Op dit ogenblik kan de Ierse regering op elk moment vallen. In de campagne naar de vervroegde verkiezingen zullen de internationale media het hebben over het Ierse model van ‘stabiliteit’ en ‘herstel’. Er zijn optimistische vooruitzichten van 5 tot 7% groei de komende jaren. Maar dit rooskleurig plaatje stemt niet overeen met de realiteit voor de meerderheid van de bevolking.
Artikel door Finghin Kelly
Het besparingsbeleid heeft de arbeidersklasse hard geraakt. De lonen gingen erop achteruit en laagbetaalde onzekere jobs werden de norm. Ierland is nu het Europese land met het grootste percentage laagbetaalde jobs.
Het falen van het besparingsbeleid blijkt onder meer scherp uit de huizencrisis. De afgelopen zeven jaar werden er slechts een handvol sociale huizen gebouwd. Er staan meer dan 100.000 gezinnen op wachtlijsten. De huurprijzen schieten de hoogte in. Wie in het stadscentrum van Dublin rondwandelt, kan niet naast de oprukkende dakloosheid kijken. Er zijn zelfs 1500 dakloze kinderen.
Voor de meerderheid van de bevolking is er geen herstel of stabiliteit. Het economische ‘herstel’ beperkt zich tot de superrijken. De 300 rijkste Ieren zagen hun vermogen de afgelopen vijf jaar aangroeien van 50 miljard tot 84 miljard euro.
Naast deze enorme ongelijkheid zullen deze verkiezingen ook in het teken staan van de brede beweging tegen de waterbelasting. Deze beweging ontstond van onderuit met tienduizenden werkenden die in hun buurt actief werden. Er waren massale acties en de waterfacturen worden door veel mensen niet betaald. Ondanks de intimidatie door regering en media betaalt meer de helft van de bevolking niet. De Anti-Austerity Alliance, waar de Socialist Party deel van uitmaakt, speelt een belangrijke rol in de beweging tegen de waterbelasting, onder meer met een oproep en organisatie van de niet-betalingscampagne.
Het afgelopen jaar kende Ierland een groeiende beweging voor abortusrechten. Met het grondwettelijk verbod op abortus kent Ierland een van de meest restrictieve abortusregels van de planeet. In de houding van brede lagen is er echter een grote stap vooruit gezet, de ene peiling na de andere geeft aan dat een duidelijke meerderheid voor een intrekking van het grondwettelijk verbod is. Onder het politieke establishment ligt dit echter moeilijk, daar is er geen bereidheid om de macht van de katholieke kerk binnen de staat te betwisten. De roep naar gelijkheid en een seculiere staat bleek vorig jaar met de massale ja-stem in het referendum over het homohuwelijk.
Zoals overal in Europa hebben de gevestigde partijen van het establishment heel veel autoriteit verloren. De drie belangrijkste partijen die de Ierse politiek domineerden sinds de onafhankelijkheid, komen samen in peilingen regelmatig niet meer aan 50%. De ineenstorting van de sociaaldemocratische Labour Party is het meest opvallend. Deze partij betaalt een hoge prijs voor het verraad in de regering, de traditionele kiezers onder de arbeidersklasse hebben Labour bijna allemaal de rug toegekeerd. Een recente peiling plaatst Labour nog op 6% wat de vraag opwerpt of de partij nog verkozenen zal overhouden.
De afkeer van de gevestigde besparingspartijen levert vooral Sinn Fein extra steun op. Sinn Fein is geen arbeiderspartij en is niet antikapitalistisch, maar toch haalt de partij hoge scores in peilingen door haar antibesparingsimago. Sinn Fein haalt regelmatig 16-20% in de peilingen en zal in de verkiezingen wellicht een doorbraak kennen.
Maar Sinn Fein heeft duidelijke zwaktes. Het speelt geen actieve rol in de opbouw van de beweging tegen het besparingsbeleid, het ontbreekt aan een programma of een tactiek om strijd te winnen. Rond de kwestie van de waterbelasting weigerde Sinn Fein een oproep te doen om de belasting niet te betalen. De partij verklaarde dat ze in een regering de begrotingsregels van de EU zal naleven. Dat is symptomatisch voor de wil van Sinn Fein om met een of meerdere gevestigde partijen in een coalitieregering te stappen. In Noord-Ierland zit de partij sinds 1998 in een coalitieregering en werden besparingen doorgevoerd. Recent nog stemde Sinn Fein er in met een daling van het tarief van de vennootschapsbelasting, een besparing op de sociale zekerheid en een vermindering van het aantal ambtenaren met 20.000.
De Anti-Austerity Alliance zal in de verkiezingen een duidelijk links programma tegen besparingen naar voor brengen waarin de belangen en noden van de werkende bevolking centraal geplaatst worden. We verwerpen het besparingsdictaat van de EU. De AAA zal benadrukken dat de werkende bevolking actief en georganiseerd moet zijn om deze eisen af te dwingen. Sommige peilingen plaatsen de AAA samen met andere linkse groepen op 7% op nationaal vlak. Mogelijk kan AAA een doorbraak maken en bijdragen aan een groter aantal zetels die een platform kunnen zijn voor de consequente linkerzijde in de komende strijdbewegingen.
