een poging tot linkse frontvorming lukte niet, onder meer omdat wij als enige het recht op zelfbeschikking voor Tamils en andere groepen verdedigen alsook openlijk pleiten voor socialisme. Nu zijn we ook de enigen die ons duidelijk uitspreken in de discussie over een nieuwe grondwet. Voor de USP moet die grondwet uitdrukkelijk het recht op zelfbeschikking erkennen en moet Sri Lanka een seculiere staat worden. Een grondwet opstellen moet niet door een gesloten comité opgemaakt worden, maar door een grondwetgevende vergadering waarvoor vertegenwoordigers van alle bevolkingsgroepen verkozen worden.

Pakistan: politieke instabiliteit

Pakistan kent tal van crisissen. Het leven is rampzalig voor de overgrote meerderheid van de 190 miljoen inwoners. Er zijn elementen van kapitalisme, feodalisme en zelfs slavernij die naast elkaar bestaan. Er is een groei van religieuze intolerantie en rechtse politieke islam. Ook in de provincie Sindh kunnen islamistische pro-Taliban partijen scoren, de afkeer tegen de andere partijen is er zo groot dat de JUI(F) in verschillende districten de tweede partij werd in de parlementsverkiezingen.

De impact van Chinese investeringen is groot in Pakistan, het verandert het leven in het land. Er is maar liefst 46 miljard dollar in de economie gepompt, zowel in infrastructuur als in fabrieken. Maar doorgaans sturen de Chinese bedrijven eigen werknemers mee. Het maakt dat de gewone bevolking weinig merkt van de investeringen. Tegelijk gaat een groot deel van de middelen naar het leger, defensie is goed voor een vijfde van het budget.

De verzwakking van de traditionele partijen wordt door het leger aangegrepen om de touwtjes meer naar zich toe te trekken. Dat gebeurt niet op een directe wijze met een militaire dictatuur, maar door de controle in de praktijk uit te oefenen en een verschillende retoriek te hanteren tegenover verschillende groepen en belangen in het land en de wereld. Premier Nawaz Sharif wordt soms smalend de burgemeester van Islamabad genoemd, maar zelfs dat is een positieve inschatting. De nieuwe legertopman zal de rol van het leger in de Pakistaanse samenleving niet beperken.

Op vlak van veiligheid was er even wat verbetering, maar de situatie blijft explosief. Er worden elke dag nog nieuwe scholen op sectaire religieuze basis opgericht. Jongeren die hier een opleiding genieten moeten niet radicaliseren om de Taliban te vervoegen, ze worden klaargestoomd voor dergelijke reactionaire groepen.

De Taliban dreigt er nu mee om scholen waar meisjes les krijgen of waar vrouwen les geven aan te vallen. Het gevaar van aanslagen is dus verre van geweken. Het leger veroverde de controle in de meeste stammengebieden, maar sommige van de ergste groepen worden nog steeds beschermd. Dat ze voortkomen uit het establishment heeft daar natuurlijk veel mee te maken.

Regionale spanningen kunnen op elk ogenblik opnieuw opleven, dat bleek onder meer na de aanslag op een militaire basis in India. De Indische president Modi bracht dan wel een kerstbezoek aan Pakistan, spanningen met Pakistan rond bijvoorbeeld Kasjmir worden wel meer gebruikt om het nationalisme op te kloppen en zo de aandacht van de sociale problemen weg te leiden.

De afgelopen jaren zijn de vakbonden verzwakt, onder meer door de grootschalige privatiseringen sinds begin jaren 1990 waardoor honderdduizenden jobs in de publieke sector verdwenen. In de private sector staan vakbonden traditioneel erg zwak. Maar er zijn elementen van klassenstrijd. Een opgepakte vakbondsman van Nestlé werd na een campagne terug vrijgelaten. Er is strijd tegen privatiseringen in de gezondheidszorg en bij luchtvaartmaatschappij PIA wordt eveneens tegen een privatisering gestreden.

Potentieel van arbeidersbeweging

In zowel India, Sri Lanka als Pakistan heeft de arbeidersbeweging een traditie maar vooral ook een potentieel van strijdbaar verzet. Het kapitalisme heeft er de meerderheid van de bevolking enkel armoede, sectaire spanningen, religieuze intolerantie te bieden terwijl een kleine toplaag in extreme rijkdom leeft. Bij een heropleving van arbeiderstrijd zal de nood aan consequent socialistisch programma groot zijn. Onze organisaties in de drie landen zijn goed geplaatst om daar een significante rol in te spelen.

Delen:
Printen:

Steun ons: plaats uw boodschap in onze mei-editie!

Voorpagina van De Linkse Socialist

Uw boodschap in onze mei-editie