De slag om het spoor

stakingspoorOp woensdag en donderdag wordt gestaakt bij het spoor. De media staan vol van artikels en reportages hierover. Wat veel aan bod komt, is de verdeeldheid bij de vakbonden en een onderliggend argument dat bij het spoor voor zowat alles gestaakt wordt terwijl de bevolking dit beu is. Dat is de officiële versie van de rechtse partijen die kritiekloos overgenomen wordt in de gevestigde media, de versie van dezelfde partijen die besparen op onze lonen en uitkeringen, die energie duurder maken terwijl Electrabel grote winsten kan maken met onveilige kerncentrales, dezelfde partijen die liever F35’s kopen dan te investeren in degelijk openbaar vervoer. Een korte schets van de slag om het spoor die ingezet is.

Wat voorafging. De discussie over de NMBS is niet nieuw, de afgelopen jaren was er al een enorm tekort aan investeringen en middelen. Tussen 2004 en 2014 was er een toename van het aantal reizigers met 50% en een afname van het personeel met 25%. Zoals Noam Chomsky opmerkte: “Als je iets wil privatiseren en met de grond gelijk maken, is het een standaard methode om het eerst te onderfinancieren zodat het niet meer degelijk werkt, mensen ontevreden zijn en een privatisering aanvaarden. Dat gebeurt met de scholen. Ze krijgen te weinig middelen, waardoor ze niet goed werken. En dan aanvaarden mensen een vorm van privatisering om uit de chaos te geraken.”

Waar het nu over gaat. De regering en de directie willen een zware slag slaan, het gaat om een besparing van 3 miljard euro tegen 2019 waarbij meer dan 6.000 jobs verdwijnen bij Infrabel, NMBS en HR-Rail. 1 op 5 treinen zal daardoor geen treinbegeleider meer aan boord hebben en zeker 600 loketten zullen sluiten. De productiviteit moet tot 20% omhoog! Daarvoor moet minder personeel meer presteren. Het betekent afbouw van diensten en veilligheid en meer afschaffingen en vertragingen van treinen (verdere onderinvestering in infrastructuur).

Waar het naartoe gaat. Het uiteindelijke doel van de rechtse regering is een volledige liberalisering en mogelijk privatisering van het spoorverkeer. Het Britse voorbeeld geeft aan wat dit inhoudt: duurdere tickets voor minder dienstverlening. Chique treinen voor de managers, geen betaalbare treinen voor gewone reizigers.

Hoe de regering dit voorbereidt. De propagandamachine draait al langer op volle toeren. Er is ongenoegen bij de reizigers omwille van vertragingen en gebreken in de dienstverlening. Het personeel had als eerste geprotesteerd tegen de omstandigheden die daartoe leiden, maar de regering en de gevestigde media stellen het voor alsof alles de fout van het personeel is. De hierboven door Chomsky aangehaalde strategie wordt uitgespeeld. De media volgen kritiekloos.

Valt hier iets tegen te ondernemen? Uiteraard wil de regering het protest van het personeel isoleren. De rechtse regering weet ook dat het potentieel voor strijd groot is, zeker indien bijvoorbeeld aansluiting gevonden wordt bij gevoelige kwesties als het fileleed en mobiliteit in het algemeen. Mobiliteit is niet enkel in de buurt van de Lange Wapper in Antwerpen een gevoelig thema, fileleed zorgt voor dagelijkse ergernissen en een grote economische kost. Bovendien is er een groeiende mobilisatie rond het milieu. Allemaal zaken die een strijd voor het openbaar vervoer kunnen versterken. Dus zet de regering alles in op een verdeel-en-heerspolitiek.

De bonden zijn blijkbaar ook communautair verdeeld? Zo wordt het graag voorgesteld. De Wever riep zelfs op om de lijn Antwerpen-Charleroi te splitsen. Tot waar die lijn dan wel zou rijden, is minder duidelijk: Antwerpen-Berchem, Mechelen of Vilvoorde? Want Brussel wordt gemakshalve bij ‘Wallonië’ gerekend als het op staken aankomt, alleszins wordt in Brussel onder het Nederlandstalig en Franstalig personeel opgeroepen om te staken op 6 en 7 januari.

Waar zit het probleem dan juist? Het is vooral een kwestie van voorbereiding en opbouw van de acties. Afgevaardigden op de werkvloer die via dezelfde gevestigde media die kritiekloos de regering volgen, moeten vernemen wat hun nationale verantwoordelijken beslissen, dat is geen goede situatie. Het leidt tot wantrouwen, verwarring en frustratie. Gezien de ernst van de aanvallen, moet het verzet even ernstig georganiseerd worden. Dat kan het beste van onderuit met personeelsvergaderingen en een informatiecampagne naar personeel en reizigers. Zo kan de betrokkenheid vergroot worden en zijn het de personeelsleden zelf die over hun acties beslissen. Zo’n informatiecampagne zou het overigens ook gemakkelijker maken om desnoods met één vakbond tot actie over te gaan, de personeelsvergaderingen zouden leden en militanten van andere bonden mee in actie kunnen trekken of de druk daartoe alleszins opvoeren. Elke zwakte langs onze kant zal maximaal uitgespeeld worden door de regering.

Is dit een politieke staking? Voor de rechtse partijen gaat het om een onaanvaardbare politieke staking. De beslissing om te besparen op openbaar vervoer is inderdaad politiek, het protest ertegen dus ook. Wil de regering onze democratische middelen van protest tegen het politieke beleid afbouwen? De regering eist ook dat met het oog op bemiddeling van een staking afgezien wordt. Als de bonden moeten afzien van acties vooraleer bemiddeling mogelijk is, moet de regering ook afzien van de geplande besparingsplannen. Of is het idee van bemiddeling dat het personeel de besparingen stilzwijgend slikt?

Hoe kunnen we vooruit gaan? Onduidelijkheid en een discussie die zich op de verdeeldheid onder de vakbondstop focust leidt onvermijdelijk tot frustratie onder het personeel en leidt de discussie af van de grootschalige aanval op het spoor door deze rechtse regering. Wel in actie komen, aangepast aan de mogelijkheden, is beter om collectief na te gaan wat we kunnen doen om te bouwen aan een beweging van verzet en strijd tegen de ondermijning van het spoor en voor degelijk openbaar vervoer. Vlak na een klimaattop beslissen tot besparingen op openbaar vervoer is schandalig. Een groeiende laag van de bevolking is bekommerd om het milieu. We kunnen steun opbouwen voor onze strijd voor degelijk openbaar vervoer als ecologisch alternatief op het groeiende fileleed. Ook in Vlaanderen zullen personeelsleden staken, in Antwerpen wordt een piket gezet om stakende collega’s bijeen te brengen. Het organiseren van de strijd zal nodig zijn om overwinningen te boeken, we zullen onze strijd zelf moeten organiseren van onderuit. Het ongenoegen onder het personeel is niet verdeeld langs communautaire lijnen of op basis van vakbondskleur. Een offensieve strijd met duidelijke ordewoorden en alternatieven op de besparingen kan personeel van andere sectoren – en dus ook reizigers – meetrekken. Samen kunnen we winnen!

Delen:
Printen:

Steun ons: plaats uw boodschap in onze mei-editie!

Voorpagina van De Linkse Socialist

Uw boodschap in onze mei-editie